İlk sivil iş birliğini Amerikan Delta Havayolları ile yapan JetZero, kanatlarında yolcu koltukları bulunan bir uçak üretecek
Hürriyet’ten Uğur Cebeci bugünkü yazısında “Kanadında yolcu taşıyacak” başlıklı yazı kaleme aldı. Cebeci’nin Delta Havayolları ile Jet Zero’nun iş birliğini ele aldığı yazısının ilgili kısmı şu halde:
“Son yıllarda, uçak teknolojisi açısından ileriye yanlışsız adımlar atıldı lakin çok da büyük bir değişiklik olmadı. Yani kullanılan gereçlerdeki büyük değişikliği görmezden gelmek elbette çok yanlış olur. Gövdeye giren kompozit gereçler uçakları hafifletti, yakıt harcamaları düştü. Motor teknolojilerinde gerçekleşen yenilikler sayesinde daha az yakıtla daha uzaklara gitmek mümkün oldu.
Yine de sonuçta hâlâ ortada bir silindir ve alt kısmından çıkan kanatlar ile bu kanatlara bağlı motorlardan ibaret bir tasarım var. İşin genel çizgisi bu türlü. Yani görünüşte ihtilal yaratacak bir değişiklik yok. Uçak fabrikaları ise önemli zorluklar yaşadı. İmalat suratları düştü. İmal ettikleri uçakların sertifika alması, meydana gelen kazalarla daha da güçleşti.
Sonuçta var olan formatta imalatlar yapılıyor. Bununla birlikte, dünyanın dört bir yanındaki havayolu şirketleri sürdürülebilirlik referanslarını artırmaya çalışırken, yeni dizaynlar düşünülüyor. Bu arayışın birinci örneklerinden biri Amerikan Delta Hava Yolları’nın, karma kanat üreticisi JetZero ile yaptığı paydaşlık ile şekillenebilir.
DEVRİM NİTELİĞİNDE ORTAKLIK
JetZero, birkaç yıldır havacılıkta manşetlere çıkan bir şirket. Harmanlanmış kanatlı gövdeli (BWB-Karma Kanatlı Gövdeli uçak) uçakları sonunda hem ticari hem de askeri alanlarda kullanılmak üzere planlandı. Fakat şirket gerçeğe seyahat için önemli takviye arayışına girdi. İlk büyük iş birliği de sivil kuruluş olan Delta Hava Yolları ile yapıldı. Bölümün kilit oyuncularından olan Delta’nın bu adımını ABD Hava Kuvvetleri de destekliyor. JetZero artık Delta ile iştirak kurarak ticari kimlik bilgilerini geliştirmeye hazırlanıyor.
SkyTeam kurucu üyesi olan Atlanta merkezli esaslı havayolu şirketi Delta, JetZeror ve USAF’ın şov uçaklarını 2027 yılına kadar gökyüzüne çıkarma çalışmalarına takviye verecek. Havayolu şirketinin çatısı altında bulunan Sürdürülebilir Gökyüzü Laboratuvarı, BWB’nin ticari uygulanabilirlik elde etmesine yardımcı olacak. Bunun için JetZero ile birlikte çalışılacak ve şirkete iç dizaynla ilgili mevzularda da danışmanlık yapılacak.
Heyecan verici iştirak hakkında Delta’nın Sürdürülebilirlik Yöneticisi Amelia DeLuca’nın şu sözleri dikkate paha: “Müşteriler ve çalışanlar için büsbütün yeni bir uçak gövdesi ve tecrübesi gerçekleştirmek maksadıyla JetZero ile çalışmak, havayolu sanayisinin yakıt tasarrufu teşebbüslerini ve inovasyon amaçlarını ilerletmek ismine gözü pek ve kıymetli bir hareket. Delta, karbon ayak izimizi ele almak için bugün elimizden geleni yapmaya odaklanmış olsa da, gelecekteki havacılık emisyonlarının kıymetli bir kısmını çözmek üzere JetZero’nun karma kanatlı gövdeli uçağı üzere ihtilal niteliğindeki teknolojileri geliştirmek üzere iştirakler da kritik kıymet taşıyor.” HEYECAN VERİCİ YOLCU DENEYİMİ
BWB ismindeki yeni uçak modelinin yolcu tecrübesi açısından günümüzün daha klasik tüp ve kanat dizaynlarından büyük ölçüde farklı olacağı gerçeği dikkat çekiyor. BWB’nin gövdesinin hali eşsiz. Ayrıyeten geliştirilen bir koltuk konsepti ile uçakların yolcu kabinlerini nasıl yapılandırabilecekleri konusunda çok sayıda mümkünlük kelam konusu.
Uçağın kapasitesi açısından Delta, JetZero BWB’nin 250’den fazla yolcu taşıyabilmesinin beklendiğini belirtiyor. Bu sayı, onu günümüzün klâsik geniş gövdeli uçaklarıyla kabaca birebir düzeye getiriyor. Tekrar de, konfigürasyon muhtemelen günümüz jetlerinde kıymetli bir değişikliği temsil edecek. Delta, “Müşterilerimiz her yolcu için özel baş üstü bölme alanı, erişilebilir koltuklar, tuvaletler ve daha az sıra dahil olmak üzere tecrübelerini geliştiren değişiklikler bekleyebilir” açıklamasıyla ipuçları veriyor.
BWB’nin çağdaş tüp ve kanat dizaynlarına kıyasla sunduğu bir öteki yapısal fark, motorlarının uçağın üstüne ve gerisine monte edilmiş olması. Delta’ya nazaran bu, “mevcut uçaktan kıymetli ölçüde daha sessiz” bir kabin ortamı sağlayacak.
VERİMLİ TASARIM
Havayolu sanayisi, 2050’ye kadar net sıfır olma ortak maksadı doğrultusunda çalışıyor. Bu yüzden herkesin kaygısı sürdürülebilirlik referanslarını artırmak. Karma kanatlı uçaklar da karbon emisyonunu azaltmanın tesirli bir yolu olarak görülüyor. Sonuçta, Delta’nın belirttiği üzere, tasarımı sürtünmeyi azalttığı ve daha fazla kaldırma yüzeyi alanı sunduğu için “BWB, klâsik tüp ve kanat uçak gövdelerinden yüzde 50’ye kadar daha fazla yakıt verimlidir” olarak tarifleniyor. Bu uçaklar tıpkı vakitte mevcut ticari dizaynlardan bariz biçimde daha hafif.
patronlardunyasi.com
