İstanbul trafiği, hava kirliliğinin en büyük sebebi oldu

Dünyada ve Türkiye’de son periyotlarda süratle tedbir alınması gereken bahisler ortasında başı çeken hava kirliliği, son günlerde İstanbul’da sisli ve puslu bir havanın hakim olmasıyla tekrar gündeme geldi.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının Daima İzleme Merkezi bünyesindeki Ulusal Hava Kalitesi İzleme Ağı (NEFES) ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Etraf Müdafaa ve Denetim Daire Başkanlığı Etraf Muhafaza Müdürlüğünün Hava Kalitesi İzleme Merkezi’nden kentteki hava kirliliği anlık takip edilebiliyor. Farklı noktalara kurulan hava kalitesi izleme istasyonlarından alınan bilgilerle ilçelerde bölgesel bazlı ölçüm yapılıyor.

İLÇE İLÇE HAVA KİRLİLİĞİ ORANLARI

Uygulamalarda, hava kalitesi endeksinde bir metreküp hava içindeki partikül hususa nazaran tespit edilen bedeller, “0 ile 50 ortası: Pak (yeşil), 51 ile 100 ortası: Orta (sarı), 101 ile 150 ortası: Hassas (turuncu), 151 ile 200 ortası: Sıhhatsiz (kırmızı), 201 ile 300 ortası: Makus (mor), 301 ile 500 ortası: Tehlikeli (bordo).” şeklinde sıralanıyor. NEFES uygulamasındaki istasyon dataları ile Marmara Pak Hava Merkezi Müdürlükleri (MTHM) datalarına nazaran, İstanbul’da hava kirliliği oranı yüksek ve düşük olan bölgeler saat 10.00’da şöyle belirtildi:

“Kadıköy-85 (Orta-Sarı), Göztepe D100-78 (Orta-Sarı), Tuzla-56 (Orta-Sarı), Esenyurt MTHM-55 (Orta-Sarı), Sultangazi 3-55 (Orta-Sarı), Sultangazi MTHM-55 (Orta-Sarı), Şirinevler-55 ((Orta-Sarı), Esenler-55 (Orta-Sarı), Kağıthane-55 (Orta-Sarı), Mecidiyeköy MTHM-55 (Orta-Sarı), Kumköy-55 (Orta-Sarı), Mecidiyeköy MTHM-55 (Orta-Sarı), Aksaray-55 (Orta-Sarı), Sancaktepe-55 (Orta-Sarı), Kartal-55 (Orta-Sarı), Üsküdar MTHM-54 (Orta-Sarı), Başakşehir-53 (Orta-Sarı), Yenibosna-53 (Orta-Sarı), Sultanbeyli MTHM-53 (Orta-Sarı), Üsküdar-51 (Orta-Sarı), Alibeyköy-49 (İyi-Yeşil), Kandilli MTHM-48 (İyi-Yeşil), Bağcılar-42 (İyi-Yeşil), Silivri MTHM-40 (İyi-Yeşil), Ümraniye-37 (İyi-Yeşil), Ümraniye MTHM-36 (İyi-Yeşil), Selimiye-35 (İyi-Yeşil), Kandilli-35 (İyi-Yeşil), Maslak-35 (İyi-Yeşil), Avcılar-32 (İyi-Yeşil), Sarıyer-27 (İyi-Yeşil), Çatladıkapı-26 (İyi-Yeşil), Şile MTHM-25 (İyi-Yeşil), Arnavutköy-24 (İyi-Yeşil), Büyükada-20 (İyi-Yeşil), Beylikdüzü-19 (İyi-Yeşil), Sultangazi 1-13 (İyi-Yeşil), Kağıthane MTHM-6 (İyi-Yeşil), Beşiktaş-6 (İyi-Yeşil).”

İBB’nin Hava Kalitesi İzleme Merkezi’ne nazaran, kentte hava kalitesinin takip edildiği istasyonlardaki bilgiler ise saat 10.00’da şu formda sıralandı:

