Küresel piyasalarda gözler ABD’de açıklanacak tarım dışı istihdam verisine çevrildi
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın Jackson Hole İktisat Siyaseti Sempozyumu’nda verdiği güvercin bildirilerle geçen haftaya olumlu başlayan global piyasalarda, ekonomik, siyasi ve jeopolitik gelişmeleri takiben cuma gününe hakikat yatırımcıların iştahının azaldığı görüldü.
Trump, pazartesi günü Lisa Cook’un bir yahut daha fazla mortgage mukavelesinde yanlış beyanlarda bulunmuş olabileceğine dair kâfi neden olduğunu öne sürerek, Fed yasasının kendisine verdiği yetkilere işaretle misyondan alındığını duyurdu.
Bu gelişmelerin akabinde Lisa Cook hukuk yoluyla hakkını savunacağını belirterek, Washington’daki federal bölge mahkemesinde dava açtı. Davanın birinci duruşması cuma günü görüldü ve duruşma sonunda Cook’un vazifesinden alınmasını süreksiz olarak durdurma talebine ait karar çıkmadı.
Analistler, yatırımcıların mevzuyu yakından takip ettiğini tabir ederek, bu tarafta iki farklı görüşün öne çıktığını aktardı. Trump’ın Lisa Cook’u vazifeden alma teşebbüsünü Fed’e yönelik baskı ögesi olduğu istikametinde değerlendirmelerin yapıldığını belirten analistler, öbür bir bölümün ise rastgele bir usulsüzlük varsa misyondan almanın yerinde bir karar olarak görüldüğünü aktardı.
Öte yandan, gelecek dönem için Fed başkanı adayları şimdiden gündeme gelmeye başladı. ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Fed başkanlığı için 11 güçlü adaylarının olduğunu belirterek, Emekçi Bayramı’ndan sonra mülakatlara başlayacaklarını ve Trump’a aday listesinin son halini sunacaklarını kaydetti.
Analistler gelecek yıl mayıs ayında yapılacak bir değişim için hükümetin erken hareket ettiğini söz ederek, muhtemel bir adayın öne çıkması durumunda “gölge Fed” kanısının piyasalardaki risk iştahı üzerinde tesirli olabileceğini söyledi.
Bankanın para siyasetlerinde atacağı adımlara ilişkin belirsizlikler Fed Başkanı Powell’ın açıklamalarının ardından azalırken, para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in eylül ayında yüzde 86 ihtimalle 25 baz puan bir indirime gideceği öngörülüyor.
Analistler, ülkede gelecek hafta açıklanacak tarım dışı istihdam verisinin yatırımcıların odağına yerleştiğini, kelam konusu bilgilerde Fed’in gelecek periyotta atacağı adımlara ait ipucu aranacağını kaydetti.
ABD idaresinin muhafazacı siyasetlerinin ekonomiyi olumsuz etkileyeceğine yönelik telaşlar devam ederken, ülkede perşembe günü açıklanan büyüme bilgileri kelam konusu telaşları bir nebze azalttı. ABD iktisadı yılın ikinci çeyreğinde beklentilerin üzerinde büyüdü.
Buna nazaran, ABD’de GSYH bu yılın ikinci çeyreğinde yıllıklandırılmış olarak yüzde 3,3 arttı. Geçen ay yayımlanan öncü datada, ABD iktisadının ikinci çeyrekte yüzde 3 büyüdüğü öngörülmüştü. ABD iktisadı yılın birinci çeyreğinde yüzde 0,5’lik daralmıştı.
Analistler, büyüme bilgilerinin ülke iktisadının güçlü kaldığına işaret ettiğini ve bir müddettir geri planda olan resesyon tasalarının azalmasına katkı sağladığını kaydetti.
Ülkede ferdî tüketim harcamaları, temmuzda yüzde 0,5 ile beklentilere paralel arttı. ABD Merkez Bankasının (Fed) enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, besin ve güç kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek ferdî tüketim harcamaları fiyat endeksi de temmuzda aylık bazda yüzde 0,3 yükseldi.
Çekirdek ferdî tüketim harcamaları fiyat endeksi yıllık bazda ise yüzde 2,9 ile son 5 ayın en süratli artışını gösterdi. ABD’de mal ticareti açığı temmuz ayında bir evvelki aya nazaran yüzde 22,1 artarak 103,6 milyar dolara ulaştı. 4 ayın en yüksek düzeyine çıkan mal ticareti açığı, beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
ABD’de Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici inanç endeksi, ağustosta aşağı taraflı revizyonla 58,2 oldu.
