Türk iş dünyasının BAE ve Körfez’deki varlığını güçlendirmesine katkı sunan Dubai ve Kuzey Emirlikleri Türk İş Konseyi Başkanı Kanat Kutluk, Körfez Serisi’nin ikinci yazısında Umman’ı, ülkede Türk yatırımcı ve girişimcileri bekleyen fırsatları İşverenler Dünyası için kaleme aldı.
Ortadoğu’da yirmi yıldır yaşayan biri olarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim: Körfez ülkeleri ortasında en az tanınan lakin en çok keşfedilmeyi hak eden ülke Umman’dır. Gerek iş gerek özel seyahatlerim vesilesiyle tekraren bulunduğum bu ülke, her gidişimde bana yeni bir pencere açtı. Dostlukların içtenlikle kurulduğu, iş bağlantılarının inanç temelinde ilerlediği bu topraklar aslında Türkiye için hâlâ bakir sayılabilecek bir fırsatlar dünyası barındırıyor.
TARİHTEN BUGÜNE UMMAN’IN FARKI
Umman, Arap Yarımadası’nın en eski devlet geleneklerinden birine sahip. Osmanlı hâkimiyetine hiç girmemiş tek Arap ülkesidir ve tarih boyunca Hint Okyanusu ticaret yollarının kilit noktası olmuştur. Yüzyıllar boyunca Doğu Afrika kıyılarından Hindistan’a, hatta Güneydoğu Asya’ya kadar uzanan geniş bir tesir alanı kurdu. Bugün Zanzibar, Tanzanya kıyıları ve Afrika’nın batı kıyılarında hâlâ Umman kültürünün, mimarisinin ve İslam yorumunun izlerini görmek mümkündür. Freddy Mercury’nin doğduğu Zanzibar adası bu kültürel etkileşimin en farklı örneklerinden biridir. Dahası Çin, Endonezya ve Filipinler’deki Müslüman nüfusun oluşumunda da Ummanlı denizci ve tüccarların rolü belirleyici olmuştur.
Umman tıpkı vakitte Arap dünyasının tahminen de en uygar, en uygar örneği olarak kabul edilir. Bu çizginin en kıymetli mimarı, 1970–2020 ortasında ülkeyi yöneten Sultan Kâbus bin Said bin Teymur’dur. 2020’de hayatını kaybeden Sultan, ülkesini çağdaşlaştırırken birebir vakitte tarafsız, istikrarlı ve barışçıl bir diplomasi anlayışı inşa etti. Onun vizyonunun sembolik yansımalarından biri de Körfez’in birinci opera binası olan Muskat’taki Muskat Kraliyet Opera Binası’dır.
TARAFSIZLIĞIN GÜCÜ
Umman’ın en kıymetli özelliklerinden biri dış siyasette tarafsızlığıdır. Bölgedeki birçok ihtilafta arabulucu rolü üstlenen ülke, Katar’a yönelik ambargo devrinde de tarafsız kalarak diplomatik bir yıldız üzere parladı. Bu süreçte Sohar Limanı, Dubai’nin Jebel Ali Limanı’na alternatif bir lojistik merkez olarak öne çıktı. Körfez’in stratejik ticaret akışında Umman’ın yükü giderek artmaya başladı.
DOĞA, İNSAN VE TURİZM
Umman yalnızca iş dünyası için değil, turizm için de eşsiz bir adres. Görkemli dağları, bin 700 kilometreyi aşan kıyı şeridi, tertemiz denizi ve otantik kentleri ile ziyaretçisine farklı bir tecrübe sunuyor. Ummanlıların sakin, naif ve misafirperver tutumları da bu tecrübesi daha unutulmaz kılıyor. Dubai’nin kozmopolit ve süratli temposuna kıyasla, Muskat’ın dinginliği ve doğallığı beşere adeta nefes aldırıyor.
TÜRKİYE–UMMAN İLİŞKİLERİ
Türkiye ile Umman ortasındaki bağlantılar son yıllarda ivme kazanıyor. İki ülke ortasındaki ticaret hacmi 2023’te yaklaşık 1,5 milyar dolar düzeyine ulaştı. Fakat bu sayı potansiyelin çok gerisinde. İnşaat, besin, turizm ve lojistik alanlarında Türk firmalarının Umman’da yapabilecekleri çok şey var.
Bugün Umman’da müteahhitlik firmalarımızdan ENKA altyapı projelerinde, Yapı Merkezi ise demiryolu çalışmalarında değerli rol oynuyor. Rönesans Holding Muskat ve Duqm bölgelerinde inşaat ve güç projeleri yürütüyor. Besin ve perakende tarafında da Türk markaları pazara girmeye başladı. Bu örnekler, Türk şirketlerinin hem ölçek hem de kalite manasında Umman’da güçlü bir pozisyon kazanabileceğini gösteriyor.
TÜRK TEŞEBBÜSÇÜLER İÇİN FIRSATLAR
Umman’da öne çıkan yatırım alanlarını şöyle sıralayabiliriz:
•Lojistik ve liman işletmeciliği: Sohar ve Duqm limanları bölgenin yeni yükselen yıldızları.
•Turizm ve otelcilik: Sürdürülebilir turizm konseptine uygun butik ve büyük ölçekli yatırımlar için büyük potansiyel var.
•Enerji ve yenilenebilir güç: Güneş ve rüzgâr projeleri devletin öncelikli alanları ortasında.
•Gıda ve tarım teknolojileri: Türkiye’nin güçlü olduğu tarım makineleri ve besin üretimi alanında açık bir pazar mevcut.
FIRSATLAR KIYMETLENDİRMEK İÇİN HAKİKAT ZAMAN
Umman, sessiz lakin güçlü bir ülke. Tarihte Afrika kıyılarından Asya’ya uzanan tesir alanı, Osmanlı İmparatorluğu’na dahi dahil olmadan koruduğu bağımsızlığı, Sultan Kâbus bin Said bin Teymur’un vizyonu ve tarafsız dış siyaseti ile Ortadoğu’nun farklı yüzünü temsil ediyor. Bugün de kültürel mirası, doğal hoşlukları ve gelişmekte olan iktisadıyla Türkiye için büyük fırsatlar barındırıyor. Bu fırsatları fark edip kıymetlendirmek için artık hakikat vakit.
patronlardunyasi.com