Küresel piyasalarda, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) bağımsızlığına yönelik tasalara rağmen, ülkede açıklanan makroekonomik dataların uygun gelmesi ve büyük banka ve şirket karlılıklarının beklentileri aşmaya devam etmesi risk iştahını destekledi.
Dünya genelinde ABD’nin uyguladığı gümrük tarifelerinin global iktisada muhtemel tesirleri belirsizlik kaynağı olmayı sürdürüyor.
Analistler, ABD bankacılık bölümündeki bu olumlu tablonun, tüketici harcamalarının ve ticari faaliyetlerin canlılığını koruduğunu gösterdiğini belirterek, bilhassa yatırım bankacılığı ve varlık idaresi ünitelerinden elde edilen gelirlerdeki artışın finansal piyasaların güçlü seyrettiğine işaret ettiğini kaydetti.
Ülkenin büyük bankaları da ikinci çeyrek finansal sonuçlarını açıklamaya devam ederken, nisan-haziran periyodunda Bank of America’nın net karı yüzde 3, Morgan Stanley’nin net karı yüzde 15 ve Goldman Sachs’ın net karı yüzde 22 artış gösterdi.
Öte yandan geçen hafta ABD basınında Trump’ın Temsilciler Meclisi’nden kimi Cumhuriyetçilere ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ı görevden alacağını söylediği tarafında haberler yer alırken, Trump ise Powell’ı kovmayı planlamadığını bildirdi.
Analistler, Fed’in faiz indirimlerine başlayabileceğine yönelik beklentilerin hala masada olması ve Trump’ın, Powell’ı kovmayı planlamadığını söylemesinin de global piyasalardaki risk iştahını artırdığını belirtti.
FED BAŞKANI POWELL’IN ÜZERİNDEKİ “FAİZ İNDİRİMİ” BASKISI ARTIYOR
ABD Başkanı Donald Trump’ın faiz indirimlerinde geç kaldığı gerekçesiyle “çok geç” olarak nitelendirdiği Fed Başkanı Jerome Powell’a yönelik tenkitlerini sürdürdü.
Trump, beklentilerden güçlü gelen perakende satış bilgileri ve işsizlik maaşı müracaatlarının gerileme kaydetmesinin akabinde toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Harika sayılar çıktı.” sözünü kullandı. Trump, Fed Başkanı Powell’a faizleri düşürmesi daveti yaptı.
Makroekonomik bilgilere nazaran, ABD’de, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0,3 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda yüzde 2,7 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. Aylık enflasyon ocaktan, yıllık enflasyon da şubat ayından bu yana en yüksek düzeyini kaydetti.
Değişken güç ve besin fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de haziranda aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 2,9 artış kaydetti. Piyasa beklentisi, çekirdek enflasyonun aylık bazda yüzde 0,3 ve yıllık bazda yüzde 3 olması istikametindeydi. Çekirdek TÜFE, mayısta aylık yüzde 0,1 ve yıllık yüzde 2,8 artmıştı.
Analistler, tarife kaynaklı risklerin mevcudiyetini koruduğuna dikkati çekerek, Fed’in enflasyon ve iş gücü piyasası görünümüne ait daha fazla netlik elde edene kadar faiz indirimlerinde beklemede kalabileceğini kaydetti.
Enflasyon datalarının akabinde para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in eylül ayında faiz indirimine gidebileceğine yönelik beklentiler zayıflarken, bankanın yıl içinde toplam iki sefer faiz indirimi yapacağı öngörüleri korunuyor.
Ülkede, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), haziranda aylık bazda değişim göstermezken, yıllık bazda yüzde 2,3 ile beklentilerin altında arttı. Yıllık üretici enflasyonu geçen yıl eylülden bu yana en düşük seviyeyi gördü.
Değişken besin ve güç fiyatlarını içermeyen çekirdek ÜFE de haziranda aylık bazda değişmedi, yıllık bazda yüzde 2,6 arttı.
ABD’de perakende satışlar, haziranda yüzde 0,6 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Ülkede birinci kere işsizlik maaşı müracaatında bulunanların sayısı ise 12 Temmuz ile biten haftada bir evvelki haftaya kıyasla 7 bin kişi azalışla 221 bin oldu. Üst üste 5 haftadır azalan ve üç ayın en düşük düzeyine inen işsizlik maaşı müracaat sayısı, piyasa beklentilerinin de altında gerçekleşti.
Öte yandan, Amerikan ekonomisindeki mevcut duruma ait değerlendirmelerin yer aldığı “Bej Kitap” raporu ekonomik belirsizliğin temkinliliğe neden olduğunu ortaya koydu.
