Satışlarda rekor yılı geride bırakan Türkiye otomotiv pazarı, yıla yüzde 14’e yakın daralmayla başladı. Daralan pazarda, vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentindeki araç satışları yıllık bazda yüzde 29 azalırken, D, E ve F segmentini kapsayan lüks araba satışları ise yüzde 32’nin üzerinde arttı. Lüks segment araçların hissesi son bir yılda 7,3 puan artarak yüzde 17,7’ye ulaştı.
Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği’nin (ODMD) dün açıkladığı bilgilere nazaran, Türkiye araba ve hafif ticari araç satışları, ocak ayında geçen yılın birebir periyoduna oranla yüzde 13,9 oranında azalarak, 68 bin 654 adede geriledi. Geçen ay, araba satışları yıllık bazda yüzde 12,6 düşerek 55 bin 944 adet olurken, hafif ticaride ise satışlar yüzde 18,8 azalarak 12 bin 710 adet olarak gerçekleşti.
Ocak ayında daralan pazara karşın lüks segment araçların satışları artırması dikkat çekti. Ocak ayında vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araç satışları yıllık bazda yüzde 29 azalırken, D, E ve F segmentini kapsayan lüks araba satışları ise yüzde 32’nin üzerinde arttı. 2024’te rekoru sayıyı gören araç satışlarındaki artış, D ve üstü araçlara yönelik talepten kaynaklandı. Ocak 2024’te yüzde 10,4 düzeyinde bulunan D ve üstü segmentlerdeki araçların toplam satışlar içindeki hissesi aralık sonunda yüzde 14,3’e, Ocak 2025’te ise daha da hızlanarak yüzde 17,7 ile data tarihinin en yüksek düzeyine yükseldi.
“YAPISAL DEĞİŞİM BÜYÜK TEHLİKE”
Otomotiv data ve tahlil şirketi Cardata’nın CEO’su Hüsamettin Yalçın, lüks otomotiv kesimindeki süratli yükselişin piyasadaki yapısal değişimin bir göstergesi olduğunu vurgulayarak, “Yapısal değişiklik bir toplumdaki en büyük tehlikedir. Dar ve orta gelirli vatandaş araba alamaz hale geldi. Vergi ve diğer ıslahatlar şart” dedi.
Son devirde Türkiye otomotiv pazarında dikkat çeken en kıymetli gelişmelerden birinin, lüks segment araç satışlarının artış göstermesi olduğunu belirten Yalçın, mevzuyla ilgili şu açıklamayı yaptı:
“Ocak ayında toplam pazar daralırken, D, E ve F segmentlerinde büyüme yaşanması, piyasadaki yapısal değişimi gözler önüne seriyor. Bu durumun birkaç temel sebebi var. Öncelikle, yüksek enflasyon ve krediye erişimdeki zorluklar nedeniyle orta sınıfın araba alması giderek zorlaşıyor. Bilhassa A, B ve C segmentlerindeki modellerin fiyatları son 1 yılda arttı, fakat tüketicilerin kredimentteki talebi baskıladı. Buna karşılık, finansmana daha kolay erişebilen ve alım gücü yüksek tüketiciler, lüks segmente yönelmeye devam ediyor. Buna krediye daha rahat erişebilen ticari kurumları da ekleyebiliriz. Bilhassa vergi avantajı nedeniyle ithal elektrikli araçların daha erişilebilir hale gelmesi, lüks segmentte büyümeyi hızlandıran faktörlerden biri. Örneğin, geçtiğimiz yıl boyunca Çin menşeli premium elektrikli arabaların Türkiye pazarına güçlü bir giriş yaptığını gördük. Bu markalar, premium segmentte rekabeti artırarak tüketicilere daha fazla seçenek sundu. Bu eğilim kısa vadeli bir dalgalanma değil, tersine piyasada süregelen bir dönüşümün göstergesi. Türkiye’de araba sahipliği giderek daha fazla üst gelir kümelerine kayarken, orta sınıf için erişilebilir modeller azalıyor. Şayet bu süreç devam ederse, önümüzdeki yıllarda Türkiye’deki otomotiv pazarının yapısında kalıcı bir değişim görebiliriz.”
Yalçın, kredi şartları ve vergi sisteminin, bilhassa orta sınıfın arabaya erişimini kolaylaştıracak formda tekrar kıymetlendirilmesi gerektiğini söz ederek, “Aksi takdirde, araba sahipliği giderek lüks bir tüketim haline gelebilir” dedi.
YENİ REGÜLASYON YERLİ HİSSESİNİ ARTIRDI
Ekonomim’den Aysel Yücel’in haberine nazaran, yüksek enflasyon ve krediye erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle talebin sonlu olduğu otomotiv pazarında, daralmayı derinleştiren en büyük nedenlerinden biri de 2024 sonunda Resmi Gazete’de yayımlanan ÖTV muafiyetli araçlara yönelik yeni yasal düzenleme oldu. Engelli dayanağıyla ÖTV’siz alınan araçlarda yüzde 40 yerli kuralı gelmesi ve tekrar satış için müddetin 10 yıla çıkarılması, satışlarda daralmaya neden oldu. Öteki yandan, yeni düzenleme yerli hissesinin artmasını sağladı. Aralık sonunda 29,1 olan satışlardaki yerli hissesi, ocak ayında yüzde 31,6’ya yükseldi.
ELEKTRİKLİ VE HİBRİT ARAÇLARIN HİSSESİ %40’I AŞTI
Türkiye otomotiv pazarında akaryakıtlı ve dizel araçların satışları azalırken, elektrikli arabaların hissesi süratle artıyor. Ocak ayında araba satışları motor tipine nazaran incelendiğinde, geçen yıl ocak ayında yüzde 64,4 hisseye sahip olan akaryakıtlı arabaların hissesi bu yılın ocak ayında yüzde 48,5’e geriledi. Bu devirde hibrit araba satışları yıllık bazda hissesini 13,7 puan artırarak yüzde 29,7’ye çıkardı. Ocak 2024’te satışlardan yüzde 6,4 hisse alan elektrikli araçlar ise bu yılın ocak ayında 6 bin 225 adet satışla hissesini yüzde 11,1’e çıkardı. Böylelikle satışlarda elektrikli ve hibrit motora sahip çevreci araçların toplam hissesi yüzde 40’ı aştı. Ocakta, dizel arabaların hissesi ise yıllık bazda 2,3 puan azalarak yüzde 10,3’e geriledi.
patronlardunyasi.com