Türkiye’nin en çok istihdam yaratan ihracatçı sektörlerinden olan tekstilde kırmızı alarm çalıyor

Türkiye’nin en çok istihdam yaratan ihracatçı bölümlerinden olan dokumacılıkta kırmızı alarm çalıyor. Bölümde son yıllarda yapılan yatırımlar istenen kapasitelere ulaşamazken, istihdamda önemli kayıplar yaşanıyor. Dal temsilcileri, 200 binden fazla kişinin işten çıkarıldığını söylüyor. Bu sayı yalnızca Kahramanmaraş’ta 60 bin civarında. Global talebin daralması ve artan maliyetlerle birlikte sıkıntı günler yaşayan kesimde yeni yapılan yatırımlardan kimileri üretim düğmesine bile basamazken, kimi firmaların düşen kapasitelere birlikte battığı söyleniyor.

Ekonomim’den İmam Güneş’in haberine nazaran, sorunun temel nedeni, kesim firmalarının iç piyasadaki ihracatçı müşterilerinin Dâhilde Sürece Rejimi (DİR) kapsamında Asya ülkelerine yönelmesi olarak gösteriliyor. Dokuma dalının temsilcileri, iç piyasada kapasite sorunu olmadığını, buna rağmen firmaların ithalata yönelmesiyle dalı güç durumda kaldıklarını tabir ediyor. Kesim temsilcileri, dokumacılık kesiminin süratle kan kaybettiğini, tedbirlerin bir an evvel alınmasını gerektiğini vurguladı.

İstanbul Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (İTHİB) Lideri Ahmet Öksüz, dokumacılık kesiminin üretim kapasitesinin ortalama yüzde 50-60 civarında olduğunu, bölgesine nazaran yüzde 30’lara düştüğünü belirterek, “Maalesef bu şartlarda kapanan firmalar da var. Kırmızı alarm çalıyor şu an. 2022’de çalışmaya başlayan kendi iplik tesisimiz kapalı durumda. İşi büsbütün iplik olanların durumu daha makus. Yazgısına bırakıyoruz bu firmaları. Halbuki çok önemli yatırımlar yapıldı. Makineler kuruldu, milyon dolarlar harcandı, artık ise çalışmaz vaziyette. Bu yatırımlara rağmen istihdam da azalıyor. Niçin biz Özbekistan ipliğini getirip Özbek firmaların çalışmasını sağlayıp kendi fabrikalarımızı durur vaziyete getiriyoruz? Bunu kabullenemiyorum. Kilogramda 20-30 cent için bu kabul edilemez” dedi.

“İTHALATA EK VERGİ GELMELİ”

Türkiye’de üretimi kâfi olan eserlerin ithalatının bir formda önüne geçilmesi gerektiğine dikkat çeken Öksüz, şu açıklamaları yaptı: “Dış ticaret açığımız var, kapasiteleri yeteri kadar kullanamıyoruz, maliyetlerimiz yüksek. DİR müsaade dokümanı verilmemesi ve ithalata ek vergiler konulmasını istiyoruz. Türkiye’deki en düşük müdafaa vergisi yüzde 5-8 ortasında pamuk ipliğinde uygulanıyor. En az yüzde 15-20 düzeyinde olmalı. İthalatın yüzde 50’den fazlası DİR kapsamında geliyor. Bizde kâfi kapasite var aslında. Pamuk ipliği ithalatında kısmi bir düşüş var lakin pazar da yüzde 40 daralmış. Bugün bir iplik tesisi 30-40 milyon dolara kuruluyor. Önemli tesisler. Yarın, bir gün bu fabrikalar kapandığında yurt içinde üretici bulamayacaklar. Maske devrinde bunu yaşadık. İplik konusu için perakendeci bile görüş veriyor. İplik kesiminin müşterisi dokumacıdır. Şimdi bu mevzuda bakanlık seviyesinde de bir adım atılmadı. Tedbirlerin acil olarak alınmasını talep ediyoruz.”

