Uygulanan sıkı para siyaseti kredi maliyetlerini artırsa da enflasyon beklentilerinde düzgünleşme taksitli ticari kredilerde vadeyi uzattı. Yeni Merkez Bankası’nın misyona geldiği Haziran 2023’te sabit faizli TL cinsi taksitli ticari kredilerin yüzde 30’a yakını kısa vadeli kullanılırken geçen yıl ağustosta bu oran yüzde 26’ya bu yıl ağustosta ise yüzde 22’ye geriledi. Orta ve uzun vadeli TL kredilerin toplam TL krediler içindeki hissesi da Haziran 2023’teki yüzde 70’den bu yıl ağustosta yüzde 78’e kadar yükseldi. Bankacılık kesimi kaynaklarının verdiği bilgiye nazaran 24 aya varan uzun vadeli TL taksitli ticari kredilerde faiz oranları yüzde 34 düzeyine kadar iniyor.
Denetleme Kurumu (BDDK) ağustos ayı datalarında sabit faizli taksitli ticari kredilerin vade yapısı da bulunuyor. Bu vadelerdeki değişim Merkez Bankası’nın da yakın takibinde. Hatta Merkez Bankası mayısta yayımladığı finansal istikrar raporunda enflasyon beklentilerindeki güzelleşme ile orta ve uzun vadede fonlama faizlerinde gerileme beklentisinin, bankaların uzun vadeli ve sabit faizli kredi verme iştahını beslediği yer aldı. Finansal istikrar raporunda “Bunun sonucunda sabit faizli TL ticari kredilerin ortalama vadesinin mart ayına kadar olan periyotta artış eğiliminde olduğu görülmektedir” denildi.
KISA VADELİNİN HİSSESİ SON YILLARIN EN DÜŞÜĞÜNDE
Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, BDDK bilgileri de marttan sonra da bu kısa vade yerine orta ve uzun vadeli taksitli ticari kredilere eğilimin arttığını ortaya koyuyor. yüksek enflasyonla çaba kapsamında sıkı para siyasetinin uygulanmaya başladığı Haziran 2023’te TL cinsi ticari kredilerde kısa vadelinin hissesi yüzde 29,74, orta ve uzun vadelinin hissesi ise yüzde 70,26 düzeyindeydi. Ağustos 2023’te kısa vadelinin hissesi yüzde 30,34 ile epeyce yüksek bir düzeye ulaştı. Siyaset faizi yükseliş döngüsünde daha fazla faizler yükselmeden gerçek dalın kısa vadeli kredi kullanımı o periyot arttı. Merkez Bankası’nın kararlı tavrı ve enflasyonda bilhassa finansal kesim ile gerçek kesimde uygunlaşan beklentiler taksitli ticari kredilerde vade yapısında da tesirli oldu.
Ocak 2024’e gelindiğinde 5 puan birden TL cinsi taksitli ticari kredilerde kısa vadeli kredilerin hissesi düşerken, bu yıl ocakta yüzde 23,05’e kadar geriledi. Bu yıl ağustos itibariyle de yüzde 21,72’ye inen kısa vadeli kredilerin toplam TL cinsi krediler içindeki hissesi son yılların en düşük düzeyine de inmiş oldu. TL cinsi taksitli ticari kredi faizlerinde de orta ve uzun vadede çok daha düşük oranlar gözleniyor. Bankacılık kesimi kaynaklarından edinilen bilgiye nazaran 24 ay ve uzun vadede taksitli ticari kredi faizi yüzde 34- 37 ortasında değişiyor. 1 yıldan uzun taksitli ticari kredilerde ise yüzde 38-42 ortasında faiz oranlarıyla karşılaşılıyor.
Çoğunlukla yüzde 38-39 faiz oranlarının verildiğini de belirtiyor bankacılık bölümü kaynakları 1 yıldan uzun vadeye. Bankacılık bölümü kaynakları borçlu cari hesaplarda ise kredi faiz oranlarının yüzde 42’den başlayarak 47’ye kadar yükseldiğini vurguluyor. Enflasyon beklentileri güzelleştikçe ve siyaset faizi indirimi sürdükçe kısa vadeden orta uzun vadeli krediye geçişlerin de hızlanması bekleniyor. Merkez Bankası’nın beklenti anketinde piyasa iştirakçilerinin bu yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 29,86 düzeyinde. 12 ay sonrası TÜFE beklentisi yüzde 22,25, 24 ay sonrası yüzde 16,78 olarak gerçekleşti. Piyasanın bu yıl sonu için siyaset faizi beklentisi yüzde 36,17, 12 ay sonrası için yüzde 27,32, 2026 sonu için ise yüzde 24,55 düzeylerinde şekilleniyor. Gerçek dalın 12 ay sonrası enflasyon beklentisi de yüzde 26,80 düzeyinde geçen yıl eylülde bu oran yüzde 51,1 idi.
HAZİRAN 2023’TEN BU YANA HİSSEDEKİ DÜŞÜŞ 8 PUANI AŞTI
Kısa vadelinin hissesindeki düşüşle birlikte orta ve uzun vadeli kredilere eğilim ve hissesi arttı. Haziran 2023’te yüzde 70,26 olan orta uzun vadeli TL cinsi taksitli ticari kredilerin hissesi Ocak 2024’te yüzde 75,21’e yükseldi, Ocak 2025’e gelindiğinde yüzde 76,24’e çıktı. Bu yıl ağustos itibariyle de oran yüzde 78,28 ile son periyotların en yüksek düzeyini gördü.
Yani TL cinsi taksitli ticari krediler içinde kısa vadelinin hissesi sıkı para siyasetinin uygulanmaya başladığı Haziran 2023’ten bu yana 8 puan düşüş yaşandı orta uzun vadede güzelleşme oldu. Geçen yıl ağustostan bu yıl ağustosa ise kısa vadelinin hissesi 4.1 puan düştü.
TİCARİ KREDİLERDE BÜYÜME SURATI %20,38’E GERİLEDİ
Merkez Bankası bilgileri siyaset faizi indirimi sürse de makroihtiyati tedbirlerin devam ettiği ticari kredilerde yavaşlama olduğunu ortaya koyuyor. Datalara nazaran 19 Eylül ile biten hafta itibariyle ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur tesirinden arındırılmış büyüme yüzde 20,38’e geriledi. Bir evvelki hafta yüzde 21,23 düzeyindeydi. Mart başında ise yüzde 35’e yaklaşmıştı büyüme oranı. Toplam kredi büyüme suratı ise yüzde 29,25 ile yüzde 30’un çabucak altında kaldı. Toplam kredilerde büyüme suratında asıl belirleyici tüketici kredilerinde yüksek faize ve makroihtiyati tedbirlere karşın çok yavaşlamayan büyüme. Merkez Bankası datalarına nazaran 13 haftalık yıllıklandırılmış olarak tüketici kredileri büyüme suratı yüzde 40,5 düzeyinde ve büyüme eylül boyunca eğitim harcamalarının da tesiriyle yüzde 40’ın üzerinde seyretti.
patronlardunyasi.com