Bursa Uludağ Üniversitesi İnegöl İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yüksel Okşak, rekabetin ağır, tüketicinin asıl kelam sahibi olduğu dünyada boykotun geçmişe nazaran daha manalı hale geldiğini belirterek, İsrail’in Gazze’ye yönelik taarruzlarına dayanak veren dev şirketlerin mali yapılarında ve siyasetlerinde boykot sonrası değişimler görüldüğünü söyledi.

İsrail’in 7 Ekim 2023’ten itibaren devam eden kelam konusu taarruzlarına dünyanın dört bir yanından yansılar sürüyor.

Bu süreçte İsrail’e direkt yahut dolaylı olarak dayanak veren global şirketlere karşı tüketiciler de reaksiyonlarını “ürünleri boykot ederek” gösteriyor. Toplumsal medyada süratle yayılan boykot davetlerinin tüketici tercihlerini yönlendirmesi bu şirketler için ekonomik kayba yol açıyor.

Bursa Uludağ Üniversitesi İnegöl İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yüksel Okşak, tüketicilerin eserleri boykot etmeleriyle ilgili AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Tüketici reaksiyonlarının muvaffakiyete ulaştığını memleketler arası şirketlerin mali tabloları ve siyasetlerinde gördüklerini lisana getiren Okşak, “Meşhur kahve zincirinin global mağaza satış verisine nazaran son 3. çeyrekte yüzde 7’lik daralma var. Daha da kıymetlisi birebir kahve zincirinin pay başına karı geçen seneye nazaran yüzde 25 azalışla 80 sente kadar düştü. Hatta bu kahve zinciri 2025 yılına ilişkin mali bilgilerini açıklamayı askıya aldı. Bu, 2025 yılı datalarında kimi sorunların, problemlerin olacağını gösteriyor.” dedi.

KFC’nin de Malezya’daki 108 şubesini kapatmak zorunda kaldığını bildiren Okşak, “İkame eser çok fazla mevcut. Ziyan görenleri anlamanız için rastgele bir datanın de açıklanmasına gerek yok. Onların siyasetlerini izlediğinizde de her şeyi görüyoruz. İsim ve CEO değişikliği, şube kapanmaları da bunlardan kimileri. Onlar için işlerin makus gittiğini buradan bile anlayabilirsiniz.” dedi.

“ÜLKELER KENDİ MARKALARINI OLUŞTURUYOR”

Okşak, bu sürecin birebir vakitte ülkelerin kendi markalarını oluşturmasına da vesile olduğuna işaret ederek, bilhassa son bir yılda lokal seviyede üretilen bulaşık deterjanı markalarının reklamlarının yapılmaya başlandığını söyledi.

Bunun her yapılan tercihin iktisadi bir gerçeğe dönüşmesine örnek gösterilebileceğini anlatan Okşak, duruşun korunması gerektiğini, tüm yaşananların boykot edilen firmaların neler kaybettiğini gösterdiğini belirtti.

Tüm şirketlerin tek emelinin “tüketici krallığını fethetmek” olduğuna dikkati çeken Okşak, “Rekabetin ağır, tüketicinin asıl kelam sahibi olduğu bir dünyada boykot geçmişe nazaran daha manalı hale geldi. Biz tüketicilerin aslında her birini tabiri caizse bir aktivist olarak görüyoruz.” diye konuştu.

“AA BİRİNCİ GÜNDEN İTİBAREN DEĞERLİ BİR DURUŞ SERGİLEDİ”

Okşak, boykotun muvaffakiyetinin daima hatırlatılmasına bağlı olduğunu tabir ederek, şunları kaydetti:

“Anadolu Ajansının bu tarafını seviyorum. Birinci günden itibaren değerli bir duruş sergiledi. Bir başka konu toplumsal medyanın gücü. Boykot problemini bugün hala da canlı tutabiliyorsak bunun en temel sebeplerinden biri toplumsal medya. Dünya uyumuyor, karşımızdakiler de uyumuyor. Biz de uyumayalım. Bizden kimse topla tankla bir yere gitmemizi de istemiyor. Bu firmaların vahşete, soykırıma sebebiyet verdikleri bir dünya var.”

BOYKOTLAR GLOBAL ŞİRKETLERİN MALİ YAPISINI ETKİLİYOR

Boykotların global şirketlerin cirolarına tesiri sayılara da yansıyor.

Ünlü kahve zinciri Starbucks’ın 2024 mali yılı genelindeki global karşılaştırılabilir mağaza satışları yüzde 2 düşerken, şirketin mali yıldaki karşılaştırılabilir mağaza satışları, Kuzey Amerika ve ABD’de yüzde 2, memleketler arası pazarlarda yüzde 4 ve Çin’de yüzde 8 azalış kaydetti.

McDonald’s, İsrail’in operasyonlarına açıkça dayanak verirken, gelen reaksiyonların akabinde karlarının da eridiği görüldü.

Şirketin global satışları, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 1,5 azalırken, üst üste iki çeyrekte düşüş gösterdi. Şirketin net karı 2024’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 3 azalışla 2,26 milyar dolara geriledi. Şirket bir evvelki yılın tıpkı periyodunda 2,32 milyar dolar kar elde etmişti. 2023’ün üçüncü çeyreğinde 3,17 dolar olan şirketin pay başına karı da 2024’ün ayını devrinde 3,13 dolara düştü.

ABD’li restoran zinciri KFC, Malezya’da, İsrail’in Gazze’ye hücumlarına reaksiyon göstermek ve Filistin halkına takviye vermek maksadıyla başlatılan boykotun akabinde 108 şubesini süreksiz olarak kapattı.

patronlardunyasi.com