Küllerinden doğan marka: Lego

DÜNYANIN EN FAZLA TANINAN MARKASI

“Dünyanın en fazla tanınan markalarından biri Lego. Danimarkalı ahşap ustası Ole Kirk Christiansen’in kurduğu ve geçen günlerde 134’üncü yaşına giren Lego, yıllardır çocukların yaratıcılığını geliştiriyor, hayallerini çeşitlendiriyor. Pekala dünyaca ünlü bu markayı, marka yapan olaylar neydi? İşte bunun cevabı…”

OLE KIRK CHRISTIANSEN, DANİMARKA’DA 10 ÇOCUKLU AİLENİN ÜYESİ OLARAK DOĞDU

“Çocukluğunu 1980’li yıllarda ve öncesinde yaşayanlar için Le­go’nun manası hayli değerli­dir. Yalnızca eğlenmek için değil, yaratıcılığımızı artırmak için alı­nan bir kutu Lego ile hayallerimi­zi zorlarız, oluşturduğumuz dün­yanın keyfine varırız. Birbirine geçerek meydana gelen şekiller­le kolay bir köprü, otomobil yapmak büyük bir zaferdi bizler için. Şim­dilerde ise Lego ile bir robot yap­mak bile mümkün aslında. Sizi bilmem lakin benim için çok kıy­metli bir andı, birinci kere Lego ile ta­nıştığım vakitler. Yıllar sonra bile sahip olduğum bu birinci oyun­cağı hatırladığımda yüzümde te­bessüm oluşur, vakti sorgula­yan keyifli bir seyahate çıkarım. Bu hafta işte bu nedenle, marka­ların değişik seyahatine çocuklu­ğumuzla birlikte inelim istedim.

Danimarka’nın Billund ken­tinde bir köyde görece yoksul bir konutta 1891 yılında dünyaya geldi Lego’nun yaratıcısı Ole Kirk Ch­ristiansen’in hikayesidir okuduk­larınız. 1891 yılı Nisan ayında Danimarka’nın meşhur süt cen­neti Filskov’da 10 çocuklu bir ai­lenin üyesi olarak dünyaya gel­di Ole Kirk Christiansen.”

AĞABEYİNİN YANINDA MARANGOZLUK ÖĞRENDİ, ALMANYA’YA GURBETE GİTTİ

“Çiftlik hayatı, onu hayvanlarla tanış­tırdı ve birinci oyun ve çalışma alanı oldu. 6 yaşında ahırda başlayan çalışma hayatı, 14 yaşında çırak­lıkla profesyonel hale geldi. Ağa­beyi Kristian Bonde Christian­sen’in yanına marangoz çırağı ol­du. Okul vakitlerinin dışında odun kesmeye karşı ilgi gösteren Ole, 1911’de yani 20 yaşında Da­nimarka’dan ayrılarak Alman­ya’ya gitti. Burada 5 yıl marangoz­luk yaptı. Sonra ülkesine dönen Ole, gurbette biriktirdikleriyle­Billund’daki bir marangoz dük­kanını aldı. Mesken eşyası üretmeye başladı. Evlendi, çocukları oldu.”

İLK YANGIN HAYATINI, İKİNCİSİ İŞİNİ DEĞİŞTİRDİ

“Bir gün çocuklarının talaşlar­la çıkardığı yangınla atölyesi, meskeni yandı ve kül oldu. Yangında ha­yallerinin kül olmasına müsaade ver­meyen Ole, yeni bir atölye ve konut yapmaya karar verdi. Daha büyük ve daha geniş olacak şekilde… ço­cuklarının oyuncak sevgisi iş ta­nımını da değiştirmesine neden oldu. 1920’li yıllarda Büyük Buh­ran’ın getirdiği ekonomik zorlu­luklarla marangozluk işletmesini küçültmeye karar verdi. Tam an­lamıyla küçültmek, daha küçük mobilyalar, ahşap portatif mer­divenler yapmaya başladı. Daha sonrasında da ahşap oyuncak­lar üretmeye başladı. Domuzcuk kumbaralar, otomobiller ve kamyon­lar yapmaya başlayan Ole’nin iş­lerine marka vermesi gerekiyor­du. 1934 yılında Ole, “Tamamen oyuncak üreticisi olacağım” dedi. Billund Ahşap Fabrikası, oyun­cak şirketine nazaran bir isim değil­di. Daha akılda kalıcı bir isim bul­malıydı. Danimarka deyişi olan ve ‘iyi oyna’ manasına gelen ‘leg godt’ sözlerinden Lego’yu kurdu. Ole, aslında bu ismi verdi­ğinde sözün Latince anlamı­nın ‘bir ortaya getirmek’ olduğun­dan habersizdi.

