Büyüme rakamları iş dünyasını memnun etti: Son çeyrekte sanayi üretiminde ivmelenme yaşanması sevindirici
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024’e ait üretim sistemiyle hesaplanan gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Buna nazaran, Türkiye iktisadı, geçen yıl yüzde 3,2, 2024’ün son çeyreğinde de yüzde 3 büyüme kaydetti.
Üretim metoduna nazaran cari fiyatlarla GSYH, 2024’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 63,5 artarak 43 trilyon 410 milyar 514 milyon lira olarak gerçekleşti. Kişi başına GSYH pahası, 2024’te cari fiyatlarla 507 bin 615 lira (15 bin 463 dolar) olarak hesaplandı.
İş dünyası temsilcileri, 2024 yılına ait büyüme bilgilerini değerlendirdi.
DEİK BAŞKANI NAİL OPAK: BÜYÜMENİN VE YATIRIMLARIN SON ÇEYREKTE TARAFINI ÜST ÇEVİRMESİ SEVİNDİRİCİ
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Lideri Nail Olpak, 2024’ün bir yandan dezenflasyon süreci, bir yandan da global ekonomik görünüme ait riskler sebebiyle sıkıntı bir yıl olduğunu belirterek, “Bunların da tesiriyle yılın birinci çeyreğine yüzde 5,4 büyümeyle başladıktan sonra ikinci ve üçüncü çeyrekte büyümemiz sırasıyla yüzde 2,4 ve 2,2’e gerilemişti.” ifadesini kullandı.
Özellikle sanayi üretimindeki negatif büyümenin dikkatle takip edilmesi gerektiğini lisana getirdiklerini anlatan Olpak, iş dünyası olarak son çeyrekte yakalanan büyümenin tekrar yüzde 3’e yükselmesini ve sanayi üretiminin eksiden artıya geçerek yüzde 1,4 artmasını, yıllık büyümenin ise yüzde 3,2 halinde olmasını sevindirici bulduklarını vurguladı.
Olpak, sanayi üretiminin müspete geçmesine ilaveten tüm bölümlerin büyümeye olumlu katkı vermesinin de olumlu olduğunun altını çizerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Talep tarafında baktığımızda ise hane halkı tüketiminin yüzde 3,9 artarak büyümede öncü olmasıyla birlikte, yılın başındaki yüzde 7,3’ten bu düzeye inmesi bir öbür başlık. Yatırımların yılın ikinci ve üçüncü çeyreğindeki sıfıra yakın büyümesinden sonra yüzde 6,1’e yükselmesi kıymetli. Öbür taraftan, son çeyrekte ihracatımızın büyümeye eksi katkı vermesi, dikkatle takip etmemiz gereken bir öbür başlık. 2025’te gerek ABD’nin uygulamaya koyduğu muhafazacı siyasetlerin global ticarete olumsuz yansımaları gerek jeopolitik riskler önümüzdeki kıymetli başlıklar olacaktır. DEİK olarak ihracatımızı ve memleketler arası yatırımlarımızı artırmak için ticari diplomasi faaliyetlerimizi büyük gayretle sürdüreceğiz.”
İTO BAŞKANI ŞEKİB AVDAGİÇ: VERİLER, FİNANSAL İSTİKRAR VE ENFLASYNLA UĞRAŞA ADANMIŞ BİR YIL İÇİN DEĞERLİ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç de Türkiye’nin 2024’te yakaladığı yüzde 3,2’lik büyümenin, finansal istikrar ve enflasyonla çabaya adanmış bir yıl için değerli ve değerli bir oran olduğunu belirtti.
Açıklanan dataların geleceğe ait ipuçlarını da içerdiğine işaret eden Avdagiç, yatırımlardaki büyümenin son çeyrekte tekrar hızlanmasının umut verici olduğunu belirtti.
Avdagiç, 2024 yılında büyümeye en yüksek katkıyı veren kalemin 2,4 puanla iç tüketim olduğunu kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Hem ulusal gelirimizi artırmak hem de enflasyonda kalıcı düşük oranlara kavuşmak için büyümenin ana taşıyıcısı net ihracat ve yatırım olmalıdır. Büyüme kompozisyonumuzu ihracat ve yatırım yüklü yapıya kavuşturarak kalıcı refaha ulaşacağız. Dördüncü çeyrek datalarını farklı ele aldığımızda, ihracatta negatif ve ithalatta olumlu yansıyan tablodan yapan sonuçları çıkarmamız değerli. Son çeyrek bazında net ihracatın büyümeye katkısı eksi 0,8 puan oldu. Yıllık dış ticaret sayılarımızda da orta malı ve sermaye malı ithalatımız azalırken tüketim malı ithalatımızda artış trendi kelam konusu. Bu tabloyu aksine çevirecek adımları süratle atacağımıza inanıyoruz.”
