Altında fiyat farkı yeniden açıldı, ihracat artış hızı düşüşe geçti

Ocak ayında altında milletlerarası piyasa ile kapanan ve hatta 100 dolar kadar eksiye dönen fark ile artışa geçen mücevher ihracatının suratı farkın yine açılması ile düşüşe geçti. Artış trendine giren altın talebi, perakendecilerin altına erişiminin hudutlu olması ve devam eden kota uygulamasının farkı tekrar artırdığını belirten kesim temsilcileri, yurtdışından gelenlerin bile yatırımlık altın aldığını lisana getirdi. Perakendecilerin İtalya üzere ülkelerden bitmiş takı ithalatına yöneldiğini belirten bölüm temsilcileri, bölümün daha fazla küçülmemesi ve ihracattaki kan kaybının durması için altın ithalatında kota uygulamasının kaldırılması talebini yineledi. Bölüm temsilcileri “fark olmazsa yılı 15 milyar dolar ihracat ile kapatırız. Olması gereken düzey ise 25-30 milyar dolar” görüşünü lisana getirdi.

İHRACAT GERÇEK OLARAK DÜŞÜŞTE

Ocakta geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 148 artışla 1 milyar 163 milyon dolara yükselen altın ihracatının iki aylık artış oranı ise yüzde 113,4’e geriledi. İki aylık ihracat da 2 milyar 25 milyon dolar oldu. 10 Mart prestiji ile mücevher ihracatındaki artış oranı yüzde 87’ye gerilerken artışın büyük kısmı altın fiyatlarının yükselmesinden kaynaklandı. Geçen yıl ocak şubat devrinde dünya piyasalarında 2 bin 45 dolar düzeylerinde seyreden altının ons fiyatı, bu yıl 2 bin 950 doları gördü. Bu da kaba bir hesapla bedel olarak yüzde 87’lik artışı işaret etse de ölçü olarak bu oranın yüzde 29 olduğu manasına geliyor. Yani 2024’te 1 Ocak ile 10 Mart ortasında 17,8 ton mücevherat ihracatı gerçekleştirilmişken bu yıl tıpkı periyotta bu kıymet 23 tona çıkmış. 2023 yılında ihraç edilen altın ölçüsünün 16 ton olduğu düşünüldüğünde geçen seneye nazaran baz tesiri ile artış görünse de daha evvelki yıllara nazaran ölçü olarak düşüş var.

Öte yandan 2024’te Türkiye başta İtalya olmak üzere 6 milyar 594 milyon dolarlık bitmiş takı ithal ederken, 5 milyar 793 milyon dolar ihracat yaparak uzun yıllar sonra birinci sefer mücevher ihracatında 801 milyon dolar açık verdi.

“BÜYÜKLER İŞLERİNİ GÖRÜYOR KÜÇÜKLER MAĞDUR OLUYOR”

Mücevher İhracatçıları Birliği Lider Vekili Ayhan Güner ocak ayında sıfırlanan fiyat farkı sayesinde ihracatın artış trendine girdiğini fakat bu artışın kıymetli bir kısmının altın fiyatlarındaki artıştan kaynakladığına dikkat çekti.

Güner, “Ocakta Türkiye’de altın fiyatları dünya fiyatları ile tıpkı idi. Lakin şubatta fark tekrar açıldı. Dünya fiyatları ile kg’da 2 bin dolar fark oluştu. Dünya fiyatları ile tıpkı olduğu sürece mücevher ihracatının önü açıktır. Lakin fark olduğunda müşteriye anlatamıyoruz. Maliye Bakanı’na da söyledim. Altına ulaşmada kota zorluğunun yanı sıra prosedür de çok fazla. Olağan ihracatçı evvelden aracı kurumlardan alıyordu. Artık ufak ihracatçılar ve bin 500’e yakın üretici bu altına ulaşamıyor. Bunlar 2-3-5 kg alacaklar fakat bu prosedürden anlamıyorlar. Bu türlü bir sermayeleri de yok. Büyük şirketler alıyor, işlerini görüyorlar ancak ufak üreticilerin hepsi mağdur” tabirleri kulandı.

2023 yılının Ağustos ayında uygulamaya başlanan ve geçtiğimiz ay 2 ton daha artırılan altın ithalatı kotası aylık 14 tona düzeyinde bulunuyor.

