Rusya’nın gözü Türk rafinerilerinde: AB yaptırımları petrol alımını etkiler mi?
2022’de Avrupa’nın Rus petrolüne ambargo koymasının akabinde Türkiye, Rusya için alternatif bir güç koridoruna dönüştü.
2023 bilgilerine nazaran Türkiye, Rusya’dan yaptığı petrol ithalatını neredeyse üç katına çıkardı. Bu artış, 2021’e kıyasla 9,5 milyon tonluk ek ithalat manasına geliyor.
Uzmanlar, bu atılımın sırf iç tüketimle sonlu kalmadığını, tıpkı vakitte Türk rafinerileri üzerinden işlenmiş eserlerin Avrupa’ya tekrar ihraç edildiğini belirtiyor.
Ancak bu model, Brüksel’in yeni yaptırım listesinde açık amaç haline geldi. N. İzvestiya’nın tahliline nazaran, AB bu dolaylı geçişleri kesmek istiyor ve Türk rafinerilerini “yüksek riskli orta aktörler” olarak tanımlamaya hazırlanıyor.
TÜRK RAFİNELERİ İÇİN “İKİNCİL YAPTIRIM” ALARMI
ABD’nin daha evvel İran’a yönelik uyguladığı ikincil yaptırımlar, artık Rusya bağlamında da konuşulmaya başlandı. Güç analisti Aleksey Gromov’a nazaran, Türk rafinerileri 2024 yılı boyunca fiyat tavanı uygulamalarını ihlal etmemek ismine kimi periyotlarda Rus petrolü alımlarını süreksiz olarak askıya aldı. Bu durum, ikincil yaptırımların direkt tesirinin hissedilmeye başlandığının sinyali olarak görülüyor.
Yeni yaptırım paketi uygulamaya geçerse, Türk rafinerilerinin daha temkinli davranacağı ve Rusya’dan gelecek spot ya da uzun vadeli ham petrol alımlarında önemli düşüş yaşanabileceği öngörülüyor. Bu durum, Rusya’nın Türkiye üzerinden dolaylı olarak Avrupa pazarına erişimini de zora sokabilir.
RUSYA İÇİN TÜRKİYE KAYBI NE MANAYA GELİYOR?
Uzmanlara nazaran Rusya’nın toplam petrol ihracatının yüzde 13–15’lik kısmı Türkiye ve gibisi üçüncü ülkelere yöneliyor. Bu kanaldaki en küçük bir daralma bile Moskova’nın güç gelirlerini direkt etkileyebilir.
AB’nin önerdiği yeni fiyat tavanı olan 47 dolar/varil düzeyi, Rusya’nın bütçe planlamasında öngördüğü 55 dolar/varil maksadının hayli altında. Ekonomistler, bu farkın Rus bütçesinde yıllık 1,5 trilyon rubleye kadar bir açık oluşturabileceğini kestirim ediyor.
TÜRKİYE İHTİYATLI BİR POZİSYONDA
Hindistan üzere büyük alıcı ülkeler, Rus petrolüne olan bağımlılıklarını sürdürürken fiyat pazarlığında ellerini güçlendirmeye çalışıyor.
Türkiye ise Batı ile bağlantılarındaki hassas istikrarlar nedeniyle daha ihtiyatlı bir konumda. ABD ve AB baskıları arttıkça, Türk rafinerilerinin Rus tedarikçilerle olan bağlarını gevşetmeleri ve güç portföylerini çeşitlendirmeleri bekleniyor.
Uzmanlara nazaran bu denklemde Türkiye hem ekonomik çıkarlarını hem de siyasi hassasiyetlerini gözetmek zorunda.
patronlardunyasi.com