“Kağıthane 1 (Kentsel Trafik)-102 (Hassas-Turuncu), D100 (Trafik)-92 (Orta-Sarı), Kadıköy (Kentsel)-85 (Orta-Sarı), Tuzla (Kentsel)-63 (Orta-Sarı), Mecidiyeköy (Trafik)-57 (Orta-Sarı), Aksaray (Trafik)-52 (Orta-Sarı), Şirinevler (Trafik)-52 (Orta-Sarı), Sancaktepe (Kentsel)-50 (İyi-Yeşil), Kartal (Kentsel)-49 (İyi-Yeşil), Sulgangazi 3 (Taş ocakları)-48 (İyi-Yeşil), Kumköy (Arka plan)-48 (İyi-Yeşil), Sultangazi 4 (Kentsel trafik)-47 (İyi-Yeşil), Esenler (Kentsel)-47 (İyi-Yeşil), Üsküdar 2 (Trafik)-46 (İyi-Yeşil), Esenyurt (Kentsel)-44 (İyi-Yeşil), Yenibosna (Kentsel)-44 (İyi-Yeşil), Üsküdar 1 (Kentsel trafik)-43 (İyi-Yeşil), Başakşehir (Sanayi kentsel)-42 (İyi-Yeşil), Alibeyköy (Kentsel)-41 (İyi-Yeşil), Sultanbeyli (Kentsel)-38 (İyi-Yeşil), Kandilli 2 (Deniz trafik)-37 (İyi-Yeşil), Sultangazi 2 (Kentsel trafik)-35 (İyi-Yeşil), Bağcılar (Kentsel)-35 (İyi-Yeşil), Kağıthane 2 (Kentsel)-35 (İyi-Yeşil), Beşiktaş (Trafik)-33 (İyi-Yeşil), Ümraniye 2 (Trafik)-32 (İyi-Yeşil), Ümraniye 1 (Şehir art plan)-32 (İyi-Yeşil), Silivri-32 (İyi-Yeşil), Selimiye (Trafik)-30 (İyi-Yeşil), Maslak (Şehir art plan)-30 (İyi-Yeşil), Kandilli 1 (Şehir art plan)-29 (İyi-Yeşil), Avcılar (Şehir art plan)-27 (İyi-Yeşil), Sarıyer (Kentsel)-27 (İyi-Yeşil), Arnavutköy (Kırsal)-26 (İyi-Yeşil), Çatladıkapı (Trafik)-22 (İyi-Yeşil), Şile (Arka plan)-21 (İyi-Yeşil), Büyükada (Arka plan)-17 (İyi-Yeşil), Beylikdüzü (Kentsel)-15 (İyi-Yeşil), Sultangazi 1 (Taş ocakları)-12 (İyi-Yeşil).”

BAZI YILLAR DAHA KİRLİ KİMİ YILLAR DAHA AÇIK

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbul’da 90’lı yıllara nazaran 2020’lerde havanın daha pak olduğunu belirtti.

Hava kirliliği oranlarında bu yıllarda üç haneli sayıları gördüklerini aktaran Toros, “Şimdi iki haneli sayılar görüyoruz. Amaç kirlilikte tek haneli sayıları görmek. Doğal ki İstanbul’da birtakım yıllar daha kirli, kimi yıllar daha açık geçebiliyor.” dedi. Prof. Dr. Toros, İstanbul’da bu yıl en çok araçlardan çıkan azot dioksit kıymetlerinde artış meydana geldiğini anlattı.

Hava kirliliğinin ana kaynağının fosil yakıtlar olduğuna dikkati çeken Toros, “Fosil yakıtları, kentlerde bol ölçüde araçlarda kullanıyoruz. Kent dışında sanayi tesislerinde kullanıyoruz. Elektrik üretmek için güç santrallerinde kullanıyoruz. Ürettiğimiz elektriği konutlarımızda ve iş yerlerinde kullanıyoruz. Ne kadar çok elektrik kullanırsak o kadar güç gereksinimimiz doğuyor. Bu enerjiyi de fosil yakıtlardan elde ediyorsak daha çok fosil yakıt yakmak zorunda kalıyoruz.” diye konuştu. Toros, kentlerdeki en kıymetli problemlerden birisinin araçlar olduğunu vurgulayarak, “İstanbul’daki araç sayısı 6 milyona yaklaşmış durumda. Gün içinde daima hareketlilik var. Kimi yollarda gidiş ve geliş olarak, neredeyse 24 saat trafiğin ağır olduğu yerler var. E-5 (D-100) güzergahını düşünün, Tuzla’dan Boğaz Köprüsü’ne kadar. Bu tarafta yeniden 15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nden Silivri’ye kadar. O güzergahta, birden fazla noktada ve günün belirli saatlerinde ağır trafiğin, dur-kalkların çok fazla olduğunu görüyoruz.” sözlerini kullandı.

Trafiğin olduğu bölgelerde kâfi rüzgar bulunmaması ve kirleticilerin doğal taşınıma uğramaması halinde hava kirliliğinin artığını vurgulayan Toros, şöyle devam etti:

“Örneğin Göztepe bölgesi. Tekrar köprüyle Şişli ortasındaki bölge çok ağır. İlerlediğimizde Yenibosna-Atatürk Havalimanı bölgesinde, ağır trafiğin olduğu yerlerde hava kirliliğinin de öteki yerlere oranla daha yüksek olduğunu görüyoruz. Bununla bir arada kentten biraz uzak Şile yahut Sarıyer’in kuzey bölgeleri var. İstanbul daha çok kuzeyli rüzgara hakim olduğu için, kuzeyden gelen rüzgarlar Karadeniz’den hava getirdiği için kentte oluşan kirletici buraya uğramıyor. Kentte oluşan kirletici daha çok güneye yanlışsız tesirini gösteriyor yahut o anda hangi tarafa rüzgar esiyorsa oraya hareket ediyor.”

Prof. Dr. Toros, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İBB’nin kent genelindeki 40 noktada hava ölçüm istasyonu olduğunu söyledi.