Raporda, ekonomik faaliyetin mayıs sonundan temmuz başına kadar hafif bir artış gösterdiği belirtilerek, “Belirsizliğin yüksek seyrini sürdürmesi, işletmelerin temkinli davranmaya devam etmesine katkıda bulundu.” tabirine yer verildi.
Maliyet baskılarının gelecek aylarda yüksek kalmaya devam etmesinin beklendiği aktarılan raporda, bunun da tüketici fiyatlarının yaz sonundan itibaren daha süratli artmaya başlaması mümkünlüğünü yükselttiği kaydedildi.
Öte yandan ABD hükümetinden ihracat lisansı için teminat aldığını ve H20 çiplerinin Çin’e satışına devam etmeyi planladığını açıklayan Nvidia’nın payları haftalık bazda yüzde 4,5 paha kazanırken bu artış, Nasdaq endeksindeki yükselişe katkı yaptı.
ABD’DE 3 YASA TASARISINI ONAYLADI
ABD Temsilciler Meclisi, ülkeyi “gezegenin kripto başkenti” yapma uğraşları kapsamında dijital varlıklara ait CLARITY olarak isimlendirilen “Dijital Varlık Piyasası Netlik Yasa Tasarısı”, Kısaca GENIUS olarak bilinen “ABD Sabitcoinleri için Ulusal İnovasyonun Yönlendirilmesi ve Kurulması Yasa Tasarısı ve Merkez bankası dijital para ünitelerinin (CBDC) çıkarılmasını engellemeyi amaçlayan “Anti-CBDC” yasa tasarısını onayladı.
ABD Başkanı Trump da “GENIUS” tasarısını imzaladı.
Bu gelişmelerle, haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 0,59, Nasdaq endeksi yüzde 1,51 bedel kazanırken, Dow Jones endeksi yüzde 0,07 bedel kaybetti.
Haftaya pazartesi öncü göstergeler endeksi, salı Fed Başkanı Powell’ın açıklamaları, çarşamba 2. el konut satışları, perşembe haftalık işsizlik maaşı müracaatları, imalat sanayi PMI, cuma güçlü mal siparişleri takip edilecek.
DOLAR ENDEKSİ GÜÇLÜ DURMAYA DEVAM EDİYOR.
ABD iktisadına ait optimistlikle dolar endeksi haftayı yüzde 0,6 artışla 98,48 düzeyinden tamamladı.
ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi de haftayı yatay seyirle yüzde 4,23’ten tamamladı.
Dolar endeksindeki yükselişin tesiriyle altının ons fiyatı geçen hafta yüzde 0,2 kayıpla 3 bin 350 dolara geriledi.
Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 2 düşüşle 68,6 dolara geriledi.
AVRUPA’DA ECB’NİN FAİZ KARARI ÖNE ÇIKACAK
Avrupa’da bilanço devri iyimserlikleri ve ABD ile ticaret muahedesi yapılmasına yönelik artan beklentilerle alış yüklü bir seyir izledi.
Başkan Trump, ülkesinin mümkün ticaret mutabakatlarına ait açıklamalarda bulunurken, Hindistan ile yeni bir ticaret muahedesinin çok yakın olduğunu, Avrupa Birliği (AB) ile de benzeri bir muahedenin mümkün göründüğünü söyledi.
Cuma günü Trump’ın ticaret müzakerelerinde en az yüzde 15-20 oranında gümrük vergisi için bastırdığına yönelik haberler ise Avrupa piyasalarında risk algısının devam etmesine neden oldu.
Avro Bölgesi’nde mayısta yüzde 1,9 olan yıllık Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda yüzde 2’ye ulaştı. TÜFE, haziranda aylık bazda yüzde 0,3 oldu. Piyasa beklentileri de yıllık enflasyonun haziranda yıllık yüzde 1,9, aylık yüzde 0,3 olacağı istikametindeydi.
Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi’nin (ZEW), kurumsal yatırımcı ve analistlerin gelecek 6 aya ait beklentilerini ölçen ZEW Ekonomik İtimat Endeksi iktisatta olumlu sinyaller ve düşen faiz oranlarıyla geçen aya kıyasla 5,2 puan artarak temmuzda 52,7’ye yükseldi.
İngiltere’de enflasyon aylık yüzde 0,3, yıllık yüzde 3,6 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti. Ülkede, mayıs ayına ait enflasyon verisi aylık yüzde 0,2, yıllık yüzde 3,4 olarak hesaplanmıştı.
Hollanda menşeli çip üretim teknolojileri firması ASML’nin geliri bu yılın ikinci çeyreğinde 2024’ün birebir periyoduna kıyasla yüzde 15 artışla 7,7 milyar avroya yükseldi. Şirketin evvelki yılın ikinci çeyreğinde 1,57 milyar avro olan net karı da 2025’in ikinci çeyreğinde 2,29 milyar avroya ulaştı.
