2025’te patronlar için 7 maddelik rehber: Yüksek faiz, kur riski ve fırsat yatırımlarında stratejik ipuçları
Dünya gazetesinden Şevket Sayılgan bahisle ilgili “2025’te bir işletmenin finansal idaresi: riskler, fırsatlar ve stratejik yol haritası” başlıklı yazı kaleme aldı. İşte Sayılgan’ın yazısının tamamı:
2025 yazı prestijiyle global ve lokal iktisat, işletmeler için hem risklerle hem de fırsatlarla dolu bir tablo sunuyor.
Türkiye’de yıllık TÜFE %33,52 düzeyinde, siyaset faizi %43, kurda denetimli ancak üst istikametli bir trend var. Global cephede ABD seçim meçhullüğü, Çin ekonomisindeki yavaşlama, jeopolitik gerilimler ve güç fiyatlarında dalgalanmalar şirketlerin finansal kararlarını direkt etkiliyor. Bu şartlarda bir işletmenin finansal idaresi, “kâr odaklı” olmaktan çok “risk denetimli sürdürülebilirlik” anlayışına evrilmek zorunda.
1-N akit akış idaresi: Hayatta kalmanın temeli
2025’te yüksek faiz ve sıkı kredi şartları, nakit akışını en kritik muvaffakiyet faktörü haline getirdi.
–Tahsilat müddetlerini kısaltmak: Müşteri mukavelelerine erken ödeme indirimleri eklemek.
–Nakit bütçelemesi: Haftalık bazda güncellenen nakit akış projeksiyonları oluşturmak.
–Acil likidite tamponu: En az 2-3 aylık sabit sarfiyatları karşılayacak nakit rezervi bulundurmak.
–Risk: Uzayan tahsilat süreleri ve beklenmedik maliyet artışları, işletmeyi süratlice nakit krizine sokabilir.
–Fırsat: Güçlü nakit pozisyonu, kriz devirlerinde fırsat alımlarını mümkün kılar.
2- Borç ve kredi idaresi: “Ucuz para” devri bitmiş durumda
Faiz oranları yüksek olduğu için yeni borçlanmalarda maliyet yönetimi kritik.
–Kısa vadeli borçları azaltmak: Faiz yükü yüksek olan kredilerden çıkmak.
–Kur riski taşıyan borçlarda hedge: Döviz borçlarının doğal korunma usulleriyle (gelir-gider eşleştirme) yönetilmesi.
–Yatırım kredilerinde seçicilik: Yalnızca kısa müddette geri dönüş sağlayacak projelere finansman sağlamak.
–Risk: Faizlerde süratli indirim beklentisiyle uzun vadeli düşük faizli borç alınmazsa, fırsat kaçabilir.
–Fırsat: Sağlam bilanço ile finansman arayışında rekabet avantajı elde edilebilir.
3-S tok ve envanter idaresi: Sermayeyi hapseden tuzak
2025’te enflasyon hâlâ yüksek ancak talep tarafında yavaşlama var. Bu nedenle stok idaresi kritik:
–Talep bazlı stoklama: Fazla stok, finansmanı bloke eder ve değer kaybı riski taşır.
–ABC tahlili: En çok satış getiren eserleri önceliklendirmek.
–Hızlı eritme kampanyaları: Stok dönem suratını artırmak için dönemsel kampanyalar yapmak.
–Risk: Yanlış talep kestirimi, hem stok maliyetlerini hem de elde kalma riskini yükseltir.
–Fırsat: Doğru stok idaresi, nakit akışını güzelleştirir ve fiyat esnekliği sağlar.
4 Yatırım idaresi: Bekle-gör stratejisinden akıllı hamlelere
Yüksek faiz ve belirsizlik ortamında büyük ölçekli yatırımlar yerine “kademeli ve modüler” yatırımlar öne çıkıyor.
–Dijitalleşme yatırımları: E-ticaret, otomasyon ve data analitiği üzere verimliliği artıracak projeler.
–Enerji verimliliği: Kendi gücünü üreten işletmeler maliyet avantajı yakalar.
–Yeni pazar denemeleri: İhracatta niş pazarlar (Afrika, Orta Asya, Körfez ülkeleri).
–Risk: Yanlış zamanlama yahut düşük getiri potansiyeli olan yatırım, yüksek faiz ortamında büyük ziyan yaratır.
–Fırsat: Kriz devirlerinde yapılan stratejik yatırımlar, ekonomik toparlanmada çarpan etkisi yaratır.
5- Maliyet ve kârlılık tahlili: Cerrah hassasiyeti
2025’te işletmelerin her masraf kalemini mikro seviyede takip etmesi gerekiyor.
–Maliyet muhasebesi: Ürün bazlı brüt kâr marjlarının düzenli ölçümü.
–Verimlilik KPI’ları: Üretim ve hizmette çalışan başına verimlilik takibi.
–Gereksiz harcamaların elenmesi: Lüks tüketim, gereksiz kira yahut düşük getirili pazarlama bütçeleri.
–Risk: Maliyet artışları fiyatlara yansıtılamazsa kâr marjı erir.
–Fırsat: Verimlilik artışı, fiyat artışı yapmadan kârlılığı korur.
6-Döviz ve kur riski yönetimi
Kurun yılsonunda 41-42 TL bandına çıkması bekleniyor.
–Doğal hedge: Döviz gelirleriyle döviz masraflarını eşleştirmek.
–Vadeli süreçler: İhracat yahut ithalat mukavelelerinde forward/futures kullanmak.
–Kur sepeti bazlı planlama: Sırf USD değil, Euro ve başka kıymetli para ünitelerini dikkate almak.
–Risk: Kuru yanlış kestirim etmek hem maliyet hem de fiyat rekabetini bozar.Fırsat: Doğru kur idaresi, ihracatçıya rekabet avantajı sağlar.
7-S tratejik karar alma kültürü
2025’te finansal idare yalnızca CFO’nun işi değil; tüm yönetim takımı mali riskleri anlamalı.
–Finansal farkındalık eğitimleri: Satış, operasyon ve pazarlama ünitelerinin finansal etkileri anlaması.
–Senaryo çalışmaları: İyimser, karamsar ve baz senaryolar için aksiyon planları.
–Hızlı karar mekanizmaları: Ani piyasa değişimlerine süratli cevap verecek yetki zamanı.
Savunma + atak dengesi
Bugün işletmeler, “savunma” tarafında nakit, borç ve risk yönetimini; “atak” tarafında ise fırsat yatırımlarını ve pazar genişlemesini tıpkı anda yürütmeli. Yüksek faiz ve enflasyon ortamı kısa vadede temkin gerektirirken, orta vadede yapılacak akıllı yatırımlar şirketi rakiplerinden öne çıkarabilir.
Finansal idarede 2025’in parolası net: “Nakit hükümdardır, risk denetimi kaidedir, fırsatlar ise cesaretle lakin hesapla değerlendirilmelidir.”
Son kelam: “İnsan soyunun gerçek ahlaki sınavı , onun merhametine bırakılmışlara davranışında gizlidir” Milan Kundera
“Toprak ne kadar güçlü olursa olsun ekilmedikçe mahsul vermez, Başlar da o denli, ekilmeyen başlar da fikir üretmez” Seneca
patronlardunyasi.com
