Tekstil sektöründe daralma yaşanırken sentetik elyaf rekabeti pamuk talebini düşürüyor

İplik ve dokumacılık dalında yaşanan daralma pamuk üreticileri ve sanayicilerini endişelendiriyor. Önümüzdeki aylarda piyasada bir hareketlenme olmazsa dal için daha kuvvetli bir süreç başlayabileceğini söyleyen kesim temsilcileri artan global üretimin yanı sıra ekonomik yavaşlama ve sentetik elyafl arın rekabeti nedeniyle azalan talebin milletlerarası piyasada fiyatlara aşağı istikamette baskı yarattığını belirttiler. Ekonomim’den Veysel Ağdar’a konuşan bölüm temsilcilerine nazaran ekim alanlarında daralma ve randıman kayıplarının yaşanması kaçınılmaz.

FİYATLAR 73 LİRADAN 58 LİRAYA GERİLEDİ

Urfa’da çiftçilerin, alternatif eser eksikliği nedeniyle ziyan etme değerine da olsa pamuk ekmek zorunda kaldığını belirten Şanlıurfa Pamuk Tarım Eserleri Lisanslı Depoculuk AŞ (PAMLİDAŞ) ve Karakucak Tekstil Yönetim Kurulu Lideri Neşet Karakucak, sanayi tesislerinin ise yüzde 25 kapasite ile üretim yaparak ayakta kalmaya çalıştıklarını söyledi. Hem yurtiçi hem de yurtdışı piyasalarda gerileyen fiyatların üreticiyi ve sanayiciyi önemli kayıplara uğrattığını belirten Karakucak, “Pamuk ekim maliyetlerini karşılamıyor. Güç ve personellik maliyetlerinin artması nedeniyle endüstrici Uzak Doğu ve Asya’daki üreticilerle rekabet edemiyor. Pamuk fiyatları geçen yıla kıyasla kilogram başına 15 TL düştü. Geçen yıl pamuk 72-73 TL’den satılıyordu, bu yıl 58 TL civarında. Çiftçi dayanacak gücünü kaybetmiş durumda. Avrupa’daki ekonomik külfetler ve savaşlar, ihracat talebini de olumsuz etkiliyor. En büyük alıcımız Avrupa’ydı, lakin artık siparişler Asya ve Uzak Doğu’ya kayıyor” tabirlerini kullandı.

DESTEK DAVETİ: PERSONELLİK VE GÜÇ MALİYETLERİ YÜKSEK

Geçen yıl Türkiye genelinde 1 milyon ton kütlü pamuk işlenirken, bunun 450 bin tonu lif pamuk olarak piyasaya sunuldu. Dalın sürdürülebilirliği için acil tedbirler alınması gerektiğini vurgulayan Neşet Karakucak, rekabet gücünün artırılması için devlet dayanağına muhtaçlık duyulduğunu belirterek, “Türkiye dokuma kesimi kalite açısından önde fakat maliyetlerimiz çok yüksek. Uzak Doğu’da personellik maliyetleri 100 dolar civarındayken, bizde minimum fiyatla çalıştırılan bir çalışanın maliyeti 30-31 bin TL’yi buluyor. Şayet güç ve kredi maliyetlerinde dayanak sağlanırsa, üreticiler ve endüstriciler için koşullar eşitlenebilir” dedi.

PAMUK ÇİFTÇİSİ SON 3 YILDIR KÂR ETMİYOR

Geçen yıl 73 TL düzeylerinde olan fiyatların, bu yıl 56-60 TL bandında seyrettiğini kaydeden İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı Bülent Uçak da, pamuk üreticisinin güçlü bir süreçten geçtiğini söyledi. Fiyatların bu düzeyde olmasının üretici için büyük bir kayıp olduğunu söyleyen Uçak, “Aslında pamuk, öteki eserlere nazaran çok daha yüksek maliyetli bir eser, fakat şu anki fiyatlar bu maliyetlerin çok altında. Üretici, son 3 yıldır bu üretimden kâr edemedi. Bu durum, üreticinin kesime olan inancını sarsıyor ve bu da üretimin sürdürülebilirliğini tehlikeye atıyor” dedi.

