Küresel girişim yatırımları rekor kırarken Türkiye ilk çeyrekte kan kaybetti

Türkiye’nin global giriş yatırımlarından aldığı hissede dikkat cazip bir daralma yaşandı. Bu yılın birinci çeyreğinde Türk teşebbüslerin aldığı yatırım fiyatı 58 milyon dolarla geçen yılki düzeyinin yüzde 48,2 altında kaldı. 2022’de 1,6 milyar dolarlık yatırımla birinci 10 Avrupa ülkesi ortasına girerek harika lige yükselen Türkiye, bu yılın birinci çeyreğindeki daralmayla ikinci lige düştü.

Küresel teşebbüs yatırımları pazarı çeyreklik bazda 2022’den bu yana e yüksek büyümesini kaydederken, Türkiye’nin aldığı yatırımlarda dikkat çeken daralma yaşandı. Global yatırımlar bu yılın birinci çeyreğinde geçen yıla nazaran 121 milyar dolar artarak 2022’den bu yana en yüksek düzeyine yükseldi. Türk teşebbüslerin aldığı yatırım fiyatı ise 58 milyon dolarla geçen yılki düzeyinin yüzde 48,2 altında kaldı. Böylelikle 2022’de 1,6 milyar dolarlık yatırımla birinci 10 Avrupa ülkesi ortasına girerek harika lige yükselen Türkiye, bu yılın birinci çeyreğindeki daralmayla ikinci lige düştü.

Süper Lig’de İngiltere, Fransa ve Almanya’nın yanına sürpriz bir formda Malta katıldı. Türkiye’nin yeni rakipleri ise Avusturya, Romanya ve Litvanya üzere ülkeler oldu. Geçen yılın tamamında 167 mutabakatta ulaşılan 349 milyon dolarlık yatırım büyüklüğü ile karşılaştırıldığında, fonlardaki mutabakat başına gerileme dikkat çekerken, bu yıl Getir’in dev yatırımlarının tesiri de kayboldu. Küresel girişimcilik ekosisteminde ise 121 milyar dolarlık yatırım hacmiyle 2022’den bu yana en yüksek çeyrek yaşandı. Lakin, bu büyüme tüm girişimcilik ekosistemine eşit formda yansımadı. Yatırımcılar, daha az sayıda teşebbüse daha büyük yatırımlar yaparak risklerini minimize etmeye çalıştı. Yatırımcılar, bilhassa yapay zekâ alanında, daha olgun ve ölçeklenebilir teşebbüslere yönelerek, belirsizliklere karşı daha temkinli bir yaklaşım sergiledi. Bölüm temsilcileri, 2025 yılını, girişimcilik ekosistemi için temkinli lakin umut vadeden bir toparlanma periyodu olarak görürken, makro ekonomik istikrarın sağlanması ve tematik yatırımların artması halinde, ikinci yarıda yatırımcı iştahının yine canlanmasını bekliyor.

Starts Watch’ın bilgilerine nazaran yatırım sayısına en fazla katkı sağlayan dikeyler oyun ve fintech olurken, yeni kurumsal teşebbüs sermayesi (CVC) fonunun kurulmamış olması dikkat çekti. Türkiye’de faal CVC fon sayısı 92’de sabit kalırken, yetkilendirilen 26 yeni Teşebbüs Sermayesi Yatırım Fonu (GSYF) ile birlikte toplam sayı 481’e ulaştı. Faal fon sayısı ise kapananlarla birlikte 462 oldu. Kitlesel fonlama tarafında da sakinlik devam etti. Bu çeyrekte sadece dört kampanya muvaffakiyetle tamamlandı.

EKOSİSTEMDE “EJDERHA ÇIKIŞI”

Çeyreğe damga vuran gelişme ise Laboratoires Vivacy’nin, DCP portföy şirketi Burgeon’ı satın almasıyla yaşandı. Bu süreç, Türkiye’de derin teknoloji alanında faaliyet gösteren bir fonun tüm fon büyüklüğünü karşılayan birinci “dragon exit” olarak öne çıktı. Bu cins çıkışlar, ekosistemin olgunlaşma süreci açısından kritik ehemmiyet taşıyor. Bu yılın birinci çeyreğinde yapay zeka yatırımları geçen yılın birinci çeyreğinde 3,7 milyon dolarken 6,1 milyon dolara çıktı. Mutabakat sayısı 22’den 13’e düştü. Seri A yatırımlarında duraklama gözlenirken, yatırımcılar gözlerini yapay zeka odaklı dallara çevirdi. Figopara CEO’su Koray Bahar, yatırımcı ilgisinin yapay zekâ, yeşil güç ve fintech tarafında ağırlaştığını belirtirken; 212 NexT Yönetici Ortağı Çağlar Urcan, döngüsel iktisat ve kuantum bilişim üzere yeni alanların da radarlarında olduğunu söz etti. Simya VC Yönetici Ortağı Selma Bahçıvanoğlu ise finans, e-ticaret, eğitim ve sıhhatte yapay zekâ entegrasyonunun derinleşeceğini belirtti. 212 Kurucu Ortağı Ali Karabey ise imaj tahlili, doğal lisan sürece ve tahminsel analitik üzere alanların 2025’te öne çıkacağını vurguladı.

