Hürriyet’ten Gülistan Alagöz’ün haberine nazaran, İstanbul’da 600 bini çok riskli 1.5 milyon konut dönüşmeyi bekliyor.
Öyle ki birçok bina ayakta güç duruyor, sarsıntı dahi olmadan çöküyor. Uzmanların zelzele riskine karşı sıklıkla ikazda bulunduğu megakentte dönüşümün önündeki en büyük pürüz finansman.
İşte tam da bu nedenle Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı önemli bir adım attı ve ‘Yarısı Bizden’ kampanyasını başlattı. Bu kapsamda; her daire için 700 bin TL’si hibe, 700 bin TL’si kredi ve 100 bin TL’si taşınma dayanağı olmak üzere toplam 1.5 milyon TL takviye veriliyor. Fakat ağır ilgi gören kampanyada, gereksinimi olmayanların da hibe dayanağı aldığı tez ediliyor.
Sektör temsilcileri, kimi vakit müteahhitle kat karşılığı mutabakat yapan, hiç borcu olmayan ya da az ölçüde borcu olan vatandaşların da 700 bin TL hibeden faydalandığını belirtiyor. Muhtaçlığı olmayanların da hibe dayanağını istemesini bazıları haklı bir talep olarak görürken, bazıları kurnazlık olarak yorumluyor.
İHTİYACI OLMAYAN VATANDAŞ DA İSTİYOR
İstanbul Avrupa yakasında dönüşüm projeleri yapan bir firmanın yöneticisi süreci şöyle anlattı:
“İstanbul’da gayrimenkul bedellerinin yüksek olduğu birtakım ilçelerde kat karşılığı yapılan dönüşümde vatandaş müteahhit firmaya hiç borçlanmadan konutunu dönüştürüyor. Kampanyadan faydalanmak için yeni yapılacak yapının eski yapının bir buçuk katı büyüklüğünü geçmemesi gerekiyor. Kimi ilçelerde bu hududu geçmeden ve borçlanmadan dönüşüm oluyor. Bu durumdaki yerlerde de vatandaş ‘madem hakkım var hibe alırım’ diyor. Düzenleme gereği meblağ evvel müteahhit firmanın hesabına yatıyor. Müteahhit vergi üzere kesintileri yapıp vatandaşa parayı geri veriyor. Ya da bazen vatandaşın müteahhit firmaya 300-400 bin TL üzere düşük ödemesi oluyor. Bu durumda da gereksinimim kadarını alayım demek yerine 700 bin hibenin tamamını istiyorlar. Ortada bir cürüm yok, zira bakanlık kuralları sağlayana bu takviyesi veriyor. Fakat gereksinimi yokken almalarını da etik görmüyoruz.”
“MÜTEAHHİTLER DE DURUMU BERBATA KULLANIYOR”
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik, “Art niyetli şahıslar kampanyayı emeline uygun kullanmıyor” dedi ve şu değerlendirmeyi yaptı:
“Kampanyada 700 bin TL hibe ve 700 bin TL kredi tek paket değil, konut sahibinin birini alıp başkasını almama bahtı var. Bizim de gördüğümüz tartıyla hibe kısmının alındığı. Gayrimenkul değerlerinin yüksek olduğu yerlerde, mesken sahibi-müteahhit mutabakatında bazen iş ticari olarak ucu ucuna dönüyor. Yani vatandaş hiç borçlanmadan konutunu dönüştürüyor. Bu türlü durumlarda bu hibe adeta bir pazarlama aracı oldu. Vatandaş, ‘Hadi bizim ismimize hibeyi de al dönüştür’ demek durumunda kalıyor. Amaç imkânı olmayana dayanaktı lakin kimi müteahhit kümeleri bu durumu berbata kullanmaya başladı. Ben gereksinimi olmayan bölümün hibe almasını ‘hakkı alabilir’ formunda yorumlamıyorum. Lüks bir bina yapılacaksa, aslında bir formda muahede yapılır ve orası dönüşür. Bu kampanyanın daha alt gelir kümesine odaklı olması gerekir.”
Gayrimenkul hukuku uzmanı avukat Ali Güvenç Kiraz, kampanyanın dönüşümü teşvik etmek için hazırlandığını, koşulları sağlayan herkesin alma hakkı olduğunu lisana getirdi. “6 Şubat zelzelelerinin yarattığı manevi ve maddi kayıpları düşünüldüğünde yapılan bu kampanya hayli kıymetli bir adım” diyen Kiraz şunları söyledi:
“Bu kampanyadan yalnızca binasını bedel karşılığı yenilemek isteyenler değil kat karşılığı yahut karma modelle (kısmen kat karşılığı kısmen bedel karşılığı) yenilemek isteyenlerde faydalanabiliyorlar. Son periyotta kulağımıza kat karşılığı yapılan yerlerde maliklerin gereksinimi olmadığı, yani müteahhitte bir ödeme yapmak zorunda kalmadıkları halde hibe takviyesi aldığı bilgileri geliyor. Bu durumda da bu dayanaktan faydalanması etik mi sorusu soruluyor. Yasanın gayesi kentsel dönüşümü teşvik etmekse ve vatandaş bu yolla riskli meskenini yenilemeye teşvik oluyorsa, ben bunda etik dışı bir durum görmüyorum.”
patronlardunyasi.com