Kredi açığında görülmemiş seviye
Ekonomim’den İbrahim Ekinci’nin haberine nazaran, Merkez Bankası’nın (MB) “Kredi-GS-YH Açığı” verisi, kredi darboğazının fotoğrafını çiziyor.
MB grafiğindeki datalar en son 2023’ü kapsıyor. Fakat BDDK bilgilerinden bakıldığında, 2024 ve 2025 yıllarında da durumun kötüleşerek devam ettiği görülüyor. Kredi kullanımının, GSYH’ya oranında açığın görülmemiş düzeylere ulaştığı 2023 yılı verisi, trend düzeyinin 23,30 puan altında kalmış.
Yine grafiğin kapsadığı devir dikkate alındığında 1997’den beri bu türlü bir kredi açığı düzeyi hiç yaşanmamış görünüyor. Birçok yıl trend düzeyin üstünde gitmiş. TÜİK’in yıllık GSYH dataları ile BDDK’nın toplam kredi bilgileri üzerinden geriye yanlışsız bakıldığında kredi kullanımında tepe düzeyin 2020 yılındaki yüzde 70,8 oranı olduğu görülüyor. 2020’de pandemi devrinde açılan kredi paketleri bilgilere yansımış. Fakat sonrasında her yıl neredeyse 10’ar puan düşerek Nisan 2025 itibariyle yüzde 37,4’e gerilemiş.
MB’nin grafiği, “Türkiye için finans dışı özel bölümün kullandığı toplam kredilerin, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’ya (GSYİH) oranını, bu oranın uzun vadeli eğilimi ve Kredi-GSYİH açığını bir ortada gösteriyor. Kredi-GSYİH açığı, Kredi/GSYİH oranı ve bu oranın uzun vadeli eğilimi ortasındaki fark olarak tanımlanıyor. Sayfadaki grafiğin 2023 itibariyle trend kıymeti 90.80, toplam kredi kullanımı endeks kıymeti 67.50, bu iki bilgi ortasındaki fark, 23.30 puan. Daha evvelki yıllarda bu türlü bir fark yok. Bu data, kredi kullanımının sert düştüğünü gösteriyor.
BDDK VERİSİ NE DİYOR?
2024 ve 2025’te durumu anlamak için BDDK toplam kredi bilgileri ile TÜİK’in yıllık GSYH bilgilerine bakınca, tablo orda da çok sert bir kötüleşme gösteriyor. BDDK toplam kredi dataları 2014 -2025 ortasını kapsıyor. 2014’ten 2021’e kadar kredi kullanının GSYH’ya ora-nında yıllık ortalama bedel yüzde 64,95 gözüküyor. 2022-2025 itibariyle or-talama paha (kredi kullanımının GS-YH’ya oranı) yüzde 42’ye düşmüş! 2024 itibariyle kıymeti 36,6, 2025 itibariyle kıymeti yüzde 37,4.
Son dört yılın ortalaması (trend değeri) ile evvelki 8 yılın ortalaması (trend değeri) ortasında 22,8 puan fark olduğu görülüyor. Bu hesap da MB’nin hesabına (23,30) yakın.
patronlardunyasi.com
