Deutsche Bank’ın araştırmasından derlenen bilgilere nazaran, dünya genelinde büyük kentlerde kira bedelleri son yıllarda süratle yükselirken, rekor seviyede yüksek konut fiyatları, uzaktan çalışma dalgasıyla birleşerek kira dinamiklerini yine şekillendiriyor.
Sınırlı arz da şartları uygunca sıkılaştırıyor ve birçok bölgede kiracılar ıstırap yaşıyor. Dünyanın birçok bölgesinde kiralar artarken, birtakım kentler bu manada öne çıkıyor.
İLK 3 SIRADA ABD KENTLERİ VAR
Araştırmaya nazaran dünya genelinde en yüksek kira, aylık ortalama 4 bin 143 dolarla New York’ta ödeniyor. Bu kentte ortalama kiraların son 5 yılda yüzde 22 arttığı görülüyor.
Boston, aylık ortalama 3 bin 394 dolarlık kira bedeliyle ikinci sırada yer alırken, bu kentte yüksek arsa ve gereç maliyetleri, konut inşaat faaliyetlerini aksatarak arzın düşük kalmasına ve fiyatların daha da artmasına neden oldu. Boston’da kira artışlarının 5 yılda yüzde 25 seviyesinde gerçekleştiği belirtiliyor.
Üçüncü sırada ise ortalama 3 bin 332 dolarla kiraların son 5 yılda yalnızca yüzde 1 arttığı San Francisco yer alıyor.
İLK 3’TEKİ ABD KENTLERİNİ SİNGAPUR İZLİYOR
İlk 3’te ABD kentlerinin yer aldığı listenin dördüncü sırasında 3 bin 167 dolarla Singapur yer alıyor. Bu kent, dünya genelinde en yüksek kiraların ödendiği birinci 20 kent ortasında son 5 yıllık kira artışında yüzde 55 ile başkan durumda bulunuyor.
Londra, yüzde 39’luk kira artışı ve 2 bin 985 dolar ortalama kirayla listede beşinci sırada bulunuyor. Bu kenti yüzde 35’lik artış ve 2 bin 720 dolarla Zürih, yüzde 17 yükseliş ve 2 bin 613 dolarla Los Angeles, yüzde 54 artış ve 2 bin 401 dolarla Dubai izliyor.
İlk 10’da, yüzde 26 artış ve 2 bin 378 dolarla Dublin, yüzde 32 artış ve 2 bin 358 dolarla Amsterdam da yer alıyor.
KİRALARIN DÜŞTÜĞÜ TEK KENT HONG KONG
Listedeki başka kentlere bakıldığında Chicago, yüzde 25 artış ve 2 bin 344 dolarla 11’inci, Cenevre yüzde 20 artış ve 2 bin 330 dolarla 12’nci sırada bulunuyor.
Aylık 2 bin 202 dolarla en yüksek kiranın ödendiği 13. kent pozisyonundaki Hong Kong, yüzde 3 ile son 5 yılda ortalama kiranın düştüğü tek kent oldu.
Avustralya Sydney yüzde 23 artış ve 2 bin 164 dolarla 14’üncü, Lüksemburg yüzde 23 yükseliş ve 2 bin 86 dolarla 15’inci, Kopenhag yüzde 32 artış ve 2 bin 21 dolarla 16’ncı, Kanada’nın Vancouver Adası yüzde 34 yükseliş ve 1994 dolarla 17’nci sırada yer alıyor.
Son üç sırada ise yüzde 14 artış ve 1807 dolarla Toronto, yüzde 23 yükseliş ve 1759 dolarla Münih, yüzde 28 artış ve 1689 dolarla Norveç’in başşehri Oslo bulunuyor.
KİRALAR NEDEN YÜKSEK
Gayrimenkul Hizmet İhracatçıları Derneği Yönetim Kurulu Lideri ve milletlerarası gayrimenkul uzmanı Bayram Tekçe, AA muhabirine yaptığı değerlendirmede, listede yer alan kentlerde kiraların yüksek olmasının ekseriyetle satış fiyatlarının da yüksek olmasından kaynaklandığını belirterek, “Talep arttığında, yatırımcılar ‘yatırımın geri dönüş süresi’ beklentisiyle satış fiyatlarını yükseltebiliyor. Kira gelirinin cazip olması, yatırımcılar için bu kentleri daha cazip hale getiriyor.” dedi.
Tekçe, kiralardaki yükselişin öteki nedenlerine ait şunları söyledi:
“Küreselleşme ve iş gücünün kent merkezine göçü ve beyaz yakalı çalışanların kent merkezlerini tercih etmesi hem lokal hem memleketler arası talebi artırıyor. Bu durum bilhassa finans, teknoloji ve medya merkezlerinde ağır halde tesirli oluyor. Artan turist yoğunluğu, kent merkezinde otel talebini aşabiliyor. Kent merkezlerinde artan turizm potansiyelini otellerin karşılayamaması ve Airbnb üzere dijital platformların gelişmesiyle her bir apartman dairesi gelir modeline dönüştü. Arzın daralmasıyla imar ve arazi sonluluğu da kiraları ve satış fiyatlarını üst çekiyor. Yüksek talep de arz sıkışık olduğunda fiyatları üst çekiyor. Bu da kira maliyetlerinin daima yükselmesine yol açabiliyor.”
“TURİZM POTANSİYELİ DAHA YÜKSEK OLAN KENTLER ÖNLERDE”
Turizm potansiyeli yüksek olan kentlerin listede birinci sıralarda yer aldığını lisana getiren Bayram Tekçe, “Mesela Oslo tam bir turizm kenti değil, o denli olsa sıralamada daha yüksek olurdu. Londra bu sebeple farkı açıyor. İkinci etken de kentin ve hasebiyle ülkenin ekonomik gelişmişliği ve alım gücü.” diye konuştu.
Tekçe, listenin başlarında yer alan kentlerin finans, teknoloji ve global merkezi kentler olması, buralarda alım gücünün ve ömür standartlarının yüksek olmasının, marka, itibar ve kültür cazipliği ile milletlerarası yatırım cazibesi ve spekülatif sermayenin kiraları yükselttiğini tabir etti.
“GELİR SEVİYESİ ARTTIKÇA KİRALAR DA ARTIYOR”
Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman da araştırmada birinci 20’ye giren kentlerin kendisini şaşırtmadığını belirterek, “Kira seviyeleri gelir seviyesiyle temaslıdır. Kişi başına düşen gelirin yüksek olduğu kentlerde kiralar da yüksek oluyor.” dedi.
Büyükduman, Türkiye içinde de vilayetlere nazaran gelir seviyesi arttıkça kira bedellerinin yükseldiğini lisana getirdi.
patronlardunyasi.com