YEKA yarışmalarıyla 2 milyar dolarlık bir yatırım ekonomiye kazandırılacak

Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığından edinilen bilgilere nazaran, YEKA projeleri Türkiye’de toplam elektrik üretimindeki yenilenebilir güç kaynaklarının hissesinin artırılması çalışmalarında kilit rol oynamakla kalmıyor, tıpkı vakitte üretim tesislerinden satın alınan elektrik gücü maliyetlerini azaltıyor, yenilenebilir güç teknolojilerinde yerli üretimin geliştirilmesine ve nitelikli insan kaynağı kapasitesinin artırılmasına katkı sağlıyor.

İlk kere uygulanan ve yatırımcıların ağır ilgi gösterdiği yeni YEKA modeli kapsamında gerçekleştirilen YEKA RES-2024 ve YEKA GES-2024 yarışlarında toplam 11 projeye yerli ve yabancı şirketlerden 246 teklif geldi.

Yarışmalara, Türk Ticaret Kanunu’na nazaran anonim ya da limited şirket olarak kurulmuş hukuksal şahıslar ve sermaye şirketi statüsüne sahip yabancı şirketler katıldı. 28 Ocak’ta gerçekleştirilen YEKA RES-2024’te Edirne, Kırklareli (Balkaya ve Sergen) ve Sivas’ta (Yellice ve Gürün) toplam 5 YEKA alanında 1200 megavat gücündeki ilişki kapasitesi yatırımcılara tahsis edildi. 4 Şubat’ta YEKA GES-2024’te ise Konya (Karapınar), Karaman, Malatya, Van, Antalya ve Kütahya’da toplam 6 YEKA alanındaki 800 megavat gücündeki temas kapasitesinin tahsisatı yapıldı.

PROJELERDEN 3,5 MİLYAR DOLARDAN FAZLA EK DEĞER

YEKA RES’te müsabakayı kazanan şirketler, kontrat imza tarihinden itibaren ürettikleri elektriği 72 ay mühlet ile özgür piyasada satabilecek. Daha sonra 20 yıl mühletle ürettiği elektriği kilovatsaat başına 3,50 sent/dolar fiyat ile iletim sistemine verecek. YEKA GES’te ise kontrat imza tarihinden itibaren üretilen elektrik, 60 ay müddet ile özgür piyasada satılabilecek. Daha sonra 20 yılda kilovatsaat başına 3,25 sent/dolar’dan sisteme sunulacak.

Yarışmalar sonucunda projelere toplam 2 milyar dolarlık yatırım gerçekleşecek ve projelerin ana ekipmanları yerli üreticilerden temin edilecek. GES panellerinde en az yüzde 75, DC kablo ve taşıyıcı yapılarda yüzde 51 yerlilik şartı aranırken, yerli invertöre de teşvik sağlanacak. RES ana ekipmanlarından olan kule, kanat ve jeneratörler de yerli üretim olacak.

Projelerin satış yapacağı elektrik bedeli mevcut elektrik piyasa fiyatının (PTF) yaklaşık yarısı olacak, böylelikle projeler satış yaptıkları 20 yıllık dönemde 3,5 milyar dolardan fazla ek paha yaratacak.

Gerçekleşecek GES ve RES projeleriyle yaklaşık 2 milyon 300 bin hanenin elektrik tüketimi karşılanabilecek ve 3,6 milyon ton karbon salımı azaltılacak. Böylelikle yıllık yaklaşık 1,1 milyar metreküp doğal gaz ithalatının önüne geçilerek 540 milyon doların ülkede kalması sağlanacak.

16 MILYAR DOLARLIK ITHALAT IKAME EDILECEK

Projelerin beklenen en az ömrü olan 30 yılda toplam 16 milyar dolarlık doğal gaz ithalattan da kaçınılacak.

Yeni YEKA modelinde ihale yapısında yapılan değişimler sayesinde yerli ve yabancı firmalardan kıymetli iştirakler oldu. Sonuçlara nazaran çoğunlukla yerli firmalar yarışları kazanırken, 1 Alman ve 1 Çinli yatırımcı da kazananlar ortasında yer aldı.

