Harvard’dan dünyaya açılan sosyal medya devi Facebook 21 yaşında

Hızla dönüşen ve gelişen teknoloji dünyasında 21 yılı tamamlayan Facebook, toplumsal medyanın çehresini değiştiren şirketlerden biri olarak öne çıktı.

BAŞLANGIÇ: THEFACEBOOK

Mark Zuckerberg, 2003 yılında Harvard’dayken “Facemash” isimli bir site kurarak öğrencilerin okul arkadaşlarını çekicilik açısından oylamalarını sağladı. Lakin bu site, üniversite idaresi tarafından etik nedenlerle kısa müddette kapatıldı. Facemash’in gördüğü ağır ilgi, Zuckerberg’e insanların birbirleriyle temas kurabilecekleri daha geniş bir platformun başarılı olabileceğini gösterdi.

4 Şubat 2004’te “TheFacebook” ismiyle yeni bir toplumsal ağ sitesi kurdu. Site, Harvard öğrencilerinin profil oluşturmasına, arkadaşlarını eklemesine ve mesajlaşmasına imkan tanıyordu. Kısa müddette büyük ilgi gördü ve Stanford, Columbia ve Yale üzere başka üniversitelere de açıldı.

BÜYÜME VE YATIRIMCILARIN DİKKATİNİ ÇEKMESİ

TheFacebook, birkaç ay içinde ABD’deki birçok üniversiteye yayıldı. 2004 yılının ortalarında Napster’ın kurucularından Sean Parker, Zuckerberg ile bağlantıya geçti ve siteyi daha büyük bir platforma dönüştürmesi için ona rehberlik etti. Birebir yılın Haziran ayında, Facebook birinci büyük yatırımını Peter Thiel’den aldı.

Aynı devirde şirket, Kaliforniya’daki Palo Alto’ya taşındı ve burada daha büyük bir grup kuruldu. 2005 yılında site, “The” ekini kaldırarak bugünkü ismi olan Facebook ismini aldı ve Facebook.com alan ismini 200 bin dolara satın aldı.

2012’DE BORSAYA AÇILDI

MySpace’i geçerek 2007 yılında dünyanın en tanınan toplumsal medya platformu haline gelen Facebook, 2012 yılında 1 milyar etkin kullanıcıya ulaştı ve borsaya açıldı.

Aynı yıl 1 milyar dolara Instagram’ı da bünyesine katan Facebook, 2014 yılında anlık iletileşme uygulaması WhatsApp’ı 19 milyar dolara, sanal ve artırılmış gerçeklik donanım ve yazılımlarını üreten Oculus’u 2 milyar dolara satın aldı.

DÜNYA ÇAPINDA YAYILMA VE BAŞARI

2006 yılında Facebook, sadece üniversite öğrencilerine özel bir platform olmaktan çıkıp, 13 yaş ve üzeri herkesin üye olabileceği bir toplumsal ağa dönüştü. Tıpkı yıl, haber akışı (News Feed) özelliği tanıtıldı.

Facebook, 2007 yılında Microsoft’tan 240 milyon dolarlık yatırım aldı ve bu, şirketin pahasını 15 milyar dolara çıkardı. 2008 yılında, dünya çapında daha fazla kullanıcının ilgisini çekmek emeliyle çok sayıda lisan takviyesi eklendi ve Facebook milletlerarası bir fenomen haline geldi.

BUGÜN FACEBOOK

Facebook, Instagram ve WhatsApp’ı da satın alarak toplumsal medya ekosistemini genişletti. Meta ismiyle tekrar markalaşan şirket, artık yalnızca toplumsal medya ile değil, sanal gerçeklik ve metaverse üzere yeni teknolojilere de yatırım yapıyor.

Bugün Facebook, milyarlarca kullanıcısıyla dünyanın en büyük toplumsal medya platformlarından biri olmaya devam ediyor.