Öte yandan, ABD’nin uyguladığı tarifelerin iktisat üzerindeki tesirleri açıklanan makroekonomik bilgilerin yanı sıra şirket bilançolarında ölçümlenmeye çalışıyor. Bu noktada piyasa bedeli açısından dünyanın en büyük şirketi Nvidia’nın ikinci çeyrek finansal sonuçları yakından izlendi.
California merkezli çip üreticisi Nvidia’nın geliri, üç aylık devirde yıllık bazda yüzde 56 artışla 46,7 milyar dolara yükselerek piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Şirket gelirini bir evvelki çeyreğe nazaran de yüzde 6 artırdı. Çip üreticisi, içinde bulunulan çeyreğe ait gelir beklentisini ise 54 milyar dolar olarak açıkladı. Nvidia’nın bilgi merkezlerinden sağladığı gelir de yıllık bazda yüzde 56 artışla 41,1 milyar dolara çıksa da beklentilerin altında kaldı.
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,23 düzeyinde tamamladı.
Emtia tarafında ise altının ons fiyatı artan faiz indirimi beklentileriyle geçen hafta yüzde 2,2 artışla 3 bin 448 dolara çıktı. Gümüşün ons fiyatı da yüzde 2,2 yükselişle 39,74 dolara, Brent petrolün varili ise yüzde 0,1 bedel karıyla 67,4 dolara yükselerek haftayı tamamladı.
Dolar endeksi de haftayı yüzde 0,1 artışla 97,8 düzeyinden kapattı.
NEW YORK BORSASI NEGATİF SEYRETTİ
New York borsasında geçen hafta satıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 0,1, Nasdaq endeksi yüzde 0,35 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,19 paha kaybetti.
İkinci çeyrek finansal sonuçlarını açıklayan Nvidia’nın payları haftalık bazda yüzde 2,1 gerileme kaydetti.
1 Eylül ile başlayacak haftada salı S&P Küresel ve ISM imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), inşaat harcamaları, çarşamba Fed Bej Kitap raporu, sağlam mal siparişleri, fabrika siparişleri, perşembe ADP istihdam raporu, dış ticaret istikrarı, haftalık işsizlik maaşı müracaatları, cuma tarım dışı istihdam ve işsizlik oranı bilgileri takip edilecek.
New York borsası, pazartesi günü Emekçi Bayramı münasebetiyle sürece kapalı olacak.
AVRUPA BORSALARI SATICILI SEYRETTİ
Avrupa borsaları geçen hafta negatif seyrederken, gelecek hafta Avro Bölgesinde açıklanacak enflasyon ve Avrupa Merkez Bankası Başkanı (ECB) Christine Lagarde’ın konuşması yatırımcıların odağında bulunuyor.
ECB’nin 23-24 Temmuz’daki Para Politikası Kurulu toplantısının tutanakları yayımlandı. Toplantı tutanakları, enflasyonun haziranda yüzde 2’lik maksada ulaşmasına karşın, üyelerin global ticaret savaşları ve jeopolitik riskler nedeniyle görünüme ait kaygılarını sürdürdüğünü ortaya koydu.
Tutanaklarda, bilhassa ABD ile devam eden ticaret müzakerelerinin kesin sonucunun enflasyon ve büyüme üzerindeki mümkün tesirlerinin netleşmesinin beklendiği vurgulandı.
Öte yandan, Avrupa Birliği (AB) Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, üye ülkelerin “Avrupa için Güvenlik Aksiyonu (SAFE)” düzeneği kapsamında 150 milyar avroluk ortak savunma fonuna tam talepte bulunduğunu açıkladı.
Bölgede siyasi gelişmeler yakından takip edildi. Fransa’da Michel Barnier hükümetinin 2025 bütçesi konusunda muhalefetle uzlaşamaması üzerine 4 Aralık 2024’te düşmesinin akabinde vazifeye gelen François Bayrou hükümeti, 8 Eylül’de yapılacak inanç oylamasına hazırlanıyor.
Öte yandan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, ekonomik, ticari, finansal ve jeopolitik olarak daha güçlü bir Avrupa için Fransız-Alman iştirakinin “mükemmel formda uyumlu” olduğunu belirtti.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz ise Rusya Devlet Bakanı Vladimir Putin’in, Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy ile görüşmeye istekli olmadığını belirterek, “(Putin) Kabul edilemez ön şartlar öne sürüyor.” dedi.
Bölgede geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran Avro Bölgesi’nde ekonomik itimat endeksi ağustosta aylık bazda 0,5 puan azalarak 95,2’ye indi.
