Don ve kuraklık sonrası yüksek sıcaklıklar narenciye üreticisini zorluyor, fiyatlarda gevşeme beklenmiyor

Kış mevsiminin en önemli meyvesi olan narenciye kümesinde bu yıl sofra tatsız olacak. Portakal ve mandalinada yüzde 30-50 ortası bölgesine nazaran rekolte düşüşü beklenirken, limonda ise kaybın yarı yarıya olacağı öngörülüyor. Şimdi hasat başlamadan depodan gelen limonların son sürümlerinde marketlerde limonun kilo fiyatı 160-200 lira ortasında değişiyor. Evvelki gün yeni yazlık cins limonda başlayan hasadın fiyatları bir ölçü gevşeteceği öngörülürken, bilhassa yüksek sıcaklıktan ötürü oluşan zararın tesiriyle fiyat düşüşü öngörülmediği belirtiliyor. İklim kaynaklı sıkıntılar bu yıl pek çok eserde ‘kayıp yıl’yaşatıyor. Türkiye’de nisan ayında yaşanan kar yağışı ve ani düşen hava sıcaklıkları pek çok bölgede zirai don yaşanmasına neden oldu. Bilhassa tarlada bahçede çiçek açan meyve ağaçları çok büyük kayıplar yaşadı. Erik, kiraz, şeftali, kayısı üzere yaz meyvelerinin yanı sıra kış meyveleri de büyük ziyan gördü. Akabinde bölgelerde devam eden kuraklık ve yüksek hava sıcaklığı da eserlerde kayıplar oluşturdu; kaliteyi düşürdü. Kış mevsiminde bilhassa narenciye gurubu ve elmada yüksek fiyatların sürmesi beklenirken, randımanın de kalitesinin düşük olacağı görülüyor.

YAĞIŞ YETERSİZ, HAVA SICAK

Milliyet’ten His Erdoğan’ın haberine nazaran, kıymetli narenciye üretim merkezlerinden Çukurova Bölgesi bu periyotta büyük meseleler yaşamaya devam ediyor. Kozan Barajı’nda, bu yıl yağışların yetersiz kalması nedeniyle su düzeyi kritik seviyelere gerilerken, birebir vakitte yüksek sıcaklık ortalamaları olgunlaşma evresinde olan eserleri yakıyor. Ziraat Mühendisi Barış Kurtaran, “Bu yıl don nedeniyle ağaçlarımızda önemli meyve kaybı yaşadık. Bunun üzerine global iklim krizinin de tesiriyle önemli bir kuraklık sorunu ortaya çıktı. İki temel zahmetimiz var. Biri dondan etkilenen ağaçların kendini yenileyememesi, oburu ise meyve veren ağaçların meyveyi büyütememesi” dedi.

Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, iklim temelli meselelerin tarla için büyük tehdit olduğunu; yüksek sıcaklıkların narenciyeye yanık ziyanı verdiğini söyledi.

Yüreğirli çiftçilerden İbrahim Dardoğan da çok sıcakların kaybı artırdığını anlatırken, “Meyveler çürür hale geldi. Allah bütün çiftçilerimize yardım etsin. Bu sıcaklardan yanan eserler rekolteyi düşürecek. Daha evvel bu kadar büyük bir afet olmamıştı” halinde konuştu.

YÜZDE 50 DÜŞÜŞ BEKLENİYOR

Özellikle değerli üretici bölgelerden Ege Bölgesi ile Akdeniz çizgisinde Mersin, Antalya, Adana’da narenciye üretiminde beklenen düşüşe dikkat çeken Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, “Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği, 2025 Yılı Turunçgil (Narenciye) Rekolte Kestirim Raporu’nu yayınladı. Yapılan kestirime nazaran limon, portakal, mandarin üretimi geçen yıla nazaran azalacak. Bilhassa limon üretiminde yüzde 50’nin üzerinde düşüş bekleniyor. Bu nedenle kış meyvelerinde de fiyatlar yüksek seyretmesi bekleniyor. Zirai don nedeniyle kiraz, vişne, kayısı, şeftali üzere bir çok eserde üretimin önemli olarak azalması fiyatların artmasına ve bilhassa dar gelirli bölümün karpuz dışında yaz meyvesi tüketemediği 2025 yılında o denli görünüyor ki kış meyvelerinde de fiyatlar pek düşük olmayacak” dedi.

İHRACATÇILAR TEHLİKEYE DİKKAT ÇEKTİ

İklim krizi, Ege Bölgesi narenciye üretiminde tesirini net biçimde gösterdi. Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği’nin; İzmir, Muğla ve Aydın Tarım ve Orman İl Müdürlüğü uzmanları iş birliğinde hazırladığı ‘Ege Bölgesi Turunçgil Rekolte Varsayım Raporu’na nazaran 2025 yılında Muğla 155 bin 405 ton, Aydın, 147 bin 805 ton, İzmir 133 bin 779 ton ve Balıkesir 12 bin 496 ton narenciye rekoltesi bekliyor. Ege Bölgesi’nde üretiminde en az sorun yüzde 16’lık kayıpla mandalinada bekleniyor. Rekoltenin portakalda yüzde 34, limonda ise yüzde 50 düştüğü hesaplandı. Bölgede toplam rekolte kaybının ise yüzde 34 olacağı belirtiliyor. Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lider Yardımcısı ve Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Lideri Hayrettin Uçak, eserlerin kalitesinin ihracata uygun olmasının tek teselli kaynağı olduğunu vurguladı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da 2025 yılına ilişkin ‘Bitkisel Üretim 1. Tahmini’nde, turunçgil meyvelerinde yaşanacak kaybı gösterdi. Buna nazaran ülke genelinde, portakalda yüzde 12.4, limonda yüzde 20.9 oranında üretim azalışı öngörüldü.

patronlardunyasi.com