Avdagiç, bilhassa ABD’nin gümrük vergisi ataklarıyla karışan dış konjonktürden Türkiye’nin avantajlı çıkabileceğini belirterek, “Yeter ki rekabet gücümüzü evvel koruyalım, sonra artıralım. Bu adımları beklemeden, artık atmalıyız. Bu nedenle iş dünyası olarak enflasyonla gayrette maliye siyasetlerinin devreye alınması, finansman ve kur tarafında ise ihracatımıza dayanak olacak bir istikrarın kurulması gerektiğine inanıyoruz.” görüşünü paylaştı.
TİM BAŞKANI MUSTAFA GÜLTEPE: EN SAĞLIKLI BÜYÜME, ÜRETİMLE VE İHRACATLA OLANDIR
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe de geçen yıl Türkiye iktisadının yüzde 3,2 büyüyerek global belirsizliklere karşın istikrarlı performans sergilediğini belirtti.
Bu büyüme oranının, milletlerarası beklentilerin bir ölçü üzerinde gerçekleştiğini ve iktisadın dayanıklılığını bir defa daha kanıtladığını vurgulayan Gültepe, “Hem ihracatta hem global ekonomiler ortasında birinci 10 ülke ortasına girmeyi hedefliyoruz. Münasebetiyle istikrarlı biçimde büyümeye devam etmemiz gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Gültepe, 2024’te yerleşik hane halklarının tüketiminin yüzde 3,7 arttığının ve iç talebin güçlü seyrettiğinin görüldüğünü kaydederek, ihracatın büyümeye 1,1 puan müspet katkı verdiğinin altını çizdi.
Son yıllarda ihracatın büyümenin dinamosu olmasına alıştıklarını tabir eden Gültepe, şu açıklamalarda bulundu:
“Bu durumdan da epeyce mutluyduk zira en sağlıklı büyüme, üretimle ve ihracatla olandır lakin yılın son çeyreğinde net ihracatın büyümeye katkısı negatif oldu. Bu durum, global talep dalgalanmalarına ve rekabetçilikteki gerilemeye işaret ediyor. Sanayicimizin yatırım iştahı yüksek olmasına karşın dış talepteki daralma ve rekabet gücündeki kayıplar, ihracatımızı olumsuz etkiliyor. Bu tabloyu güzel okumak gerekiyor. 2024, ihracatımızın rekabetçilikle sınandığı bir yıl oldu. Bu sorunu aşabilirsek önümüzdeki devirde ihracat, büyümenin dinamosu olmaya devam edecektir.”
MÜSİAD BAŞKANI MAHMUT ASMALI: 18 ÇEYREK ÜST ÜSTE OLUMLU BÜYÜME BAŞARISI GÖSTERDİK
Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı ise 2024’ün ülke iktisadı açısından önemli bir sınanma yılı olarak geride kaldığını belirterek, “Böylesi sıkıntı devirde Türkiye iktisadının olumlu büyüme patikasında yoluna devam etmesi ve yüzde 3,2 büyümeyi başarması, takdire şayan bir gelişme olmuştur. Tıpkı vakitte ulusal ekonomimiz, yılın son çeyreğinde kaydettiği yüzde 3’lük büyümeyle 18 çeyrek üst üste müspet büyüme başarısı göstermiştir.” sözlerini kullandı.
Büyümenin kompozisyonuna bakıldığında topyekun genişleme kaydedildiğinin görüldüğüne dikkati çeken Asmalı, iç ve net dış talebin büyümeye katkısına değindi.
Asmalı, “Bu devirde inşaat kesiminin yıllık yüzde 9,3’lük büyüme oranı ön plana çıkarken tarım dalının yüzde 3,9 ve hizmetler dalının yüzde 3,1 genişlemesi de öteki olumlu gelişmeler olmuştur. Sanayi kesiminin büyüme oranı ise 0,5 puanda kalarak göreceli bir sakinlik arz etmiştir.” görüşünü paylaştı.
Verisi açıklanan ülkelere nazaran Türkiye’nin birçok dev ekonomiyi geride bıraktığını kaydeden Asmalı, 2025’te de olumlu büyümenin süreceğinin altını çizdi.
ÖNSİAD: TÜRKİYE, BU BÜYÜME ORANIYLA ÇOK SAYIDA ÜLKEYİ GERİDE BIRAKTI
Önder Endüstrici İşadamları Derneği (ÖNSİAD) Yönetim Kurulu Lideri Ekrem Kap da 2024’ün herkes için güç bir yıl olduğunu belirterek, Türkiye’nin tüm global aksiliklere ve içeride uygulanan dezenflasyon programına karşın yüzde 3,2 büyümesinin hoş bir gelişme olarak nitelendirilebileceğini bildirdi.