5 YIL SÜRE

Depremle birlikte Kahramanmaraş’ın yok olduğunu belirten Kahramanmaraş Ticaret Borsası Başkanı Mustafa Narlı, Kahramanmaraş endüstrisinin yüzde 70’ini dokumanın oluşturduğunu, şu an kapasitelerin yüzde 40’a kadar düştüğünü vurguladı. Kurallar bu biçimde devam ederse kapasitelerin yüzde 25’lere kadar düşeceğinin altını çizen Narlı, “Ticaret Bakanlığı’na durumumuzu anlattık. İthalata vergi getirilmesini talep ettik. 60 bin kişi işten çıktı bu süreçte. İstihdamımız daima düşüyor. En son yatırım yapıp, makine getiren firmalar ortasında getirdiği makineyi paketinden açamayanlar var. Makinenin şalterine basamadılar daha ancak bu yatırım için 50 milyon dolar harcadılar” tabirlerini kullandı.

Kendi şirketiyle 108 milyon dolarlık yatırım yaptığını, yüzde 50 kapasite ile çalıştıklarını lisana getiren Narlı, kelamlarına şöyle devam etti: “Çin, Pakistan, Hindistan, Özbekistan, Tacikistan üzere ülkelere ağabeylik yapacak durumumuz yok. Bu kadar istihdam sağlayan bir kesimi bitirmemeliyiz. Çin menşeili eserler piyasada geziyor. Muhtaçlığın yüzde 50’si Türk malı, yüzde 50’si ithalat olsun deseler ona da razıyız. Yaşatmaz fakat nefes aldırır. Bölümümüz ölüyor. İthalata yüzde 40-50 vergi gelmesi lazım. Nefes almamız için 5 yıl müsaade versinler. Bakanlarımıza da anlattık. Hazır giyimcilerde 10 kat para kazanan var. Bangladeş, Pakistan Hindistan, Vietnam’dan ucuz ithalat yapıyorlar. Konfeksiyonu, ipliği, kumaşı oradan getiriyorlar. En azından konfeksiyona vergi koysunlar. Buradaki konfeksiyoncuları da öldürüyorlar. 100 bin dolara 200 şahsa istihdam sağlayan öbür dal yok.”

ÖNLEM ŞART

Tekstil kesiminde kapasitelerin yüzde 30’lara düştüğüne dikkat çeken Akdeniz Dokumacılık ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği (ATHİB) Lideri Fatih Doğan, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Sıkıntılar devam ediyor. Talep olmamasından ötürü büyük bir külfet var. Piyasada dengesizlik oluştu. Şu an dal o denli bir duruma düştü ki, istesek talep yok. Duran fabrikalar stoklarından ötürü duruyor. Üretim maliyetleri aşikâr, biz güç dayanağı istiyoruz bilakis artırım yapılıyor. Kurun en az enflasyon kadar artması lazım ancak o denli ilerlemiyor. Daima birlikte oturup nerede olduğumuzu tespit etmeliyiz. Yanlışsız teşhisler koyarak, yanlışsız tedbirler almalıyız. Kapasite tespiti yapmalıyız. DİR’i makûs emelle kullananlara fren yapılması lazım. Bu firmaların yüzde 50’sini ithal, yüzde 50’sini iç piyasadan almaları koşulunu istiyoruz.”

KONFESİYONDA İSTİHDAM AZALDI

Rekabet şartlarının ağırlaştığını, son periyotta piyasa şartlarına karşın çok fazla da denetimsiz yatırımın olduğunu kaydeden Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı ve Ege Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Lideri Jak Eskinazi, “Resesyon hasebiyle talep azlığı var. Maliyetler çok arttı. Personellik, elektrik, doğal gaz, kredi maliyetleri yükseldi. Bu şartlarda rekabet etmekte zorlanıyoruz. Pamuk ipliğinde kapasitesi 2 milyon tonun üzerine çıktı lakin sipariş yok. Konfeksiyon şu an ölmüş vaziyette. Bu yıl istihdam 300 bin kişi azaldı. Devletin önlemler alıp, sübvansiyonlar sağlaması lazım” dedi.

patronlardunyasi.com