Borsa İstanbul, SPK ve borsa yönetiminin aldığı tedbirlerle haftaya yükselişle başladı, açığa satış yasaklandı, pay geri alımlarına kolaylık sağlandı

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ile Borsa İstanbul idaresinin piyasadaki oynaklığı azaltmak maksadıyla açıkladığı önlemler borsanın haftaya olumlu başlamasını sağlasa da istikrar arayışı sürüyor. Geçen hafta birinci olarak İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun diplomasının iptal edilmesi ve sonrasında İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın İmamoğlu başta olmak üzere 100’ü aşkın şahsa yönelik başlattığı soruşturmalar, döviz piyasasında ve borsada oynaklığa neden olmuştu. Geçen haftayı sert düşüşle tamamlayan BIST 100 endeksi, bu haftaya ise yüzde 1.35 yükselişle 9 bin 167 puandan başladı. Açılışın akabinde yükselmeye devam eden ve kısa müddette yüzde 3’ü aşan endeks 9 bin 300 puanın üzerine çıktı. Endeksi üst çeken kesimlerden biri ulaştırma, teknoloji ve spor olurken, bankacılıktaki yükseliş de dikkat çekti. Endeks gün içinde bir orta kazanımlarını geri verse de günü yüzde 2.82 yükselişle 9 bin 299 puandan tamamladı. Borsa İstanbul haftanın birinci süreç gününde reaksiyon yükselişiyle ve kamu tarafından gelen alımlarla desteklenmiş oldu.

HİSSE GERİ ALIMI İÇİN KOLAYLIK

Geçen hafta başlatılan gözaltıların akabinde hafta sonu tutuklama kararlarının çıkması sonrası borsanın yeni haftaya nasıl başlayacağı merak ediliyordu. İktisat idaresi ve düzenleyici kurumlar, yeni hafta prestijiyle piyasalarda yaşanabilecek oynaklığa karşı tedbir almak maksadıyla hafta sonu mesai yaptı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in, tutuklamaların yaşandığı pazar gününü iktisat kurumlarıyla birlikte çalışarak ve atılacak adımları kıymetlendirerek geçirdiği belirtildi. Şimşek’in başkanlığında yapılan toplantıya, TCMB, SPK, BDDK, TVF, Borsa İstanbul ve Ziraat Bankası katıldı.

Bu toplantının akabinde, pazar günü akşam saatlerinde açıklama yapan SPK, Borsa İstanbul AŞ piyasalarında meydana gelen gelişmeler nedeniyle kimi önlemler aldığını duyurdu. Buna nazaran:

* Son günlerde borsada meydana gelen gelişmeler nedeniyle 24 Mart 2025 tarihinden 25 Nisan 2025 tarihi seans sonuna kadar, Borsa İstanbul AŞ hisse piyasalarında açığa satış süreçlerinin yasaklanmasına karar verildi.

* SPK’nın bir başka kararı ‘halka açık iştiraklerin hisse geri alımlarının kolaylaştırılması’ istikametinde oldu. Bu karara nazaran, şirketler artık hisse geri alımları için verdikleri fiyat buyruklarını, mevcut fiyat tekliflerinden yahut son gerçekleşen fiyatlardan daha yüksek düzeyde belirleyebilecek. Açılış ve kapanış seanslarında da geri alım süreci yapabilecek.

* Geri alınan hisselerin toplam bedeline ait belirlenen üst hudut kaldırıldı.

* Son olarak da ‘kredili sermaye piyasası süreçlerinin devamı mühletince öz kaynak oranının esnetilerek uygulanmasına’ karar verildi. Olağanda yüzde 35 olan öz kaynak muhafaza oranı, aracı kurumların risk siyasetlerine uygun olması şartıyla taban yüzde 20’ye düşürüldü. Bu düzenleme, yatırımcıların marjin davetleri nedeniyle ek satış baskısı yaratmasını önlemeye yönelik bir tedbir olarak bedellendiriliyor.

