Cumhurbaşkanı Erdoğan, Çin’de düzenlenecek Şanghay İşbirliği Örgütü 25. Devlet Başkanları Konseyi Zirvesi’ne katılacak

Çin’in konut sahipliği yaptığı doruğa örgüte üye Rusya, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan, Hindistan, Pakistan, İran, Belarus ve gözlemci üye Moğolistan’ın başkanlarının yanı sıra Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in davetiyle Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katılacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, dorukta genişletilmiş “ŞİÖ Artı” Toplantısı’nda konuşma yapacak.

Bugüne dek düzenlenen en geniş kapsamlı ŞİÖ Doruğu olacak toplantıya üye, gözlemci üye, diyalog ortağı, konuk 20’den fazla ülke lideri ile 10’dan fazla memleketler arası örgütün yöneticileri katılıyor.

ABD Başkanı Donald Trump’ın yeni iktidar devrinde izlediği siyasetlerin Batı’da klâsik ittifak bağlarını sarstığı devirde Asya’da Çin ve Rusya’nın öncülük ettiği alternatif kümeleşme olan ŞİÖ’nün global jeopolitik dengelerdeki tartısı artıyor.

Pekin idaresi, mesken sahipliği yapacağı ŞİÖ Tepesi’ni, Trump’ın siyasetlerinin yol açtığı ekonomik ve siyasi belirsizliklere karşı Çin’i global istikrarı temsil eden güç kutbu olarak pozisyonlandırmak için fırsat görüyor.

ŞİÖ İÇİN GELECEK 10 YILIN YOL HARİTASI BELİRLENECEK

Çin Devlet Başkanı Şi, zirvede üye ülkelerin katıldığı ŞİÖ Devlet Liderleri Kurulu Toplantısı ile gözlemci üye ve diyalog ortaklarının da yer aldığı genişletilmiş ŞİÖ Artı Toplantısı’na başkanlık edecek.

Şi, bu toplantılarda ülkesinin savaş sonrası milletlerarası tertibin korunması ve global idarenin yapan halde güzelleştirilmesine yönelik tekliflerini ve ŞİÖ işbirliğinin bu tarafta geliştirilmesi için alınacak önlemleri ortaya koyacak.

Üye ülke önderleri, Devlet Liderleri Kurulu Toplantısı’nın akabinde “Tiencin Bildirisi”ni kabul edecek ve ŞİÖ’nün gelecek 10 yıldaki yol haritası niteliğindeki gelişim stratejisini onaylayacak.

Zirvede ayrıyeten İkinci Dünya Savaşı’nın bitişi ve Birleşmiş Milletler’in (BM) kuruluşunun 80. yıl dönümü hasebiyle ortak açıklama yayımlanacak, güvenlik, iktisat ve halklar ortasında etkileşime yönelik işbirliği evrakları imzalanacak.

ULUSLARARASI ORTAMIN BELİRSİZLİKLERİNE KARŞI İSTİKRAR VE DİRENÇ UNSURU

Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Liu Bin, doruğa ait gazetecilerin iştirakiyle yaptığı bilgilendirme toplantısında, bugünün dünyasında memleketler arası ortamın giderek karmaşık ve kırılgan hale geldiğini, bu yüzden ülkeler ortasında dayanışma ve işbirliğinin her zamankinden daha fazla kıymet kazandığını söyledi.

Tiencin Tepesi’nin milletlerarası ortamdaki belirsizliklere ŞİÖ’nün istikrarı ve direnci ile karşılık vermesi, tüm ülkeler için kalıcı barışa, üniversal güvenlik ve kamusal refaha uygun ortamı geliştirmesi gerektiğini ifaden Bakan Yardımcısı Liu, ABD’yi üstü örtülü eleştirerek şunları kaydetti:

“Bugün hegemonyacılık ve güç siyaseti hala izleyici bulabiliyor, muhakkak bir ülke kendi ulusal çıkarlarını tüm ülkelerin ulusal çıkarlarının üzerine koyarak global barışın ve istikrarın altını oyuyor lakin memleketler arası bağlantılarda daha fazla demokrasi vaktimizin durdurulamaz eğilimi. Bloklar ortası cepheleşme, yüksek çitli küçük bahçeler artık dayanak bulmuyor, eşitlik ve kazan-kazan işbirliği tek geçer yol.”

“BAZI BATILI ÜLKELER, İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARINI DEFAKTO REVİZE EDİYOR”

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, zirveye katılmak üzere Çin’i ziyaret edecek.