EKİM ALANINDA %30, VERİMLİLİKTE %40 DARALMA YAŞANABİLİR

Pamuk üreticisinin bu yıl ekim yapmaya karar vermekte zorlanacağını kaydeden Uçak, “Maliyetler de çok yüksek. 1 kilo pamuk üreticisine geçen yıl 28 TL’ye mal olmuştu. Geçtiğimiz yıllarda para kazanamayan üreticiler, artık alternatif eserlere yönelmeye başlayabilir. Pamuk, su ve elektrik üzere çok büyük girdi maliyetleri gerektiren bir eser. Pırasanın kilosu 100-110 TL ortasında iken, pamuk fiyatının 60 TL olması hakikaten olağandışı. Bu maliyetlerle, bu fiyatlarla üretim yapmanın sürdürülebilir olması mümkün değil. Şayet devlet, üreticiye kâfi takviyeleri vermezse, önümüzdeki yıl büyük bir azalma olabilir. Bu yıl için ise, ekim alanlarında en az %30’luk bir daralma bekliyoruz. Verimlilik de %35-40 civarında bir düşüş yaşayabilir” diye konuştu.

DÜŞÜK FİYAT ÜRETİME NEGATİF BASKI YARATIYOR

Türkiye’nin pamuk gereksinimi her yıl azaldığını belirten Uçak, “Tüketim 2021’de en yüksek düzeye çıkmıştı, o yıl 1,9 milyon ton pamuk tükettik. Lakin şu anda bu sayı 1.3-1.4 milyon ton ortasında. Yılsonunda Türkiye’nin pamuk üretimi yaklaşık 800 bin ton civarında olacak. Ege Bölgesi’nde bu yıl 180 bin ton pamuk üretimi bekliyoruz, lakin bu sayı gelecek yıl 140 -150 bin ton düzeylerine düşebilir. Bu düşüş, hem üretim alanlarının daralmasından hem de düşük fiyatlardan kaynaklanıyor” dedi.

Piyasadaki durumu “tarihi taban seviyeler” olarak kıymetlendiren Yağmur Tekstil Yönetim Kurulu Lideri Yavuz Kaya da, geçen yıl memleketler arası vadeli piyasada kilosu 95 TL olan pamuğun fiyatı şu an 65 TL, Türkiye’de de 72-73 liradan 57-58 TL civarına gerilediğini söyledi. Bunun pamuk üreticisi için uygun bir tablo olmadığının altını çizen Kaya, “Sadece pamukta değil, iplik ve viskon üzere dokuma hammaddelerinde de talep çok düşük. Sarsıntı bölgesinde, bilhassa Kahramanmaraş’ta birçok tesisin üretimi büsbütün durdurmuş durumda. Mevcut tesisler ise yüzde 30-40 kapasiteyle çalışıyor” diye konuştu.

GÜNLÜK 5-6 KAMYON YERİNE 1 KAMYON ÇIKIYOR

Sektördeki daralmanın lojistik dalına de yansıdığını belirten Kaya, “Eskiden günlük 5-6 kamyon sevkiyat yapan firmalar, şu an yalnızca 1 kamyon çıkarabiliyor. Talepte bir toparlanma beklemiyorum, en erken eylülde bir hareketlilik olabilir” dedi.

PLANLAMA YANILGISI VE REGÜLASYON EKSİKLİĞİ

Sektörde yaşanan problemlerin yalnızca talep daralmasıyla ilgili olmadığını belirten Yağmur Tekstil Yönetim Kurulu Lideri Yavuz Kaya, yanlış yatırımlar ve devletin regülasyon eksikliğinin de bu durumu tetiklediğini söyledi. 2021’de pandemi sonrası artan talep nedeniyle Türkiye’de fazla yatırım yapıldığını tabir eden Kaya, “Makineciler 2 yıl sonrasına termin veriyordu. Lakin bu devrin süreksiz olduğu biliniyordu. Devlet, enfl asyon yüzde 65 iken yüzde 10-11 faizle 7 yıl vadeli yatırım kredileri verdi. Bugün yeni yatırımların birçok atıl durumda” dedi. Kesimdeki yanlış planlamalara dikkat çeken Kaya, “Şu an dokumacılık fabrikaları yüzde 50 kapasiteye bile ulaşamıyor. Yeni yatırımlar gereksizdi ve birden fazla atıl kaldı. Yüksek faizle kredi alanlarla düşük faizle kredi alanlar ortasında büyük fark oluştu, bu da rekabeti imkânsız hale getirdi” tabirlerini kullandı.

patronlardunyasi.com