Sipay CEO’su Semih Muşabak ise, fintech dalının klâsik bankacılığa kıyasla üç kat daha süratli büyüdüğünü, yapay zekâ ve makine tahsili teknolojilerinin bu büyümeyi hızlandırdığını söyledi. Fonların büyük kısmı artık ‘deep tech’ ve ‘impact’ odaklı alanlara yöneldiğini söyleyen Figopara Kurucu Ortağı Koray Bahar’a nazaran, sıhhat, tarım, üretim ve lojistikte özelleştirilmiş tahlillerle yapay zekâ tesiri büyüyor. Dal temsilcilerine nazaran, 2025’te açık bankacılık, servis bankacılığı ve şahsileştirilmiş finansal tahliller öne çıkacak. E-ticaretin artışı ve e-para tahlilleriyle dijital cüzdanlar büyümesini sürdürecek. Klasik finansla blockchain’i birleştiren hibrit tahliller, bilhassa DeFi tarafında yatırım fırsatları doğurabilir.

YATIRIMCININ ARADIĞI, ESNEK VE SERMAYESİ VERİMLİ GİRİŞİM

Fon yöneticileri ve yatırımcılar, 2025 yılında sermaye verimliliğini artıran, güçlü nakit akışı üreten ve global pazarlarda büyüme potansiyeli gösteren teşebbüslerin ön planda olacağını belirtiyor. Birebir vakitte 4 açıklık, teşebbüslerin yatırım alabilmesi açısından belirleyici olacak. Koray Bahar, yenilikçi, çevik yapılı, güçlü gruba ve sağlıklı nakit akışına sahip teşebbüsler öne çıkacağını geleceğin teknolojilerine yatırım yapan, Ar-Ge’ye ve grubuna kaynak ayıran teşebbüsler yatırımcıların ilgisini çekeceğini tabir etti.

212 Kurucu Ortağı Ali Karabey, Türkiye’nin küresel rekabette daha görünür olabilmesi için Ar-Ge yatırımlarının artırılması gerektiğine dikkat çekerken; memleketler arası yatırımcıların çekilmesi için düzenleyici çerçevenin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Milletlerarası pazarlara erişimi kolaylaştıracak altyapı ve girişimcilik kültürünün desteklenmesinin, yerli teşebbüslerin küresel yatırım pastasındaki hissesini artıracağını savunan Karacabey, “2025’te yatırımcılar, kârlılığa süratli ulaşabilen, sermayeyi verimli kullanan ve güçlü likidite planları sunan iş modellerini tercih edecek. Sürdürülebilir exit potansiyeli sunan teşebbüsler öne çıkarken, ESG kriterlerine uygunluk yatırım kararlarında daha belirleyici hale gelecek. Finansal sağlamlık ve pazar esnekliği, yatırımcıların odağında olacak” dedi.

Ekonomim’den Selenay Yağcı’nın haberine nazaran, girişimcilerin 2025’te müşteri muhtaçlıklarını derinlemesine anlayan, tahlil odaklı eserler geliştirmesi gerektiğini belirten Karacabey, “Nakit akışının optimize edilmesi ve operasyonel verimliliğin artırılması sürdürülebilir büyümenin anahtarı olacak. Stratejik iştirakler ise rekabet avantajı sağlayabilir. Global ekonomik yavaşlama, jeopolitik belirsizlikler, tedarik zinciri problemleri, regülasyon baskısı ve bilgi güvenliği zorlukları girişimcilik ekosistemini tehdit edebilir. Türkiye özelinde yetenek göçü ve finansmana erişim, çözülmesi gereken temel problemler ortasında. Fakat bu zorluklar, yanlışsız strateji ve esneklikle fırsata dönüştürülebilir” diye konuştu.

SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME VE RİSK İDARESİ ÖNE ÇIKACAK

Yatırımcılar için rekabetin daha az olduğu ve büyüme potansiyeli taşıyan pazarlara yönelmek, yatırım kararlarında belirleyici faktör olacağını tabir eden Çağlar Urcan, şunları anlattı:

“Bu periyotta, sadece finansal getiriler değil, tıpkı vakitte sürdürülebilir büyüme ve risk idaresi de ön plana çıkacak. Teşebbüsçüler, ekonomik belirsizliklere karşı sağlam ve sürdürülebilir iş modelleri kurmalı. Lokal pazarlarla sonlu kalmayıp globalde büyümeyi hedefl eyen stratejilerle milletlerarası rekabetin sunduğu fırsatları değerlendirmeliler. İnovasyonu merkeze alarak, finansal verimlilik ve tesirli nakit akışı idaresini ön planda tutarak sağlam temeller oluşturulmalı. Bu adımlar, uzun vadeli muvaffakiyet için kritik ehemmiyet taşıyor. Faiz oranlarındaki düşüş eğilimi, büyüme ortamını destekleyebilir. Fakat bölgesel ve global ekonomik dalgalanmalar, teşebbüslerin stratejik planlarını etkileyebilir. Bu nedenle esnek olmak ve değişen şartlara süratle ahenk sağlamak, sürdürülebilir büyümenin anahtarı olacak.”

Makroekonomik dalgalanmalar, yatırımcıları daha seçici hale getirebileceğine dikkat çeken Selma Bahçıvanoğlu, 2025’te yatırımcılar, kısa vadeli çıkarlardan çok sürdürülebilir büyümeye ve kalıcı tesir yaratan iş modellerine yönelecek. Teknoloji ve dijital dönüşüm fırsatları gündemde kalırken, riskleri âlâ yöneten, esnek ve yenilikçi teşebbüsler yatırımcıların tercihinde öne çıkacak. Türkiye girişimcilik ekosistemi hem fırsatları hem de riskleri barındıracak. Teşebbüslerin küreselleşme süreçlerinde bilgi ve network takviyesine muhtaçlığı artacak. Artan global rekabet, stratejik adımları daha da kritik hale getirirken, bu dinamikler birebir vakitte rekabet avantajı ve yeni fırsatlar yaratma potansiyeli de sunacak” dedi.

patronlardunyasi.com