Putin, Tiencin’deki tepenin akabinde 3 Eylül’de İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinin 80. yıl dönümü kapsamında Pekin’de düzenlenecek askeri geçit merasimine de katılacak.

Çin ve Rusya önderleri, İkinci Dünya Savaşı’nın bitişinin 80. yıl dönümünde bu yıl karşılıklı ziyaretlerde bulunuyor. Şi’nin mayıs ayında Rusya’yı ziyareti ve Zafer Günü kutlamalarına katılmasının akabinde Putin de eylülde Çin’de düzenlenecek merasimlere katılarak iadeiziyaret yapıyor.

Putin’in ziyareti, Trump’ın tarife siyaseti nedeniyle dünyada ticari tansiyonların ve ekonomik belirsizliklerin arttığı, bir yanda transatlantik ittifakında zayıflama işaretleri varken başka yanda Washington ile Moskova ortasında yakınlaşmanın görüldüğü lakin Ukrayna krizinin tahlilinde şimdi ilerleme sağlanamadığı konjonktüre denk geliyor.

Rus başkan, ziyareti öncesinde Çin’in Xinhua haber ajansına verdiği yazılı röportajda, İkinci Dünya Savaşı sonrası memleketler arası nizama bağlılığı vurgulayarak Batılı devletleri aktüel jeopoitik çıkarları için tarihî gerçekleri çarpıtmakla suçladı.

Putin, “Bazı Batılı ülkeler, İkinci Dünya Savaşı’nın sonuçlarını defakto revize ediyor. Rusya ve Çin, İkinci Dünya Savaşı’nın tarihini çarpıtmak isteyen her türlü teşebbüsü kınıyor.” ifadelerini kullandı.

HİNDİSTAN BAŞBAKANI MODİ DORUĞA KATILACAK

Bu yılki doruğun öne çıkan başlıklarından biri, Hindistan Başbakanı Nerandra Modi’nin doruğa şahsen katılma kararı oldu. Çin Devlet Başkanı Şi’nin 2023’te Yeni Delhi’de düzenlenen G20 Tepesi’ne katılmamasının akabinde Modi’nin de Çin’de ŞİÖ Doruğu’nda yer almaktan kaçınabileceği öngörülüyordu.

Modi’nin tepeye katılma kararı, iki ülke ortasında Himalayalar’daki ihtilaflı hudut sınırındaki tansiyonların tahliline yönelik adımlarla başlayan yumuşama sürecini belirginleştirdi. Hint önder, 7 yıl ortadan sonra Çin’i ziyaret edecek.

Önceki ABD idaresinin Pasifik’te Çin’e karşı dengeleyici müttefik gördüğü Hindistan, Trump devrinde tarife artışlarına ve siyasi ötelemeye maruz kalırken Çin ile bağlarını istikrar içinde yürütmeye yöneliyor.

Öte yandan ŞİÖ üyesi Hindistan ile Pakistan ortasında mayıs ayında yaşanan hudut çatışmasıyla tırmanan tansiyon de dorukta değinilmesi beklenen mevzulardan biri olacak.

ŞANGHAY İŞBİRLİĞİ ÖRGÜTÜ

Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), birinci olarak 1996’da hudut güvenliği ve ekonomik işbirliği ittifakı olarak Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından oluşturuldu. O yıllarda “Şanghay Beşlisi” olarak anılan kümeye 2001’de Özbekistan’ın da dahil edilmesiyle örgütün kuruluşu gerçekleşti.

2017’de Kazakistan’da düzenlenen Astana Tepesi’nde Hindistan ve Pakistan’ın üyelik süreçleri tamamlanırken 2021’de Tacikistan’da düzenlenen Duşanbe Doruğu’nda İran’ın, 2024’te Kazakistan’da düzenlenen Astana Doruğu’nda Belarus’un iştirakiyle örgütün üye sayısı 10’a ulaştı.

Moğolistan ve statüsü Eylül 2021’den bu yana faal durumda bulunmayan Afganistan, örgütte “gözlemci” olarak yer alırken ŞİÖ’nün, ortalarında Türkiye’nin de olduğu 14 ülkeyle “diyalog ortaklığı” bulunuyor.

Örgüt üyesi ülkelerin yüz ölçümlerinin toplamı, Avrasya kıta kesiminin yaklaşık yüzde 65’ini kapsıyor, dünya nüfusunun yüzde 40’ını ve global gayrisafi hasılanın yüzde 30’unu temsil ediyor.

patronlardunyasi.com