Katkı hissesi sistemiyle yenilenebilir güç destekleme düzeneğine 220 milyon dolarlık sıcak nakit girişi oldu. Taban fiyat uygulamasıyla da projelerin yapılabilirliği garanti altına alındı.

YEKA programının uzun vadeli ve her yıl olacak formda tasarlanması yerli ekipman üretimine olan yatırımları artırıyor ve güç kesimindeki oyunculara uzun vadeli yatırım ve büyüme ortamı sunuyor.

Her yıl en az 2 bin megavatlık YEKA ihalesi yapılması amaçlanıyor

Son 20 yılda güç talebi 3 kat artan Türkiye, bu talebi karşılarken dışa bağımlığı azaltıp iklim ve emisyon gayelerine odaklanıyor. Bu manada stratejik bir rol oynayan yenilenebilir güçte 15 yıl evvel neredeyse sıfır olan kurulu gücünü bugün 33 bin megavat civarına yükselten Türkiye’de halihazırda tüm hanelerin elektrik gereksinimi rüzgar ve güneş gücünden karşılanıyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Yenilenebilir Enerji 2035 yol haritası doğrultusunda kurulu gücü 2035 sonunda 120 bin megavata yükseltmeyi hedefliyor. Bunun için de her yıl en az 2 bin megavatlık YEKA ihalesi yaparak amacına ulaşmayı planlıyor.

ERIŞILEN TABAN FIYAT, YENILENEBILIR GÜCÜN GÜCÜ

Güneş Gücü Sanayicileri ve Sanayisi Derneği (GENSED) Genel Sekreteri Hakan Erkan, AA muhabirine, YEKA GES-2024 projelerine 146 teklif gelmesinin yarışa olan yüksek ilginin bir göstergesi olduğunu söyledi.

Yarışma kapsamında taban fiyatın piyasa takas fiyatının yarısının altında olmasının güneş gücü dalının geldiği noktayı net halde gösterdiğini belirten Erkan, “Bugüne kadar mevcut YEKA’ların gerçekleşme oranı ve müddetine bakarak yapılacak yeni YEKA düzenlemeleri için bakanlığa sunduğumuz teklifler içerisinde, teşvikin döviz bazlı olması ve bir taban fiyatı içermesinin gerekliliği ile birlikte taban fiyata ulaşıldıktan sonra iştirak bedelinin çabucak yarış sonrası kısa mühlet içerisinde ödenmesi üzere kuralların şartnamede yer almasının yarışa katılan firmalara baktığımızda ne kadar olumlu bir gelişme olduğunu görüyoruz.” diye konuştu.

Erkan, müsabakalarda oluşan fiyat ve katkı hisselerinde kıymetli bir etkenin de kontrat sonrası 5 yıllık müddette özgür piyasa satış imkanı tanınması olduğunu söz ederek, “Yatırımcıların maksadı müsaade süreçleri ve konseyimi süratli tamamlayıp bu 5 yıllık mühletten azami yararlanılması. Bu sebeple bakanlığın gündeminde olan müsaade süreçlerinin kısaltılması ile ilgili ıslahat paketinin en çabuk halde uygulamaya geçmesi YEKA GES-2024’ün süratli devreye girmesine değerli katkı sağlayacaktır.” dedi.

Bakanlığın açıkladığı 2035 Yenilenebilir Güç Yol haritasını anımsatan Erkan, “Haritada yer alan her yıl bin megavat YEKA GES’lere devam edilmesi, tıpkı irtibat noktasında şebekeye güç verilmeksizin öz tüketim gayeli lisanssız projelere özel kapasite tahsis edilmesi, verilmiş davet mektupları ve depolamalı GES’lerin hayata geçmesi ile 2035’teki 77 gigavatlık güneş enerjisi kurulu güç amacına ulaşacağımıza yürekten inanıyoruz.” sözlerini kullandı.

patronlardunyasi.com