VERİ VE REKABET İHLALLERİ TARTIŞMALARA YOL AÇTI

Facebook, 2016’da ABD seçimlerine müdahale argümanları ve geçersiz haberin yayılmasına yönelik tartışmalarla gündemi meşgul etti.

Sosyal medya platformunun data kapalılığı siyasetleri, 2018’deki “Cambridge Analytica” skandalıyla tenkit oklarının gayesi oldu.

Merkezi Londra’da bulunan Cambridge Analytica isimli bilgi tahlil firmasının, 87 milyon Facebook kullanıcısının hesaplarından müsaadesiz topladığı şahsî dataları, ABD’de Kasım 2016’da yapılan başkanlık seçimleri ile İngiltere’de Haziran 2016’da gerçekleşen Avrupa Birliği (AB) referandumunu etkilemek için kullandığına dair suçlamalar, global ölçekte bir krize yol açtı.

ABD Federal Ticaret Komitesi da (FTC) 2019’da Facebook’u, data ihlali nedeniyle 5 milyar dolarlık rekor para cezasına çarptırdı.

Rekabet ihlallerine yönelik tartışmaların da odağında olan Facebook hakkında, ABD ve AB’de “tekelcilik” soruşturmaları açıldı.

“META”YA DÖNÜŞÜM VE İŞTEN ÇIKARMALAR

Yaşanan skandallarla gündemden düşmeyen Facebook, 2021’de ismini “Meta” olarak değiştirerek metaverse alanına yönelik büyük bir dönüşüm başlattı.

Meta Üst Yöneticisi (CEO) Zuckerberg, şirketi gelecek 5 yıl içinde bir toplumsal medya firması olmaktan çıkararak bir metaverse şirketine dönüştürmeyi hedeflediğini açıkladı. Böylelikle şirket, metaverse ile birebir fizikî alanda olmayan insanların oluşturabileceği ve keşfedebileceği bir dizi sanal alan sunma planına yönelik çalışmalarını hızlandırdı.

Kovid-19 salgını sonrasında yükselen enflasyon ve resesyon beklentileri teknoloji dalında kaygılara neden olurken, Meta da ABD’deki başka birçok teknoloji şirketi üzere maliyetlerinde düşüşe gitmek zorunda kaldı.

Zuckerberg, Kasım 2022’de şirket çalışanlarıyla paylaştığı bildiride, isteğe bağlı harcamaları azaltarak ve işe alımlara 2023’ün birinci çeyreğine kadar orta vererek daha verimli bir şirket olmak için bir dizi ek adım attıklarını bildirdi.

Bu kapsamda 2022’de 11 binden fazla çalışanını işten çıkaracağını duyuran şirket, tarihinde birinci sefer toplu işten çıkarmaya gitti.

Meta, “verimlilik yılı” olarak ilan ettiği 2023’te de daha uygun bir teknoloji şirketi haline gelmek ve kuvvetli ortamda finansal performansı uygunlaştırmak emeliyle çalışan sayısını 10 bin kişi azaltılacağını şimdi işe alım yapılmayan yaklaşık 5 bin açık konumun kapatılacağını belirtti.

GEÇEN YIL YATIRIMCISINA YÜZDE 65 KAZANDIRDI

Meta’nın geliri, 2024’te 164,5 milyar dolar olarak kaydedildi. Şirketin geçen yıl gelirinde yaşanan yaklaşık yüzde 22’lik artış dikkati çekerken, 2023’teki geliri 134,9 milyar dolar olmuştu.

Facebook’un ana şirketi Meta’nın günlük etkin kullanıcı sayısı bir evvelki yıla nazaran yüzde 5’lik artarak 3,4 milyara yaklaştı.

Yapay zeka alanında kaydettiği ilerlemelerin meyvelerini toplayan Meta’nın payları 2024’te yüzde 65 artarken, şirket süper yedili ortasında yatırımcısına en çok kazandıran ikinci şirket oldu.

Şirketin payları 2023’te de yüzde 200’e yakın paha kazanmıştı. Meta’nın pay fiyatı, 30 Ocak’ta tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü.

patronlardunyasi.com