Marmara Denizi’ndeki kirliliğin ve müsilajın önlenmesi için ileri biyolojik arıtma sistemleri şart
Evsel ve endüstriyel atık suların hakikat yönetilmemesi ve atık suların tam arıtılmadan denize deşarj edilmesi denizlerdeki azot, fosfor yükünü artırarak kirliliğe ve müsilaj oluşumuna neden olurken bu durum deniz ekosistemlerine önemli ziyanlar verebiliyor.
Birincil, ikincil ve üçüncül olarak sınıflandırılan atık su arıtma tesislerinde, birincil sınıfta fiziki arıtma yahut öbür ismiyle ön arıtma yapılarak atık sudaki büyük kesimler, yağlar, kum, küçük dokumacılık modülleri, atık kağıtlar, plastik üzere hususlar ayrılıyor.
Biyolojik ya da kimyasal ya da her ikisinin birlikte kullanıldığı sistemler ise ikincil arıtma olarak sınıflandırılıyor. Bu sınıfta evsel ve kentsel atık sularda biyolojik, endüstriyel sularda ise kimyasal süreç uygulanıyor. Üçüncül olarak sıralanan ileri biyolojik atık su arıtma tesisleri ise atık suyu, arıtmada en düzgün düzeye getirmek için kullanılıyor.
Bunların dışında kalan ve sıfır atık mantığı ile çalışan çağdaş arıtma tesisleri ise suyu temizleyen sistemler olmaktan öteye giderek atıkları geri kazanan ve güç üreten tesisler olarak çalışıyor.
Atık su arıtmadaki farklı usuller ve ileri biyolojik arıtmanın ekosistem üzerindeki değerine ait soruları yanıtlayan Prof. Dr. Azize Ayol, sisteme gelen atık suyun evsel, kentsel, endüstriyel olma özelliğine bağlı olarak arıtma metotlarının farklılaştığını kaydetti.
ARITMA SÜRECİ HANGİ SÜREÇLERDEN GEÇİYOR
İleri arıtma sistemlerinin biyolojik, kimyasal, adsorpsiyon prosesleri yahut membran sistemleri formunda olabileceğini ve bu süreçlerin atık suyun kalitesini en yüksek düzeye getirmek için kullanıldığını aktaran Ayol, arıtma sürecini şöyle özetledi:
“Kentsel, evsel atık su kaynağını evvel fizikî arıtmadan geçiriyoruz, ızgaralarda bu katı iri partikülleri tutuyoruz. Sonrasında içindeki kumu tutuyoruz ve biyolojik arıtmaya alıyoruz. İşte burada azotu, fosforu giderecek ileri arıtma formüllerini uygulamamız gerekiyor ya da membran biyoreaktörler üzere daha ileri biyolojik arıtma sistemleriyle suyu çok âlâ kalitede arıtmamız gerekiyor. Ondan sonra suyu şayet kriterleri sağlıyorsa ziraî sulamada, park ve bahçe sulamada ya da farklı maksatla kullanmamız mümkün oluyor, yani istersek suyun içerisindeki bütün kirleticileri arıtabiliriz.”
Biyolojik atık su arıtma sistemlerini, atık sulardaki organik hususları ve nutrientleri (besin maddelerini) mikroorganizmalar vasıtasıyla giderme halinde tanımlayan Ayol, “Oksijenli ortamda yaşayan mikroorganizmalar tarafından arıtım sağlandığında aerobik biyolojik arıtma, oksijensiz ortamda yaşayabilen mikroorganizmalar tarafından yapıldığında anaerobik arıtma, hem oksijenli hem de oksijensiz ortamda yaşayabilen mikroorganizmalar tarafından yapıldığında ise anoksik arıtma olarak isimlendirilebilir. İleri biyolojik arıtma sistemleri, farklı konfigürasyonlarda tasarlanmakta ve işletilmektedir.” dedi.