İkinci Dünya Savaşı, aslında bir dönüm noktasıydı Ole için. O periyotta oyuncakların birden fazla me­taldendi ancak metaller, öteki yer­lerde kullanılması gerekiyordu; ‘savaşlar’. Böylece metal yeri­ne ahşap oyuncaklara yer açıldı. 1942’deki fabrika yangını, Ole ve Lego’nun kırılma anıydı aslın­da. Bir yangınla kurulan marka, bir yangınla yine yapılanma sürecine girmişti. Artan ağaç tü­ketimiyle yeni bir materyal ara­yışına girişen Ole, bir oyuncak fuarında yeni bir gereç olan plastik kalıp makinesini keşfetti ve eserlerinde plastik kullanma­ya başladı.”

BİRBİRİNE BAĞLANAN TUĞLALAR

“Bir müşterinin “Hiçbir şey sis­temli değil. Bir şey alıp onunla oy­nuyorsun, sonra atıp yeni bir şey alıyorsun. Hiçbir şey birbirine uymuyor. Sizde bu türlü bir şey var mı?” işte bunun karşılığı ‘Birbirine Tutunan Tuğlalar’ oldu. Yani bi­zim bildiğimiz Lego’nun parça­ları. 1950 ortalarında her bir tuğ­laya Lego ismi basılmaya başlan­mıştı. Tüpler sayesinde tuğlalar birçok yeni formda birleştirilebi­liyordu. 6 tane Lego’dan 950 mil­yon 103 bin 765 farklı birleşim çı­kıyordu.”

OLE, 66 YAŞINDA HAYATINI KAYBETTİ

“1954 yılında Ole’nin ço­cuğu Godtfred, Lego Group’un idaresine geçti ve bu oyuncak bloklarda kullanılan yanlışsız mal­zemeyi araştırmaya başladı. Yak­laşık 4 yılın akabinde ABS poli­merini keşfetti, 1958 yılında pa­tentini aldı. Tıpkı yıl Ole, 66 yaşındayken hayatını kaybetti.

Ole Kirk Christiansen’ın ar­dından Lego, çocukları, torunları ile büyümeye devam etti. Şu anda şirketi 4’üncü jenerasyon temsilcileri yönetiyor. Küçücük bir kasaba­da, küçücük bir meskende doğan Ole, çocukların dünyasını büyütmeye devam ediyor. Danimarkalı şir­ket, bugüne kadar 600 milyardan fazla Lego modülü üretti, sinemalar, müsabakalar düzenledi, Legoland cümbüş merkezleri geliştirdi.”

FERRARİ’Yİ SOLLADI, EN GÜÇLÜ MARKA OLDU

“Lego yalnızca bir oyuncak de­ğil elbette. Mayıs 2011’de şirket, Space Shuttle Endeavour göre­vi STS-134, Lego Bricks in Spa­ce programının bir modülü ola­rak astronotların mikro yerçeki­minde nasıl reaksiyon vereceklerini görmek için modeller oluşturdu­ğu Milletlerarası Uzay İstasyonu NASA’ya 13 Lego kiti getirdi. Ma­yıs 2013’te, şimdiye kadar yapıl­mış en büyük model olan ve bi­rebir X-wing avcı uçağı modeli­ni 5 milyonun üzerinde kesimden oluşturarak New York’ta sergile­di. Şubat 2015’te Lego, “dünyanın en güçlü markası” olarak Ferra­ri’nin yerini aldı ve liderliğe otur­du. Artık gözünüzün gördüğü her şey Lego’ya materyal oluyor. De­vasa gemiler, beyaz perdede iz­lediğiniz gemiler, uçaklar, şehir­ler, milyonlarca modülün bir ara­ya gelmesiyle kurulabiliyor artık. Uzun müddettir modüllerini bir ara­ya getirmediğiniz Lego oyuncak­larınızı atmadıysanız, bence şim­di oynamanın tam vakti. Parçala­rı birleştirecek çok anınız vardır eminim…

Ole Kirk Christiansen, 7 Ni­san’da dünyaya geldi. Geçtiğimiz hafta onun doğum günüydü. 600 milyardan fazla modül üreterek hayaller kurduran Ole, 134’üncü yaşın kutlu olsun, çocukların sev­gilisi; ahşabın ustası…”