ANİ DÜŞÜŞLER İÇİN İKİNCİ ÖNLEM

* Bir tedbir de Borsa İstanbul idaresinden geldi. BIST idaresi, bir ay boyunca algoritmaların süreç suratlarını yavaşlatacak ve maliyetlerini artıracak bir tedbir açıkladı. Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yayımlanan karara nazaran, bir ay boyunca buyruk süreç oranı düşürülürken; emir/işlem oranı eşik bedel aşım fiyatları de yükseltildi. Buna nazaran, Borsa İstanbul AŞ, hisse piyasasında emir/işlem oranını (OTR) 25 Nisan 2025 tarihi seans sonuna kadar 5’e 1’den 3’e 1’e düşürürken, emir/işlem oranı eşik kıymet aşım fiyatını 0.25 TL’den 0.50 TL’ye yükseltti.

Analistler, kelam konusu uygulamanın algoritmaların alım-satım bandını daraltabileceğini bildirdi. Cnbc-e’de yer alan bir tahlile nazaran ise bu atılım, eşik pahaların dışına çıktığında aştığı her süreç için 0.25 TL aşım fiyatı ödeyen robotların, artık 0.50 TL ödeyecekleri manasına geliyor. Bu da robotların eşik kıymetleri aşması durumunda iki katı maliyetle süreç yapmaları demek. Münasebetiyle hem daha az sıklıkta süreç yapılmasını sağlayan hem de yüksek hacimli süreçler için maliyet artışı yaratan bu karar, borsada ani ve sert düşüşleri frenleyen bir atılım olarak öne çıkmış oldu.

‘KISA VADELİ OLABİLİR’ UYARISI

Colendi Menkul Analisti Sadullah Çalışır, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, evvelki gün alınan tedbirleri ‘piyasalardaki kaygıyı azaltıcı gelişmeler’ olarak niteledi. Yerli yatırımcının risk iştahının bozulmaması ismine atılan adımların kıymetli olduğunu vurgulayan Çalışır, dün bunun müspet tesirlerinin görüldüğünü aktardı. Fakat Çalışır, bu tesirlerin bu hafta boyunca devam etmesi beklendiğini ve borsada aşağı taraflı seyri sınırlayabileceğini söylese de kısa vadeli olabileceğine işaret etti. Orta vadede TCMB’nin nisan ayındaki faiz kararı toplantısında vereceği iletilerin, ay başında açıklanacak enflasyon sayılarının ve kur tarafındaki seyrin kıymetli olacağını aktardı.

KÜRESELDE TRUMP BELİRSİZLİĞİ

Yurt içi piyasalarda yaşanan gelişmelerin tesiri sürerken, global piyasalarda ise ABD idaresinin tarife siyasetine ait belirsizlikler tesirli oldu. Taraf arayışının sürdüğünü aktaran analistler, ABD’nin müdafaacı ticaret siyasetinin global iktisat üzerindeki tesirlerine yönelik belirsizliklerin devam ettiğini kaydederek, Trump idaresinin atacağı adımların piyasaların tarafı üzerinde tesirli olacağını söyledi. ABD Merkez Bankası (Fed) yetkililerinin açıklamaları takip edilirken, Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, iş etraflarında bariz bir telaş olduğunu, tarifeler ve başka mali siyasetler çözülene kadar proje ve yatırım harcamaları için beklendiğini aktardı. New York Fed Başkanı John Williams da halihazırda iktisatta ve siyasette çok fazla belirsizlik olduğuna dikkati çekerek, birçok farklı ekonomik senaryonun mümkün olduğunu söz etti. Fed’in bir sonraki para siyaseti kararını almak için çabuk etmediğinin altını çizen Williams, görünümü varsayım etmenin daha sıkıntı hale geldiğini kaydetti. Kelam konusu gelişmelerin akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in yılın birinci faiz indirimine haziran ayında gideceği yüzde 85 ihtimalle fiyatlanıyor.

patronlardunyasi.com