ENDÜSTRİYEL ATIK SULAR ARITILARAK TEKRAR FABRİKA İÇİNDE KULLANILABİLİR
Endüstriyel atık sularda ön arıtma süreçlerinin kesinlikle uygulanması gerektiğini, atık suyun durumuna nazaran yağ tutucu eklenebileceğini ve düşük pH düzeyleri için nötralizasyon süreci yapılabileceğini belirten Ayol, bu süreçlerin akabinde suyun kimyasal yahut biyolojik arıtma süreçlerinden geçirilerek filtrasyon sistemleriyle güçlendirilmiş ileri arıtma sistemleri sayesinde tekrar fabrika içinde kullanılabileceğinin altını çizdi.
Kentin içinde yer alan sanayiyle tesislerin atık sularının da, tam arıtma ya da kanalizasyona deşarj standartlarını sağlayacak bir ön arıtmadan geçmesi gerektiğini vurgulayan Ayol, hudut kıymetleri sağlayacak halde arıttıktan sonra suyun kanalizasyon şebekesine verilebileceğini anlattı.
Deniz kıyısında bulunan tesislerde, atık suyun denize bırakılmadan evvel ileri arıtma süreçlerinden geçirilmesi gerektiğine işaret eden Ayol, “Çok âlâ arıtılmış su, derin deniz deşarjında, özel difüzör sistemleriyle makul bir derinlik ve aralığa taşınarak deniz ekosistemine en az ziyan verecek halde bırakılmalıdır. Böylelikle arıtılmış su, derin denizde daha fazla seyrelebilir. Buna karşılık yüzeysel deşarjın katiyetle yapılmaması gerekiyor zira su yüzeyde gereğince seyrelemez.” diye konuştu.
Tarımda çok gübre kullanımı sonucu toprak ve su kaynaklarının azot ve fosfor kirliliğine maruz kaldığından bahseden Ayol, ileri biyolojik arıtma formülleriyle tarımdan dönen suların içeriğinin denetim edilebileceğini ve su kaynaklarına karışmadan evvel inançlı hale getirilebileceğini söz etti.
DENİZE BIRAKILAN AZOT VE FOSFOR MÜZİLAJ OLUŞUMUNU TETİKLİYOR
Azot ve fosforun arıtılmadan denize bırakılmasının müsilaj oluşumunu tetiklediği ikazında bulunan Ayol, “Azot ve fosfor deniz ekosisteminde çok plankton artışına neden olan besin unsurlarıdır. Plankton hem bunları tüketerek çoğalır hem de çoğaldıkça oksijen tüketimi artar ve sudaki oksijeni tüketir, sucul hayatı tehdit eder. Marmara Denizi’ndeki kirliliğin, müsilajın önlenmesi için ileri biyolojik arıtma sistemlerinin yaygınlaştırılması, azot ve fosforun sudan büsbütün uzaklaştırılması gerekir.” değerlendirmesini paylaştı.
Evsel ve endüstriyel atık suların azot ve fosfor açısından büyük bir kaynak olduğuna değinen Ayol, ticari gübreler, hayvansal atıklar ve arıtma çamurlarının kıymetli azot ve fosfor kaynağı olarak değerlendirilip geri kazanılmasının büyük bir fırsat sunduğuna, ayrıyeten arıtma çamurlarından güç üretimi sağlanabileceğine dikkati çekti.
Ayol, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Atık su arıtma tesisleri artık yalnızca su arıtan sistemler değil, sıfır atık mantığıyla çalışan yapılar olarak görülmelidir. Sıfır atık ve sıfır deşarj konsepti doğrultusunda çalışan çağdaş tesislerde, atık sudan azot ve fosfor geri kazanılarak ziraî gübre üretiminde kullanılabilir, arıtma çamurlarından güç elde edilebilir ve su tekrar proseslerde kullanılabilir hale getirilebilir. Bu tesisler sayesinde arıtma süreçleri çevresel yük olmaktan çıkıp ekonomik ve sürdürülebilir tahliller sunan sistemlere dönüşür.”
patronlardunyasi.com