ASYALI DEV LENOVO, LATİNCE’DEN DOĞDU

“2000’li yılların başında Çin­li şirketlerin en büyük kor­kusu ‘Made in China’ yazısıydı. Birçok şirket Çin algısını küre­sel manada yıkmak, bir anlam­da gizlemek için büyük efor sarf etti. Kimi PRC yani Çin Halk Cumhuriyeti’nin kısaltılmış ha­lini kullanmayı tercih etti. Kimi de şirketlerini İngilizce ifade­lerle pozisyonlandırmaya çalıştı. Çinli Lenovo’nun kuruluşu da işte buradan geliyor. Çin devle­tine ilişkin bir araştırma enstitüsü­nün kolu ortaya çıkan şirketin birinci ismi Legend. Efsanelerle do­lu Çin’in efsane adayı bu mar­kanın Legend olarak belirleme­si, çıkacağı seyahatin haberci­si üzereydi.”

56 MİLYAR DOLAR CİRO YAPIYOR

“Bilişim teknolojileri alanın­da eserlerin dağıtımını yapan Legend, bir mühlet sonra bilgisa­yar üretimine başladı. Kurul­duğu 1984 yılından sonraki 20 yıl boyunca Legend ismini kulla­nan şirket, 2002 yılında dışarı­ya açılmak için Legend’ı bir ke­nara koydu. Çünkü birçok Çinli şirket, birebir ismi almıştı. Dün­yada da misal bir durum var­dı. Bu durum, şirketi Çin dışın­daki birçok yargı alanında tescil edilmesini imkansız hale getiri­yordu. Şirket, Legend ile bir La­tince sözcük olan Novo (Yeni) sözlerini Lenovo marka­sıyla buluşturdu. IBM’le yaptı­ğı mutabakatla global bir mar­ka haline gelen Lenovo, bugün yaklaşık 70 bin şahsa iş imkanı veriyor. 56 milyar dolarlık ciro­suyla dünyanın en büyük tekno­loji şirketlerinden biri olan Le­novo, yalnızca 40 yılda dünyanın en pahalı markalarından biri haline geldi.”

KUŞ KAFESTE, KELEBEK UÇUŞTA: BLUESKY

“Son 3 yıldır dünyada en fazla tartışılan şirketlerden biri eski ismiyle Twitter olan X. Elon Musk’un 2022 yılı Nisan ayın­da 44 milyar dolara satın aldığı Twitter’ın evvel ismini, ardın­dan kullanım planını değiştiren Musk, Donald Trump’ın 2’nci Başkanlık sürecinde verdiği des­tekle ABD’de büyük yansılara ne­den oldu. Akabinde Musk’ın baş­ta Almanya, Fransa üzere ülkelerin iç içlerine müdahale edecek sevi­yede paylaşımlarda bulunması, trol ismi verilen kullanıcıları oyu­na sokması, toplumsal medyada ye­ni arayışları beraberinde getirdi. Evvel META’nın Threads’i oyu­na alması çok konuşuldu. Lakin Instagram ile olan bağı, Threa­ds’i X ile emsal kullanıma yak­laştıramadı. İnsanların yalnızca mikroblog olarak görmediği, bir toplumsal ve siyasal tesir alanı ola­rak baktıkları X’e ise sessiz seda­sız bir rakip geldi. İsmi Bluesky. ABD merkezli bir yardım kuru­luşu olan Bluesky Social PBC’ye ilişkin olan yeni toplumsal ağ, 2019’da Twitter’da bir araştırma girişi­mi olarak başladı. Kurucusu, tıp­kı Twitter’da olduğu üzere Jack Dorsey oldu. 2021’de bağımsız bir şirket haline gelen Bluesky, Elon Musk’ın Twitter’ı satın al­ması ve akabinde şirketler ara­sındaki bağların kopmasının ar­dından toplumsal uygulama için ge­liştirmesini 2022’de hızlandırdı. X’ten ayrılanların yeni buluşma noktası haline gelen Bluesky, 7 Nisan prestijiyle kullanıcı sayı­sını 35 milyona ulaştırmış du­rumda. Pekala X, yani eski ismiyle Twitter’da kan kaybı oluyor mu? Oluyor. Hem de hayli yüksek. Bilhassa Avrupalı medya kuru­luşlarının boykot daveti yaptığı ve hesaplarını kapattığı X’te kul­lanıcı sayısı Ocak 2025 itibarıy­la yüzde 13 azalarak 365 milyona inmiş durumda.”

patronlardunyasi.com