Almanya’da eylül ayına ait GFK tüketici inanç endeksi 23,6 ile beklentilerin altında gerçekleşti.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,47, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 3,34, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,57 ve Almanya’da DAX endeksi yüzde 1,83 kıymet kaybetti.
Gelecek haftanın data takviminde pazartesi Avro Bölgesinde işsizlik oranı, Hamburg Ticaret Bankası (HCOB) imalat sanayi PMI, Almanya’da HCOB imalat sanayi PMI, salı Avro Bölgesinde enflasyon, çarşamba ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), perşembe Avro Bölgesinde perakende satışlar, cuma Avro Bölgesinde büyüme ve Almanya’da fabrika siparişleri bilgileri yer alıyor.
ASYA BORSALARINDA MÜSPET BİR SEYİR İZLENDİ
Asya borsaları geçen hafta alış yüklü seyrederken, Trump’ın Çin’in mıknatıs ihracatına yönelik tenkitleri tekrar ticaret savaşlarının canlanabileceği telaşını tekrar gündeme getirdi.
Geçen hafta Japonya’da açıklanan makroekonomik datalar ve Çin idaresinin lokal çip üretimini teşvik etme gayretlerinin artıracağına yönelik haber akışı bölge piyasalarının istikameti üzerinde tesirli oldu.
Japonya’da ülkedeki enflasyon görünüme ait çerçeve çizen Tokyo TÜFE, ağustosta yıllık bazda beklentilere paralel olarak yüzde 2,6 artış kaydetti. Ülkede sanayi üretimi de temmuzda evvelki aya nazaran 1,6 azalırken, yıllık bazda da yüzde 0,9 geriledi. Sanayi üretimindeki azalış öngörüleri aştı.
Ülkede işsizlik oranı ise yüzde 2,3 ile varsayımların altında gerçekleşirken, temmuz ayına ait hizmet enflasyonu yıllık bazda yüzde 2,9 düzeyinde gelerek, öngörülerin altında gerçekleşti.
Öte yandan Çin’de iktisattaki zayıflığın devam ettiğine dair işaretler, hükümetin daha fazla teşvik tedbiri alacağı istikametindeki iddiaları artırdı.
Bu ortada, Güney Kore Merkez Bankası siyaset faizini beklentilere paralel olarak yüzde 2,50 düzeyinde sabit bıraktı.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,84, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,03, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 0,55 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,20 paha kazandı.
YURT İÇİNDE ENFLASYON VE BÜYÜME DATALARI TAKİP EDİLECEK
Yurt içinde geçen hafta satış yüklü seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 0,74 düşüşle 11.288,05 puandan kapandı. Gelecek hafta açıklanacak enflasyon ve büyüme bilgileri yatırımcıların odağına yerleşti.
AA Finans’ın enflasyon ve büyüme datalarına ait beklenti anketleri sonuçlandı.
Buna göre, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 3 Eylül Çarşamba günü açıklanacak ağustos ayı enflasyon bilgilerine ait beklenti anketi, 25 ekonomistin iştirakiyle sonuçlandı. Ankete katılan ekonomistlerin ağustosta aylık enflasyon beklentilerinin ortalaması yüzde 1,79 oldu. Ekonomistlerin ağustos ayı için enflasyon beklentileri yüzde 1,50 ile yüzde 2,20 aralığında yer aldı.
TÜİK tarafından 1 Eylül Pazartesi günü açıklanacak 2025 yılı ikinci çeyrek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) datalarına ait beklenti anketi de 13 ekonomistin iştirakiyle sonuçlandı. Anket sonuçlarına nazaran, ekonomistler, 2025 yılının ikinci çeyreğinde Türkiye iktisadının yıllık bazda yüzde 3,87 büyüdüğünü varsayım ediyor. Ankete katılan ekonomistlerin 2025’in ikinci çeyreğine ait büyüme beklentileri, yüzde 2,20 ile yüzde 5 aralığında yer aldı.
Ekonomistlerin 2025 yılının tamamına ait büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 3,18 oldu. Kelam konusu beklentiye ait iddialar en düşük yüzde 2,70, en yüksek yüzde 4,10 olarak kayıtlara geçti.
Dolar/TL, haftayı evvelki haftalık kapanışın yüzde 0,5 üzerinde 41,1380’den tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi büyüme, İstanbul Ticaret Odası (İTO) enflasyon verisi, salı dış ticaret istikrarı, çarşamba enflasyon, yurt içi ÜFE, perşembe TÜFE bazlı gerçek efektif döviz kuru, cuma Hazine nakit istikrarı bilgileri takip edilecek.
patronlardunyasi.com