YATIRIMLIK ALTIN TARAFI HAREKETLİ

Altın ve Para Piyasaları Uzmanı Mehmet Ali Yıldırımtürk, altının kg’ında memleketler arası piyasa ile fiyat farkının haftanın birinci süreç gününde bin 300 dolar düzeyinde gerçekleştiğini söyledi. Süreç hacmi olarak bakıldığında her ne kadar durağan olsa da alışların bir ölçü hareketli olduğunu lisana getiren Yıldırımtürk, “Bayrama yaklaştıkça biraz daha hareketlenecek üzere görünüyor. Emekliye verilecek bayram ikramiyesi, ramazanda bağışların artması ile piyasa hareketlenecektir. Öte yandan kurda artışa çok müsaade edilmeyeceğine yönelik açıklamalar da talebin altına yönelmesine yol açacaktır. Tüm bu gelişmeler altında milletlerarası piyasa ile farkın açılmasına yol açacaktır” diye konuştu.

Ocak ayında farkın kapanmasının nedenlerinden birinin bir evvelki ay gerçekleştirilen 14 tonluk ithalat olduğunun altını çizen Yıldırımtürk, şöyle devam etti:

“Ocakta ise bu sayı 9 tona geriledi. Bu nedenlerle fark eksi 100 dolara kadar indi. Sonra 300 dolara çıktı, geçen hafta 2 bin 700’e çıktı. Artık ise bin 300 düzeylerinde. Alım tarafı öncelikli şu an yatırım için.”

Geçen sene İtalya’dan mamul ithal edilerek gramında 2 dolar kar elde ediyorlardı. Kota bu biçimde delinmişti. Ancak takı ithalatı artınca bu sefer ihracatın önüne geçmeye başladı ve 800 milyon dolar açık verildi. Enflasyon açıklandığında beklenenden yüksek gelirse vatandaş ona inanmadığı için altın alıyor.

YASTIK ALTI ALTIN ALIŞKANLIĞI, YABANCILARA DA BULAŞTI

Türkiye’ye has yastık altı altın talebinin yabancılarda da geliştiğini anlatan Mehmet Ali Yıldırımtürk, “Gurbetçi ya da yabancı Avrupalılar da bizdeki üzere fi ziki altın alıyorlar. Gram altın alıyorlar. Gurbetçi Türklerin kimisi Reşat, kimisi Cumhuriyet altını alıyor. Buradan sipariş ediyorlar ya da gelince buradan alıyorlar. ABD vatandaşlarının da altın aldığını duyuyorum. Enflasyona karşısında paralarının bedelini korumak için yapıyorlar. Burada memleketler arası piyasa ile fark olsa da oradaki kentlerde bizim kuyumcular var, çeyrek satıyorlar fakat Euro cinsinde daha değerliye geliyor” sözlerini kullandı.

KÜÇÜK ÜRETİCİLER İTHAL ALTININ YÜZDE 10’UNA BİLE ULAŞAMIYOR

Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran, Ocak ayında sıfırlanan altındaki fiyat farkı, ithalat datalarına de yansıdı. Borsa İstanbul bilgilerine nazaran ocakta altın ithalatı geçen yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 16 düşüşle 9,65 ton olarak gerçekleşti. Ayhan Güner, altın ithalatındaki düşüşün değerli nedenlerinden birinin milletlerarası piyasa ile düşen fiyat farkı olduğunu belirtti ve ekledi, “Ancak küçük üreticiler ithal edilen altının yüzde 10’undan bile azına ulaşabiliyor. Bütün problem kotanın adil bir formda dağıtılmaması da değil. Kota diye bir şey olmaması lazım. Kesim küçüldü. Üretim yerlerinde küçülme yüzde 30’u aştı. Çalışanlar yüzde 50 kapasite ile çalışıyor. Biz hammaddemizi dünya fiyatları ile almak istiyoruz. Bu olursa işimize bakarız ve ihracat da 15 milyar dolara ulaşır.” Kuyumcukent’teki yabancı şirketlerin gittiğini, benzeri yatırımların da durduğunu vurgulayan Güner, “Biz kota ile İtalya’yı ayağa kaldırdık. İtalya’dan bitmiş takı ithalatı patladı. Biz kendimiz İtalya’dan alıyoruz, oburu neden bizden alsın ki? Dünyanın en büyük üretim gücüne yazık ettik, durup dururken pazar açtık. Bıraksalar bizi her ay 1,3-1,4 milyar dolar ihracat yapacağız ve yıllıkta 15 milyar dolara ulaşacağız. Bizim olağanda 25-30 yapmamız lazım” tabirlerini kullandı.

patronlardunyasi.com