Almanya Merkez Bankası (Bundesbank), iktisadın ABD gümrük tarifesi siyasetinin tesiriyle ikinci çeyrekte ivme kaybettiğini belirtti.
ECB’nin faiz kararı yatırımcıların odağında bulunurken, bankanın siyaset faizlerinde değişikliğe gitmesi beklenmiyor.
Bu gelişmelerle, geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,57, Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,14 ve İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 0,58 kıymet kazanırken, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,08 kıymet kaybetti.
Gelecek haftanın data takviminde çarşamba Avro Bölgesinde tüketici itimat endeksi, perşembe ECB’nin faiz kararı ile bölgede açıklanacak imalat sanayi ve hizmet dalı PMI, cuma Almanya’da iş dünyası inanç endeksi öne çıkacak.
ASYA BORSALARI YÜKSELDİ
Asya borsalarında da bilhassa Çin’de açıklanan makroekonomik bilgilerin güzel gelmesiyle risk iştahı artarken, birtakım özel çip sevkiyatının Çin’e yine başlayabileceği tarafındaki haber akışı teknoloji paylarını destekledi.
Dünyanın piyasa bedeli en yüksek şirketi Nvidia, H20 yapay zeka (AI) çiplerinin Çin’e satışına tekrar başlanacağı bildirildi.
Şirketten yapılan açıklamaya nazaran Nvidia Üst Yöneticisi Jensen Huang, ABD’li siyaset yapıcılar ve Lider Trump ile bir ortaya gelerek, idarenin mahallî üretimi ve yerli yapay zeka altyapısını güçlendirme, istihdam yaratma ve Amerika’nın yapay zeka alanında dünyada önder olmasını sağlama teşebbüslerine verdiği dayanağı yineledi.
Bölgede açıklanan makroekonomik bilgilere nazaran, Çin iktisadı 2. çeyrekte evvelki çeyreğe nazaran yüzde 1,1, yıllık bazda da yüzde 5,2 büyürken, ülkede haziranda sanayi üretimi yıllık yüzde 6,8 artarak beklentileri aştı. Ülkede birebir ayda perakende satışlar da yıllık bazda yüzde 4,8 artış gösterse de varsayımların altında kaldı.
Ülkenin ihracatı, haziranda yıllık bazda yüzde 5,8 ile beklentileri aşarken, ithalatı da birebir periyotta yüzde 1,1 arttı.
Japonya’da enflasyonun dirençli kalmaya devam etmesi bölge piyasalarında fiyatlamaları zorlaştırıyor. Ülkede, haziranda Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık bazda yüzde 0,1 artış gösterirken, yıllık olarak yüzde 3,3 yükseldi. Çekirdek TÜFE’deki artış da yüzde 3,3 olarak kaydedildi.
Japonya’da enflasyon hala BoJ’un yüzde 2 amacının üzerinde bulunuyor. Japonya Maliye Bakanı Katsunobu Kato, döviz kurlarında çok oynaklığına karşı dikkatli olunması davetinde bulundu.
Ayrıca ülkede 20 Temmuz’da Danışman Meclisi seçimleri yapılacak.
Çin ile ABD ortasındaki ticaret mutabakatına ait haber akışı takip ediliyor. Çin Ticaret Bakanı Wang Wentao, ülkesinin ABD ile ticari bağlarını sağlıklı ve sürdürülebilir bir gelişim durumuna geri getirmek istediğini belirtti.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,69, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 2,84, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,38 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,63 yükseldi.
Gelecek hafta Asya tarafında Japonya’da açıklanacak Tokyo TÜFE öne çıkacak.
YURT İÇİNDE GÖZLER TCMB’NİN FAİZ KARARINA ÇEVRİLDİ
Yurt içinde geçen hafta alış yüklü seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 0,07 kıymet kazanarak 10.366,16 puana yükseldi.
Dolar/TL, haftayı evvelki haftalık kapanışın yüzde 0,56 üzerinde 40,3916’dan tamamladı.
Gelecek hafta pazartesi Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) piyasa iştirakçileri anketi, çarşamba tüketici inanç endeksi, perşembe TCMB Para Politikası Kurulu toplantısında açıklanacak faiz kararı, cuma gerçek kesim itimat endeksi ve kapasite kullanım oranı ile milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşları Moody’s ile Fitch Ratingsin beklenen Türkiye değerlendirmeleri takip edilecek.
AA Finans’ın beklenti anketine katılan ekonomistler, temmuz ayında Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) siyaset faizini 250 baz puan indirerek yüzde 43,50’ye çekmesini bekliyor.
Ekonomistlerin yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin medyanı ise yüzde 35 oldu.
Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.500 ve 10.600 düzeylerinin direnç, 10.300 ve 10.200 puanın takviye pozisyonunda olduğunu kaydetti.
patronlardunyasi.com