Sağlık için solunan havaya daha da dikkat etmek zorunda olduklarının altını çizen Toros, “Çünkü, havanın teneffüs yollarıyla ciğerlere, oradan kalp damar sistemlerine hatta beyne varan bir seyahat serüveni var. Bu seyahat esnasında havanın içeriğindeki unsurlar son derece tesirli oluyor. Dünyada 7 milyonun üzerindeki insanın vefatından hava kirliliği sorumlu tutuluyor. Bugün 7 milyon sayısı son derece büyük.” dedi.

Bu hususta mesken ile iş yerinin yakın olmasıyla hareketliliğin azaltılması, toplu taşıma tercih edilmesi ve konutlarda yenilenebilir güç kaynakları kullanılması üzere tedbirler alınabileceğini lisana getiren Toros, bu hususta en değerli kavramın tasarruf olduğunu anlattı. Prof. Dr. Toros, zaman vakit İstanbul’da meteorolojik kurallara bağlı olarak sis yahut pus oluştuğuna işaret ederek, “Aslında sis ve pus havada asılı vaziyette kalan küçük su damlacıklarıdır. Bunu hava kirliliğiyle karıştırmamak gerekiyor. Zira, hava kirliliği gözle görülmediği için bir öbür ismi de kapalı katildir. Görünmüyor lakin bizim sağlığımızla oynuyor. Onun için kesinlikle lakin kesinlikle hava kalitesi ölçüm istasyonlarının bilgilerine bakıp ona nazaran hareket etmek gerekiyor. Bu da gün içinde ve günler içinde çok değişkenlik arz ediyor.” şeklinde konuştu.

TRAFİK BİRİNCİ PLANDA

Uluslararası Hava Kirliliğini Tedbire ve Çevre Koruma Birliği Lideri Prof. Dr. Selahattin İncecik ise kentteki hava kirliliği durumuyla ilgili emisyon kaynaklarına bakmak gerektiğini söyledi.

Prof. Dr. İncecik, “Bundan çok uzun yıllar evvel trafik üçüncü plandaydı. Artık trafik birinci planda. Daha doğrusu ulaşım birinci planda, İstanbul’daki havanın kalitesini etkilemeye devam ediyor ve bunun şiddeti de artıyor. Zira araç sayısı artıyor. Maalesef hala akaryakıtlı ve dizel araçların sayısının artışı bunu destekliyor.” dedi. Dünya genelinde ve İstanbul’da elektrikli araçların sayısının şimdi çok düşük olduğunu, 2024’ün sonunda sayının 40 milyona yaklaştığını belirten İncecik, lakin sayısı 1 milyarı aşan akaryakıtlı ve dizel araç sayısı ile kıyaslandığında bunun da ümit verdiğini anlattı.

Prof. Dr. İncecik, “İstanbul’daki kirliliğin temel sebebi ulaşım lakin bunun yanı sıra kimi meteorolojik koşulların olumsuz istikamette gelişmesi, yüksek basıncın tesirli olması ve bunun beraberinde rüzgarın çok düşük düzeylerde olması. Hasebiyle bu üzere durumlarda kirlilik birikime uğrar.” diye konuştu.

NEFES ALACAK YERLERE MUHTAÇLIK VAR

Hava kirliliğinin önlenmesinde yeşil alanların ehemmiyetine değinen İncecik, şu sözleri kullandı:

“İnsanların nefes alacak yerlere muhtaçlığı var. Bizim örneklerimiz pek olumlu değil maalesef. Yani bilhassa mega kentler mertebesinde konuşuyorum. İstanbul, bu bahiste çok âlâ bir örnek teşkil etmiyor. Nüfusa 16 milyon deniliyor lakin bunun çok daha üstlerde olduğu kestirim ediliyor. Bunun için yeşil alanlar konusunda nitekim çok itina göstermeliyiz. Yapılan teşebbüsler var fakat bunların kâfi olduğunu söylemek sıkıntı. Bunların daha da artması lazım. Bu kadar nüfusu toplu taşımayla bir yerden bir yere götüremiyorsunuz. Çok hudutlu bir toplu taşıma, toplu ulaşım var. Daha çağdaş bir ulaşım sistemine erişmemiz lazım. Türkiye’nin buna muhtaçlığı var. İstanbul’un buna daha çok gereksinimi var.”

Prof. Dr. İncecik, trafiğin çok ağır olduğu caddelerde bilhassa yaşlılar, bebekler ve çocukların yürümemeleri, bu üzere alanlarda maske kullanılması gerektiğini aktardı.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile İBB’nin hava kirliliğinin takibine ait internet siteleri bulunduğuna işaret eden İncecik, “Birkaç gündür İstanbul’da sis çok hakim görüyorsunuz. Bu türlü bir hakimiyet, atmosfer ve kuralların bu durumda olması kirliliğin çok içerisinde olunduğunu söylüyor. Yani emisyonların bulunduğu yerde bundan kaçınmamız gerektiğini söylüyor. Bu üzere durumlarda bilhassa ana caddelerde maske takmak tahminen en düzgün tahlil.” ifadelerini kullandı.

patronlardunyasi.com