Türkiye’nin bu büyüme oranıyla çok sayıda ülkeyi geride bıraktığını lisana getiren Kap, şunları kaydetti:
“Türkiye iktisadı, hem global iktisattaki aksilikler hem yanı başındaki iki savaş hem de içerideki seçim ve sarsıntı üzere etkenler nedeniyle şiddetli çabalardan geçti. Tüm bunlara karşın büyüme performansımız çok kıymetli. Bilhassa son 1,5 yıldır uygulanan dezenflasyon programı ve sıkılaştırma siyaseti, büyüme oranlarını biraz yavaşlatmış olabilir lakin bu süreçte programı gevşetmenin ne vakit olacağının belirlenmesi çok değerlidir. Ne erken ne de geç olmalıdır.
Aksi takdirde bedel ödenerek ve sabredilerek elde ettiğimiz kazanımlar bilakis sonuçlar doğurabilir.”
Kap, Rusya-Ukrayna Savaşı’nın sona ermesi ve terör örgütü PKK’nın silah bırakmasına yönelik davetin karşılık bulması halinde geleceğe çok daha büyük umutlarla bakabileceklerini vurguladı.
ASKON BAŞKANI ORHAN AYDIN: SON ÇEYREKTE ENDÜSTRİDE TÜM BÖLÜMLERİN BÜYÜMESİ MEMNUNİYET VERİCİ
Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın da Almanya ve Avusturya üzere iktisatların daraldığı bir ortamda OECD ülkeleri ortasında İspanya ile birlikte en süratli büyüyen iki ülkeden birisinin Türkiye olduğunu belirterek, bundan duydukları memnuniyeti lisana getirdi.
Enflasyonla çaba kapsamında yürütülen siyasetlerin ve global bağlamda ekonomik gelişmelerin etkilerini 2024 yılında gördüklerini kaydeden Aydın, “Son çeyrekte üretim tarafında endüstride tüm dalların büyümesi, ayrıyeten memnuniyet verici. Dış finansman muhtaçlığının gerilemesi, rezervlerin artması ve istikrar ortamının oluşması, yanlışsız siyasetlerin yapıtıdır. Kalıcı kazanımlar kıymetli, bunun için yapısal dönüşümler devam etmelidir.” açıklamasında bulundu.
İSTİB BAŞKANI ALİ KOPUZ: TARIM KESİMİNİN GENELİN ÜZERİNDE BÜYÜMESİ SEVİNDİRİCİ
İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz da global ekonomik aktivite ile yatırım ve ticaret ortamı tarafında risklerin ve belirsizliklerin derinleştiği 2024’te yakalanan yüzde 3,2’lik büyümeyi pahalı bulduklarını belirtti.
Uygulanan sıkı para siyaseti ve mali disiplinin tesirlerinin gerçek bölümde hissedildiği 2024’te maksatlarla uyumlu büyüme oranına ulaşmanın değerine işaret eden Kopuz, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bunun yanı sıra tarım bölümümüzün yüzde 3,9 ile 2024 yılı büyümesinden daha yüksek bir katma bedel artışı yakalaması sevindiricidir. Enflasyondaki ataleti kırdığımız takdirde eğilimin sabit getirili enstrümanlardan direkt yatırımlara ve istihdama geçeceğine ve büyümede de daha güçlü bir patikada ilerleyeceğimize inanıyorum. Son devirde çok keskin artan global iktisattaki belirsizlikler ve jeopolitik riskler, milletlerarası ticaretin ve sermaye akışlarının tarafını etkiliyor. Bilhassa ABD, Çin ve AB ortasında ağırlaşan tarife savaşlarının tesirlerini, riskler ve fırsatlar zaviyesinden dikkatle takip ediyoruz. Bu nedenle, içerde ekonomik dayanıklılığı artırma ve sürdürülebilir büyümeyi sağlamaya yönelik atılacak adımların, stratejik bölümlerde yerli üretimi teşvik edecek ve gerçek bölümü destekleyen bir yaklaşımla şekillendirilmesi gerektiğine inanıyorum.”
Kopuz, 2025 yılı ve sonrası için yerli üretim kapasitesinin artırılması, besin arz güvenliğinin teminat altına alınması ve bir müddettir zayıf seyreden sanayi üretiminin tarımla entegrasyonunun güçlendirilmesi mevzularının stratejik gereklilik olduğunun altını çizdi.
patronlardunyasi.com
