Elon Musk’ın başında olduğu DOGE birimi tarafından kamu personeline yönelik yapılan işlemler Türkiye’de yaşansaydı neler olurdu?
Feramuz ERDİN
Forbes mecmuasının tuttuğu şimdiki listeye nazaran 384 milyar doları bulan servetiyle açık orta dünyanın en varlıklı insanı olan Elon Musk, tıpkı vakitte Trump Hükümetinde de yer alarak, kamusal hizmetlerdeki verimliği denetlemek üzere kurulan DOGE ünitesinin başına geçti.
MUSK YOLSUZLUĞA KAPALI
İşine olan düşkünlüğü ve hırsı ile bilinen Elon Musk, dünyanın en varlıklı şahsı olması nedeniyle, şimdilik kendisine rüşvet yahut yolsuzlukta kabahat paydaşlığı teklif edilebilecek bir kişi üzere durmamaktadır? Bunun dışında, başarılı bir iş insanı olması nedeniyle, kendi imkanlarıyla yarattığı kaynakları verimli kullanmasını bilen birisidir. Yani bir işte hangi harcamanın gerekli, hangisinin ise israf olduğunu bir bakışta görebilecek durumdadır. Zati bu özelliği nedeniyle federal hükümetin verimliliğini denetleyen ünitenin başına getirilmiştir.
ÖLÇMEK HER İŞİN BAŞI
İş alanındaki yatırımların olduğu üzere, kamu harcamalarının da ölçülmesi, başarıdaki en temel ögedir. Gerçek planlanmış yatırımların sonuçlarının ölçülmesi verimlilikte nerede olduğunuzun da en kıymetli göstergesidir. Türk kamu tabiriyle “tüyü bitmedik yetimin hakkı” bulunan kamu kaynaklarını çarçur edilip edilmediğini anlamak, lakin ölçme ve kontrol ile mümkündür. Şayet bundan bir kaç yıl evvel topluma bir umut olması gayesiyle parlak sunumlar ile başlatılan fakat bugün kelamı bile edilmeyen projeler mevcutsa, burada verimlilikten kelam etmek mümkün değildir.
“HESAP VER YA DA GİT”
Daha evvel USAID üzere kurumlardaki işçisi işten çıkartan Elon Musk liderliğindeki ABD Hükümet Verimliliği Departmanı’nın (DOGE) idaresi, federal hükümet çalışanlarına “geçen hafta ne yaptınız?” yazılı e-postalar gönderdi. Musk, federal hükümet işçisinin çalışmalarını bildirmemeleri halinde istifa etmiş sayılacaklarını belirtti. Elon Musk ayrıyeten toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Tüm federal çalışanlar kısa müddet içinde geçen hafta ne yaptıklarını anlatmalarını isteyen bir e-posta alacaklar. Karşılık verilmemesi istifa olarak kabul edilecektir” dedi. Memurlara yarın akşam 23.59’a kadar müddet tanındı.
TÜRKİYE’DE YÖNETİMİN PERFORMANS DENETİMİ
Türkiye’deki idari – mali performans kontrol ünitelerinin en başında Devlet Denetleme Kurulu ve Sayıştay üzere esaslı kurumlar bulunmaktadır. Ayrıyeten her bakanlığın yahut kurumun kendi içinde işleyen iç kontrol konseyleri da mevcuttur. Türkiye Büyük Millet Meclisi ise kamusal bütçe ve harcamalar manasında en üst denetleme kurumudur. 2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu uyarınca, merkezi idare kapsamındaki kamu kurumları, toplumsal güvenlik kurumları ve mahallî idareler hesap verme sorumluluğu kapsamında her yıl faaliyet raporu hazırlamakla mükelleftir.
MEMUR GÜVENCESİ
Elon Musk’ın yapmak istediği üzere, Türkiye’de kamu kamu kurumu işçisine e-posta atılarak kontrol yapılması ve e-postaya karşılık vermeyenlerin otomatik olarak istifa etmiş sayılması mümkün değildir. Zira; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 18. hususuna nazaran, “Kanunlarda yazılı hâller dışında devlet memurunun memurluğuna son verilmez, aylık ve öteki hakları elinden alınamaz.” İstisnai olarak, Sıkıyönetim yahut Fevkalâde Hal ilan edilen durumlarda Kanun Kararında Kararname ile memurların vazifelerine son verilebilmektedir. “Memur güvencesi” çerçevesinde kamu işçisinin, yaptıkları idari işlerin bir sonucu olmak üzere, Türk Ceza Kanunu’na nazaran cürüm olarak belirlenen kimi hatalardan yargılanabilmesi için de tekrar Yönetim tarafından “yargılama izni” verilmesi gereklidir. Geçen ay TBMM Genel Konseyi’nde kabul edilen yasa değişikliği ile Devlet Denetleme Konseyi’ne idari soruşturma, inceleme, araştırma ve denetleme yaptığı kamuya faydalı derneklerle vakıflarda, kooperatiflerde, birliklerde ve bu kurum ve kuruluşların her türlü iştirak ve iştiraklerinde ‘görevden uzaklaştırma’ yetkisi tanınmıştır; fakat bu bir “ihraç” yetkisi değildir.
patronlardunyasi.com
