Hollandalı Marcel Heijnen kedilere âşık bir fotoğraf sanatkarı. Daha önce Hong Kong ve Çin’deki kedileri fotoğraflayıp kitaba dönüştüren Heijnen, bu kere yolunu İstanbul’a düşürdü. Kentteki kedileri, farklı vakitlerde kadrajına alıp öykü peşine düşen sanatçı, “City Cats of Istanbul” (İstanbul’un Kent Kedileri) isimli bir kitaba ve Cat Museum Istanbul’da bir standa imza attı.
Türkiye gazetesinden Murat Öztekin fotoğrafçı Marcel Heijne’e kedilerle ilgili sorularını yöneltti. İşte o sorular ve yanıtları:
Bugüne kadar dünyanın farklı kentlerinde kedileri fotoğrafladınız. Bu alakanızın kaynağında ne var?
Kedileri ve alışılmış ki fotoğrafçılığı çok seviyorum. Bugüne kadar farklı fotoğraf serileri üzerinde çalışmıştım. 2015 yılında ise Hong Kong’da bir dükkânın tezgâhında kedi gördüm. Sonra bir tane daha, bir tane daha… Derken bunun, kentle alakalı enteresan bir öykü yakalamak için eksiksiz bir “bahane” olduğunu fark ettim. Evet, fotoğraflarım kedilerle ilgili lakin daha çok kedilerin yaşadığı kentsel etrafa dair. Kediler vasıtasıyla kentin DNA’sını yakalamayı hedefliyorum.
ŞEHİRDE RASTGELE DOLAŞTIM
Son olarak, İstanbul’daki kedileri fotoğrafladınız. Bu kadim kentin kedilerini nasıl takip ettiniz ve fotoğraf çalışmalarınızı nasıl yaptınız?
Elbette İstanbul’un dünyanın gerçek kedi başşehri olduğunu biliyordum ve Asya’da 31 yıl geçirdikten sonra Avrupa’ya geri döndüğümde, İstanbul’u ziyaret edip kitap hazırlamanın vakti geldiğini düşündüm. 2024 ilkbaharında iki hafta ve sonbaharda iki hafta kentte kaldım. Evvel kentte rastgele dolaştım. Bir hafta Balat’ta, ikinci hafta Kadıköy’de kaldım lakin yalnızca yürüdüm ve yüzlerce fotoğraf çektim. Bazen beşerler bana nereye gitmem gerektiği konusunda ipuçları verdi. Sonbaharda tekrar geldiğimde, öyküler yazabileceğim birkaç kedi ve güzel bir kapak karakteri bulmaya odaklandım.
İstanbul’un kedilerini başkalarından ayıran özellik sizce nedir?
Çin’de halka açık yerlerdeki kediler, çoğunlukla dükkânlarda bulunur ve fare yakalamak için özel olarak “istihdam edilir”. Lakin İstanbul’daki kediler sahiden her yerdeler; sokaklarda, kafelerde ve hatta diş kliniklerindeler… İstanbul’a gelmeden kimi şeyleri varsayım ediyordum fakat kedilerin kentteki günlük hayata bu kadar entegre olduğunu şahsen görmek benim için şaşırtıcıydı. İstanbul’daki kedilere toplum tarafından bakıldığını lakin aslında kimseye “ait” olmadıklarını fark ettim. İstanbullular onlara kendi evcil hayvanlarıymış üzere sevgi gösteriyorlardı. Bu bağı yakalamaya çalıştım, samimiyet anlarını fotoğrafladım.
Türkiye’de kediler “nankör” olarak tanımlansa da aslında “mütevekkil” hayvanlar olarak kabul edilirler. Siz kedileri nasıl tanımlarsınız?
Bunlar enteresan ifadeler! Kedileri hiç bu biçimde düşünmemiştim ancak sanırım haklılar. Benim için kediler birçok şeyi temsil ediyor. Her şeyden evvel, kedilerin kendi kişilikleri var; kimileri utangaç, kimileri tatlı, kimileri oynak. Zen, kibirli, soğuk vs… Kedilerin sevgisini ve hürmetini kazanmak zorunda olmamızı da seviyorum.
MANCACILARIN ÖYKÜSÜNÜ BİLİYORUM
İstanbul’daki kediler neredeyse hükümdar üzeredir. Birçoğunun ismi bile “Paşa”…
Evet, kedilerin kendilerini hükümdar olarak görmeleri genel bir kişilik özelliği bence. Bu, dünyanın her yerindeki kediler için geçerlidir. Lakin evet, İstanbul’da o kadar çok kedi var ki, güya burayı onlar yönetiyor üzere geliyor!
Türkiye’de kedilere gösterilen merhamet, dinî metinlere dayanan bir Osmanlı geleneğine dayanmakta. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Evet, bu nitekim çok değerli. Ben de kedilere duyulan merhametin kaynağının bu olduğuna inanıyorum. Evvelden İstanbul’da kedileri beslemekle misyonlu “Mancacılar” hakkındaki öyküleri biliyorum.
Kedilerle olan maceranız nasıl devam edecek?
Henüz emin değilim. Hâlâ Çin’de epey etkinim ve orada çalışmalarımı genişletmeyi umuyorum. Lakin kedileri keşfetmek için öteki kentler de bulmaya açığım. Bunun dışında, konutta 3 şahane kedimiz var ve onlar da hayat maceramın bir kesimi.
patronlardunyasi.com