AB-Mercosur anlaşması Türk şirketleri nasıl etkileyecek?
Anlaşma kapsamında Brezilya, Arjantin, Uruguay ve Paraguay’dan oluşan MERCOSUR ile AB ortasındaki ticaretin büyük bir kısmında gümrük vergileri kaldırılacak.
Dünyanın en büyük özgür ticaret mutabakatlarından biri olarak görülen muahede, AB üyeleri tarafından onaylandıktan sonra yürürlüğe girdiğinde, AB ile Gümrük Birliği içinde bulunan Türkiye’yi de etkileyecek.
Gümrük Birliği mutabakatı uyarınca, AB’nin hür ticaret mutabakatı (STA) imzaladığı ülkelerden gelen eserler Türkiye’ye de gümrük vergisiz giriyor.
Öte yandan Türkiye’nin o ülkelere ihracatında gümrüklerin kaldırılması koşul koşulmuyor.
Uzmanlar bu nedenle AB ile hür ticaret muahedesi imzalayan ülkelerin, Türkiye ile de bir STA imzalama motivasyonunun düşük olduğunu vurguluyor. Zira halihazırda Türkiye’ye gümrük vergisiz mal satabilir hale geliyorlar.
Güney Kore üzere Ankara ile ilgisine özel değer veren ülkeler AB’ye paralel olarak Türkiye ile de bir STA imzalayarak bu dengesizliği ortadan kaldırsa da Meksika ve Cezayir üzere ülkeler bunu tercih etmeyebiliyor.
BBC Türkçe’den Onur Erem, Türkiye iktisadının AB–MERCOSUR muahedesinden nasıl etkilenebileceğini uzmanlara sordu.
Bu alanda araştırmalar yürüten Marmara Üniversitesi İngilizce İktisat Kısmı’ndan Prof. Dr. Mahmut Tekçe, BBC Türkçe’ye yaptığı değerlendirmede muahedenin Türkiye’yi üç halde etkileyeceğini söyledi:
-MERCOSUR üreticileri AB’ye gümrük vergisiz satış yaparak Türkiye’nin en büyük ihracat pazarında rakip haline gelecek. Üstelik Türkiye’nin tersine, tarım eserlerini de AB’ye gümrüksüz satabilecekler.
-AB üreticileri, Türkiye’nin tersine MERCOSUR’a gümrük vergisiz satış yaparak bu coğrafyada ek avantaja sahip bir rakip haline gelecek.
-MERCOSUR üreticileri Türkiye’ye gümrük vergisiz satış yaparak Türkiye’deki üreticilerle rekabet edebilecek.
Prof. Tekçe “AB ile MERCOSUR ortasındaki ticaret mutabakatı, AB’nin bu bölgeden ucuz tarım eserleri ithalatını artıracaktır. Hasebiyle, genel olarak rekabetin artması ve MERCOSUR ülkelerinden gelen ziraî ve hayvansal eserlerin fiyat avantajı nedeniyle, Türkiye’nin AB’ye tarım eserleri ihracatında önemli ziyanlar oluşabilir” diyor ve ekliyor:
“AB’nin bu bölgeden ucuz pamuk ithalatı nedeniyle, Türkiye’nin pamuk üretimi ve AB’ye ihracat yapan Türk dokuma dalı bu rekabetten bilhassa ziyan görebilir.”
Tekçe, bu nedenle tarım ve dokumacılık dalında rekabet gücü zayıf olan mahallî üreticilerin maliyetleri düşürmek için desteklenmesi gerektiğini vurguluyor:
“Özellikle AB pazarındaki hissesi korumak için dalların süratli bir biçimde bu rekabet ortamına hazırlanması gerekiyor.”
Bu muahede, AB’nin MERCOSUR’a halihazırda ihraç ettiği eserlerin yüzde 90’ından fazlasında gümrük vergilerinin kaldırılmasını öngörüyor.
Prof. Tekçe’ye göre “Özellikle otomotiv, giysi ve deri ayakkabı kesimlerinde %35’e varan tarifelerin kaldırılması, AB ihracatçılarına büyük avantajlar sağlayacak”:
“Otomotiv, makineler, ilaçlar, bilgi ve bağlantı teknolojisi ekipmanları, dokumacılık eserleri, çikolata, alkollü içkiler ve şarap üzere eserlerde AB’nin MERCOSUR’a ihracatı önemli halde artacak ve AB, bu bölgedeki tesirini daha da güçlendirecek.”
BBC Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Makine İhracatçıları Birliği Lideri Kutlu Karavelioğlu da Türkiye’nin 2024’ün birinci 10 ayında MERCOSUR’la makine ticaretinde fazla verdiğini hatırlatıyor ve bundan sonrası için “Pazara erişim konusunda birebir imkanlara sahip olmadığımız bir durumda rekabet avantajımızı yitirebiliriz” diyor.
İstanbul Kimyevi Hususlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister ise bu muahedenin hem Türkiye hem de kimya bölümü için rekabeti artıracağını söylüyor.
