WhatsApp e-ticaret sitelerinin pabucunu dama atmak üzere, sektör bazlı yayılan sektörde her gün milyonlar dönüyor
Sabah gazetesi muharriri Metin Can’ın bugünkü köşe yazısına nazaran, son yıllarda büyük e-ticaret platformlarında komite oranları yüzde 20 ila 30 ortasında değişiyor.
Bunun üzerine KDV, POS aygıtı masrafları ve kargo fiyatları de eklenince, küçük üreticiler kâr edemez hale geldi. Örneğin, 100 TL’lik bir eserden satıcının eline bazen yalnızca 50 TL geçiyor. Bu durum bilhassa bayan üreticiler, butik sahipleri ve köyde üretim yapan teşebbüsçüler için sürdürülemez bir noktaya geldi.
MAHALLE MAHALLE YAYILDI
Alternatif arayan satıcılar ise devayı WhatsApp kümelerinde buluyor. İstanbul’dan Van’a, İzmir’den Kars’a kadar her kentte, hatta her mahallede kendi “WhatsApp çarşısını” kurmuş durumda. Bu kümelerde komşular, arkadaşlar ve tanıdıklar üzerinden eserler direkt alıcıya ulaştırılıyor. Lakin vakitle bu kümeler büyüyor. Sipariş iletiyle veriliyor, ödeme IBAN’a yapılıyor, eser elden teslim ya da kargoyla gönderiliyor. Sistemin avantajları hayli net: Kurul, mağaza kirası, reklam harcaması ve platform kuralları yok, direkt satış imkânı var. Günde 20-30 sipariş alan konut bayanları, ay sonunda 30-40 bin TL’ye kadar kar sağlayabiliyor. Organik Pazar kümeleri hayli tanınan. Ayrıyeten dokuma moda, ayakkabı ve parfüm üzere eserlerin satıldığı WhatsApp kümeleri en büyük satışların yapıldığı dallar oldu.
GRUP YÖNETİCİLERİ KAZANIYOR
WhatsApp çarşılarının büyümesiyle birlikte, kümeleri yöneten şahıslar de yeni bir ekonomik alan yarattı. Üye sayısı 500’ü aşan kimi “dev gruplara” girmek artık fiyatlı. Satıcılar bu kümelerde eser tanıtımı yapabilmek için aylık 300 ila 1.500 TL ortasında değişen fiyatlar ödüyor. Birtakım küme yöneticileri, reklam gelirleri ve üyelik fiyatlarıyla aylık 20-30 bin TL çıkar sağlıyor. Büyük kümelerde bu sayı 200 bin liraya kadar çıkıyor. Bilhassa büyük kentlerdeki “semte özel alışveriş grupları”, artık bir tıp mikro pazaryerine dönüşmüş durumda. Kümelerin içinde haftalık kampanyalar düzenleniyor, çekilişler yapılıyor, kimi yöneticiler influencer’larla iş birlikleri bile yürütüyor.
Türkiye’de e-ticaret hacmi 2024 yılı sonunda 2.2 trilyon TL’ye ulaştı. Bu sayı, bir evvelki yıla nazaran yaklaşık yüzde 115 büyüme manasına geliyor. Lakin bu büyümeden en çok büyük şirketler yararlanıyor. Türkiye’de e-ticaret hacminin yüzde 70’ten fazlası ise büyük işletmelerin elinde.
KADINLAR VE ÜRETİCİLER AĞIR KULLANIYOR
WhatsApp çarşıları en çok bayan teşebbüsçüler ortasında yaygınlaşıyor. Köyde tereyağı yapan bir bayan, konutta sabun üreten bir teşebbüsçü ya da kentte butik işleten bir genç bayan, artık bu kümeler sayesinde sistemli gelir elde ediyor. Kimi WhatsApp kümelerinde ayda 50 bin TL’nin üzerinde satış yapanlar var.
KAYITDIŞI İKTİSAT UYARISI
Sistem şu an büyük ölçüde kayıt dışı ilerliyor. Gelir Yönetimi Başkanlığı, IBAN üzerinden yapılan ticaret hareketlerini daha sıkı takibe aldı. WhatsApp üzerinden yapılan satışların ne kadarı vergiye tabi olduğu bilinmese de kurul ve pos masrafı bulunmaması nedeniyle fiyatlarda da önemli bir fark yaratıyor.
patronlardunyasi.com
