Dünya Ticaret Örgütü’nden Çin’in yeni kararına destek

Çin, DTÖ’de “gelişmekte olan ülke” statüsünün sağladığı “özel ve farklılaşan muamele” ayrıcalıklarını (SDT-ÖLM) bırakacağını açıklamıştı.

Okonjo-Iweala, yaptığı açıklamada, Pekin’in kelam konusu kararının DTÖ için çok kıymetli olduğunu, kararı memnuniyetle karşıladıklarını belirtti. Pekin’in kararının global ticaret sistemini daha adil ve istikrarlı hale getireceğini savunan Okonjo-Iweala, “Bu, DTÖ için çok kıymetli bir an.” tabirini kullandı.

DTÖ Genel Yöneticisi Okonjo-Iweala, Çin’in kararının Örgütün ıslahatına güçlü bir takviye sinyali verdiğini ve Örgütün tüm üyeleri için daha eşit kaideler oluşturulmasına yardımcı olacağını belirterek, “Bu adım, tartışmaları elbet canlandıracak ve 21. yüzyıl için daha çevik ve tesirli bir tertip oluşturma yolunda ilerlememize yardımcı olacak.” değerlendirmesinde bulundu.

Çin Başbakanı Li Çiang, 80. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu görüşmeleri marjında düzenlenen “Küresel Kalkınma Girişimi” toplantısında yaptığı açıklamada, “Çin, sorumlu bir büyük gelişmekte olan ülke olarak, halihazırdaki ve gelecekteki DTÖ müzakerelerinde özel ve farklılaşan muamele ayrıcalıklarını kullanmayacak.” demişti. Li, DTÖ’nün en az gelişmiş ülkelerin global ticaret sistemine entegrasyonuna dayanak için başlatılan “Çin Programı”na mali kaynak sağlamayı sürdüreceğini de belirtmişti.

DTÖ’DE KURALLAR

DTÖ mutabakatlarının gelişmekte olan ülkelere tanıdığı “özel ve farklılaşan muamele” hakkı, bu ülkelere mukaveleleri ve yükümlülükleri daha uzun müddette uygulaması, ticari çıkarlarının korunması ve fırsatların yaratılması, örgüt çalışmalarını yürütmek, uyuşmazlıkları çözmek ve teknik standartları sağlamak için gerekli altyapıyı oluşturmalarına dayanak sağlanması üzere ayrıcalıkları içeriyor. DTÖ’de ÖLM kuralları, gelişmekte olan ülkelere endüstrisini korumak için daha yüksek gümrük tarifeleri yahut sübvansiyonlar kullanma konusunda daha fazla esneklik de tanıyor. Dünyanın en büyük ikinci iktisadı Çin, kendisini gelişmekte olan ülke olarak tanımlayarak, daha yüksek gümrük tarifeleri belirleme ve sübvansiyon kullanma üzere ÖLM avantajlarından yararlanma hakkı elde ediyordu.

ABD ise ÖLM uygulamasının gelişmekte olan ülkelere haksız avantajlar sağladığını tez ederek, Çin ve öbür büyük iktisatların gelişmekte olan ülkelere tanınan bu hakları kullandıkları sürece DTÖ’de değerli bir ıslahatın olamayacağını savunmuştu. Daha evvel Çin’in gelişmekte olan ülke statüsünden mi vazgeçeceği yoksa yalnızca ayrıcalıklarından mı feragat edeceği meçhuldü. Çin Ticaret Bakanlığına nazaran, statü resmi olarak geçerliliğini koruyacak, fakat DTÖ kurallarının uygulanması için daha uzun müddetler üzere ilgili avantajlar artık kullanılmayacak. Lakin bu feragatten rastgele bir vakitte vazgeçilebilecek.

Çin’in kararı, ülkenin klâsik olarak kendisini temsilcisi olarak gördüğü Global Güney’e bir sinyal olarak da değerlendirildi. Ayrıyeten, Çin’in ülkeler ortasındaki ticaret kurallarıyla ilgilenen tek milletlerarası tertip olan DTÖ hakkındaki son açıklaması, dünyanın en büyük iki iktisadı ortasında (ABD ve Çin) aylarca süren ticaret tansiyonunun akabinde gelmesi dikkati çekti.

Öte yandan, değişen global ekonomik ve ticari kaidelere uygun olarak kendini yenilememekten kaynaklanan sorunları artan DTÖ’nün ticaret savaşlarıyla temellerinin sarsıldığı sav ediliyor. Örgütte ıslahat davetleri gitgide artıyor. Okonjo-Iweala, ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergileriyle güç durumda kalan Örgütü canlandırmak için kapsamlı ıslahatları kıymetlendiriyor.

patronlardunyasi.com