GYODER’in raporuna göre, inşaat sektöründe çalışanlar geçinemiyor

GYODER’in (Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği) BETAM’a yaptırdığı “İnşaat Dalı ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24” araştırmasının raporu yayınlandı. Raporda, inşaat bölümündeki iş krizine yönelik kıymetli datalar paylaşıldı.

Araştırmada, sarsıntılar ve kentsel dönüşüm muhtaçlığı nedeniyle bölümün nitelikli iş gücü bulma sıkıntısının derinleştiği vurgulandı. Ağır çalışma şartları, gelir düzensizliği ve iş güvencesizliği nedeniyle genç kuşağın kesime ilgisinin de düşük olduğu belirlendi.

GYODER Başkanı Neşecan Çekici, daha âlâ çalışma şartları ve yıpranma hakkı üzere düzenlemelerle kesime cazibe kazandırılması gerektiğini belirterek, “Bu kriz uzun vadeli stratejilerle aşılabilir. Raporumuzun akabinde Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu için çalışmalara başlayacağız” dedi.

ÇALIŞANLARIN YARISINDAN FAZLASI GEÇİNEMİYOR

Rapora nazaran, çalışanların yüzde 54,2’si gelirleriyle geçinemediğini, yüzde 37,5’i iş sıhhatine ziyan verdiğini belirtiyor. İnşaat personellerinin üçte ikisi ise kesimden ayrılmayı düşünüyor.

GYODER Başkanı Neşecan Çekici, YTÜ Konut ve Yapı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Serhat Başdoğan, Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Yöneticisi Prof. Dr. Seyfettin Gürsel ve İstanbul İktisat Araştırma Genel Müdürü ve Kurucusu Can Selçuki araştırmanın çıktılarını ve tahlil tekliflerini paylaştı.

Basın toplantısında konuşan GYODER Başkanı Neşecan Çekici,

“Sektörümüzün en büyük meselelerinden biri nitelikli personel bulamama sorunu. Bilhassa zelzeleden sonra bu durum daha da arttı. Bu kriz sırf kısa vadeli tahlillerle değil, uzun vadeli stratejilerle aşılabilir. Hazırlamış olduğumuz raporumuz, kesimimizin mevcut durumuna ışık tutarken geleceğe yönelik değerli bir yol haritası da sunuyor. Bu kapsamda, GYODER olarak iş gücünün niteliğini artırmak ve stratejik tahliller üretmek maksadıyla 7 sektörel STK ve Birlik ile ‘Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu’ oluşturma çalışmalarına başlıyoruz. Emelimiz, bölümde sürdürülebilir bir kalkınmayı mümkün kılacak insan kaynağı yapısını desteklemek ve bu alanda öncü bir rol üstlenmek” dedi.

2014 SONRASI VERİMLİLİK DÜŞTÜ

2000 sonrası periyotta yatırımların inşaat ve hizmet dallarına kaydığı, fakat bu dallarda üretimin ve ulusal gelir içindeki hissenin beklenen artışı göstermediğine dikkat çeken araştırmada, bu durumun 2014 sonrası devirde inşaat bölümünde yaşanan düşük verimlilikten kaynaklandığı vurgulanıyor.

Rapora nazaran, 2020’den itibaren emek verimliliğinde önemli artışlar görüldü. Enflasyondan arındırılmış TL cinsinden çalışan başına katma kıymet, 2019’da 121 binden 2022’de 220 bine çıkarak yüzde 82 artarken bunun yalnızca yüzde 15’i TL’nin değerlenmesinden kaynaklandı. 2020’den 2022’ye çalışan sayısındaki yüzde 20’lik hudutlu artışın ise kriz devrinde inşaat firmalarının vasıflı çalışanları işten çıkarmak yerine düşük kapasitede çalıştırmayı tercih etmesiyle açıklanıyor.

AĞIR ÇALIŞMA ŞARTLARI NEDENİYLE DAL TERCİH EDİLMİYOR

Araştırmaya nazaran, bedensel güç gerektirmesi, ağır çalışma şartları, mesai saatlerinin uzunluğu, hafta sonu çalışma, iş kazaları riskinin yüksekliği, projelerin dönemsellik taşıması ve sürdürülebilir iş imkanı sunmaması üzere sebeplerden ötürü inşaat kesiminin mecbur kalınmadıkça büyük çoğunluk tarafından çalışılmak istenmeyen bir bölüm haline geldiği görülüyor.

Raporda, “Çalıştığınız işten genel olarak şad musunuz?” sorusuna en çok “Hayır” yanıtı verilen iki dal tarım ve inşaat olarak ortaya çıkıyor.

KADIN ÇALIŞAN ORANI YÜZDE 5

Rapora nazaran Türkiye’de inşaat dalında bayan istihdamının hissesi 2022 yılında yüzde 5 iken, Almanya ve Fransa’da sırasıyla yüzde 14 ve 13, İtalya’da yaklaşık yüzde 10, İspanya ve Polonya’da yüzde 7’nin üzerinde.

İNŞAAT BÖLÜMÜNDE 2 MİLYON 147 KİŞİ İSTİHDAM EDİLİYOR

2024 birinci çeyreği sayılarına bakıldığında inşaat bölümü 2 milyon 147 bireye istihdam sağlıyor. Dalda çalışanların yüzde 95,4’ü erkek, yüzde 4,6’sı bayan.

Çalışanların yüzde 60,6’sı ilkokul ya da ortaokul, yüzde 20,2’si lise, yüzde 13,5’i ise yüksekokul ya da daha üst düzey okul mezunu.

Sektörde çalışanların yüzde 90’ı tam vakitli çalışırken yüzde 37’si haftada 50 yahut daha fazla saat çalışıyor. Kesimde çalışanların yarıya yakını (yüzde 47) mevcut işinde 1 yıldan daha kısa müddettir çalışıyor. Bu durum, inşaat bölümünde işgücü istikrarsızlığının epey yüksek olduğunu gösteriyor.

patronlardunyasi.com