Dalgıç arkeologlar, su altında 7 bin yıllık limanda yeni keşifler için çalışıyor

Ankara Üniversitesi Mustafa V. Koç Deniz Arkeolojisi Araştırma Merkezi (ANKÜSAM) Yöneticisi Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu başkanlığında, farklı ülkelerden uzmanların da iştirakiyle yürütülen hafriyatlar, Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras” projesi kapsamında devam ediyor.

Yaklaşık 7 bin yıllık geçmişiyle Anadolu’nun Ege’ye açılan en eski liman kentlerinden biri olan Liman Zirve’de kara hafriyatları 1992 yılından, su altı hafriyatları ise 2000 yılından bu yana kesintisiz sürüyor.

Bugünkü çağdaş İzmir Limanı’nın üstlendiği fonksiyonu binlerce yıl evvel yerine getiren yerleşim, kara ve deniz altında barındırdığı katmanlarla Anadolu’nun denizcilik tarihine ışık tutuyor.

Su altında 32 metrekarelik bir alanı kazan dalgıç arkeologlar, yaklaşık 7 metre derinlikte her gün 8 dalış gerçekleştiriyor.

Prof. Dr. Vasıf Şahoğlu, Liman Zirve’nin Türkiye’nin birinci denizaltı liman hafriyatı olması münasebetiyle kıymet taşıdığını söyledi.

Liman Zirve’nin kıymetli bir kısmının denizaltında kaldığını keşfettiklerini belirten Şahoğlu, bu yılki çalışmaların Klazomenai Antik Kenti’nin M.Ö. 6. yüzyıldaki mendireği ile limanına ağırlaştığını aktardı.

Şahoğlu, “Liman Zirve hem kara hem denizaltında kalan peyzajıyla bütüncül bir halde arkeolojik olarak inceleniyor. Burası kıymetli bir liman kenti, kıyı şeridinin değişmesiyle kentin değerli bir kısmının denizin altında kaldığını bulduk.” dedi.

Şahoğlu, su altında 5 bin 300 yıl öncesine ilişkin kalıntılara ulaştıklarını vurgulayarak, şunları kaydetti:

“Bu alan 2 bin 600 yıl önceye tarihleniyordu lakin yerleşim süreklilik gösteriyor. Karadaki yerleşim nasıl ki üst üste devam ediyor, limanın içinde de katmanlar bulunuyor. 6. yüzyıla tarihlenen tabana ulaştığımızda ‘Acaba burada daha eski kalıntılar da bulabilir miyiz?’ diyerek bir sondaj açtık. Yaklaşık 1,5-2 metre derinlikte günümüzden 5300 yıl öncesi kalıntılarla karşılaştık. Bu, değişen kıyı çizgisiyle ilişkili olayları anlamamızı sağlıyor.”

Bugün su altında çalışılan alanın vaktinde kara olduğunu, tektonik hareketler ve deniz düzeyinin yükselmesiyle denizin altında kaldığını tabir eden Şahoğlu, “Deniz altındaki kazılarımız, karadaki hafriyatlarda elde ettiğimiz sonuçları tamamlayıcı çok farklı bir pencere açabilir.” diye konuştu.

UZUN KONUTLARDA ÖMÜR VE ÜRETİM BİR ARADA

Prof. Dr. Şahoğlu, kara kazılarında ise surlarla çevrili yerleşimlerde uzun meskenlerden oluşan yapı bloklarının öne çıktığını söyledi.

Uzun​​​​ konutların hem barınma hem de üretim alanı olarak kullanıldığını belirten Şahoğlu, “Yan yana ortak duvar kullanılan 6 tane meskenden oluşan bloklar var. Sonra bir sokak onu ayırıyor ve yanında yeni bir yapı bloğu başlıyor. Evlerin içinde ocakları var, kapıları sokaklara açılıyor. Meskenlerin görselliği ve içindeki gereçler prestijiyle da çok kıymetli bilgiler veren bir devir bu. Bu devirde konutların içinde hem yaşanıyor hem de tıpkı vakitte üretim alanı olarak kullanılıyor. Maden, seramik, dokuma işliği olarak da kullanıldıklarını görüyoruz.” dedi.

GÜNDE 8 DALIŞ GERÇEKLEŞTİRİLİYOR

Kazılarda vazife alan Osmaniye Korkut Cet Üniversitesi Arkeoloji Kısım Lideri Doç. Dr. İrfan Tuğcu ise Liman Zirve’de 2000 yılından bu yana su altında çalıştığını lisana getirdi.

“Dalgıcı arkeolog yapmaktansa arkeoloğu dalgıç yapmak” prensibiyle çalıştıklarını belirten Tuğcu, şöyle konuştu:

“Su altında 32 metrekarelik bir alanı kazıyoruz. Yaklaşık 7 metre derindeyiz, deniz tabanından 5 metre aşağıya inmiş durumdayız. Her gün 8 dalış gerçekleştiriliyor, her dalışta 2 ya da 3 dalıcı vazife alıyor. Sabah başlıyoruz. Su altında kimin nerede nasıl çalışacağını günlük brifinglerle belirliyoruz. Gün içindeki orta toplantılarla da sürecin nasıl ilerlediğini gözlemliyoruz.”

patronlardunyasi.com