30 Ağustos sonrası Mustafa Kemal Paşa’nın “Tüm hayatımda sevinçle geçirdiğim bir gece vardır” dediği gece neler yaşandı, o mutluluğu nerede yaşadı

Burak ARTUNER

Büyük Taarruz 27 Ağustos 1922 tarihinde başladıktan dört gün sonra 31 Ağustos sabahı Yunan ordularının yarı mevcudu yok edilmiş ve ya da esir alınmıştı. Savaş materyallerinin tümünü kaybetmiş Yunan Ordusu’nun kalıntıları, İzmir’e yanlışsız kaçarken, gitgide yabanileşmiş, geçtiği her yeri yakıp yıkıyor, bayanlara tecavüz ediyor, çoluk çocuk demeden sivilleri öldürüyor ve büyük bir barbarlık örneği sergiliyordu.

Ünlü tarihçi Lord Kinross “Atatürk- Bir Milletin Tekrar Doğuşu” isimli yapıtında bundan sonrasını şöyle aktarıyor:

Savaşın nasıl geliştiği üzerinde, zafer katılaşıncaya kadar, ne İstanbul ne de Ankara’da pek bir şey öğrenebilmişti. Güvenlik tedbirlerini hâlå elden bırakmayan Mustafa Kemal, sadece birtakım ileri harekâtlardan kelam eden kısa, günlük bildirilerle yetiniyor, bunların kapsamını açıklamıyordu, ‘Maksadımız, durumu elden geldiği kadar cihandan gizlemekti,’ der. Nitekim de, akın başladıktan on gün sonra Rauf Bey, Müttefiklerden eski mütareke görüşmelerini bir kesim daha ileri götüren bir nota almış ve talimat istemek için Mustafa Kemal’e başvurmuştu. Gazi, artık orada Anadolu sorunu diye bir şey kalmadığını ve sadece Trakya’yı ilgilendiren bir mütarekeyi tartışmaya hazır olduğunu bildirerek karşılık verdi.

ZAFER HABERİ GEÇ ULAŞTI

(…) Savaşın fiilen kazanılmış olduğu ikinci gün, bildiri yayınlanmamıştı. Geriden, hayli gecikmiş olarak Afyon’un kurtulduğu öğrenildi. Bunun üzerine halk, sokaklara döküldü; Türk milleti ordu ve Gazi erdemine şovlar yapılmaya, havaya sevinçle silahlar atılmaya başlandı. Ankara bundan sonra artık her şeyin düzeldiğini anlamış oldu.

(…) İstanbul’da ise, olayların sonucuna pek o kadar güvenilmiyordu. (…) Çoklarına, Anadolu’da başlayan atak, delice bir iş üzere geliyordu. Savaş üzerinde tek bilgi kaynağı, resmi Yunan bildirileriydi. Bunlar da Türk muvaffakiyetlerini kıymetsiz şeyler üzere gösteriyor, Türkler geri çekiliyorlarmış izlenimi vermeye çalışıyordu. Yunanlılar, kentin kulüplerinde, Mustafa Kemal’in ezilmesi gururuna şampanya patlatıyorlardı. Esir düştüğü söylentisi bile çıkmıştı. Yollarda ve akşamları boğaz vapurlarında, Türklerin hızı bir karış asıktı.

Türk başarısına dair muteber kaynaklardan haber alındıktan sonra bile, gazeteler, halk inanmayacak diye bunları sakınarak yayınladılar. Sonra bir gün, gerçeğin, en optimist haberleri bile geride bırakmış olduğu anlaşıldı. Esir düşen Mustafa Kemal değil, Yunan kumandanıydı. Yunan orduları yenilmiş, darmadağın kaçmaya başlamışlardı.

Mustafa Kemal Paşa’nın konuk olduğu, “Hayatımın en memnun gecesini geçirdim” dediği İzmir’in ismi sonradan Kemalpaşa olarak değişecek Nif kasabasındaki küçük mesken.

HALK GAZETELERİN ÖNÜNE AKIN ETTİ

Ertesi gün gazeteler haberi vermeye başlayınca, kapılarının önünde öylesine bir kalabalık toplandı ki, gazeteleri pencerelerden sokağa fırlatmak zorunda kaldılar.

KÖYLÜLER ETRAFINI SARDI: BAKIN GAZİ KEMAL!

Mustafa Kemal, Uşak’taki karargahını İzmir’e Nif’e (Kemalpaşa) tam vaktinde geldi. Arabası, çabucak köylüler tarafından sarılmıştı. Gözlüklerini çıkarıp bir sigara yaktı. Bu sıra da ona hakikat ağır ağır ilerleyen bir adam, gözlerinin içine baktı, cebinden buruşmuş bir fotoğraf çıkardı, resmi yeterlice süzdü, sonra gözlerini tekrar ona çevirdi. Tamam, sensin!’ diye haykırdı. Halka dönerek: ‘Bakın,’ dedi. “Gazi Mustafa Kemal!”

Gazi kendisine hazırlanan karargaha girdi. Venizelos’un duvarda asılı duran fotoğrafını küçümseyerek görmezlikten geldi. Yabancı konsoloslar görünürde yoktu. Ankara ve İstanbul yoluyla gönderilen bildirisi vaktinde alamamışlardı. Gazi’nin öncüleri, İzmir’e girmek üzereydiler. Akdeniz’e varmışlardı.

Mustafa Kemal sonraki gün, ordunun akabinde kente girecekti.

Mustafa Kemal Paşa, Kocatepe’de

“İÇKİ GETİRDİLER, İÇMEDİ”

Bu akşam daha sonra Kemalpaşa ismini alacak olan Nif’te kendini rahatlamış ve sevinçli hissediyordu. Nedir bu?’ diye bağırdı. ‘İzmir’e girdiğimiz akşamdır bu. Bu kadar sessiz mi olacağız? Kendimiz müzik söyleyelim bari.

Bir kadeh içki getirmişlerdi, istemedi. ‘İş ve içki bir ortada olmaz” dedi. Akın başladığından beri ağzına bir damla içki koymamış maksadını elde edinceye kadar da koymayacaktı. Yanındaki subaylarla birlikte, yalnız kahve ile coşarak, Venizelos’un resmi altında zaferi kutlamak için müzik söylemeye başladı.

Kurtuluş Savaşı kahramanları Mehmetçikler

“HESABIMDA BİR GÜNLÜK YANLIŞ YAPMIŞIM…”

Zaferi kazanması için on beş gün yetmişti. Sonunda Ankara’ya döndüğü vakit arkadaşlarından özür diledi: ‘Kusura bakmayın. İnsan bazen hesabında yanılabilir. İddiamda bir günlük bir yanlış yapmışım.”

“TÜM HAYATIMDA SEVİNÇLE GEÇİRDİĞİM BİR GECE VARDIR…

Kemalpaşa’ya 12 Ekim 1925 yaptığı seyahat sırasında Türk Ocağı’nda konuşmasında, Niş’teki o geceyi şöyle aktarır: “Bütün hayatımda sevinçle geçirdiğim bir gece vardır. O gece, ordumuzun İzmir’e girdiği günün burada geçirdiğim gecesidir. O vakit buradan geçerken bu saygıdeğer halkın gördüğü zulüm ve teâddîye karşın fotoğrafımı koyunlarından çıkararak beni tanıdıklarını ve arabama atılarak kucakladıklarını unutamam. Bugün o anıyı yaşıyorum, bahtiyârım.”

patronlardunyasi.com