MUBI kurucusu Efe Çakarel, 12 milyon dolar yatırımla Hollywood’un zorlu döneminde büyük bir başarıya imza attı

The New York Times makalesi, Efe Çakarel’in kurucusu olduğu platform MUBI’nin The Substance’ı (Cevher) satın alması için “Vahim durumdaki Hollywood’un nadir muvaffakiyet öykülerinden biri” dedi.

Makaleyi ele alan Oksijen gazetesi haberi şu biçimde ele aldı:

Demi Moore’a Oscar adaylığı getiren ve toplamda beş Oscar’a aday olup En Uygun Makyaj Ödülü’nü kazanan The Substance / Cevher sinemasının birinci dakikalarında, Dennis Quaid bir yandan önündeki karidesleri elleriyle iğrenç bir halde ayıklayıp yerken öbür yandan Moore’un canlandırdığı karakteri haşlıyor. Karşısındakinin hatası 50 yaşına basmış olmak. Etraf karides kabuklarıyla dolu. Dudağının üzerinde terler birikmiş Quaid bir karidesi parmağının ucunda sallayıp Moore’a işinin bittiğini söylüyor.

Mubi yayın platformu CEO’su Efe Çakarel sinemanın haklarını almaya bu sahneyi izleyince karar vermiş. Direktör Coralie Fargeat sineması Universal Pictures yöneticilerinin beğenisine nazaran yine kurgulamayı reddedince Cevher bir nevi vefata terk edilmişti. Çakarel, “Bizim için dönüm noktasıydı. Birinci sefer küresel bir üretimin haklarını satın alacaktık. Hiçbir karardan bu kadar emin olmamıştım” diyor.

Ardından sinemanın küresel haklarını 12 milyon dolara satın aldılar ve bu alışveriş vahim durumdaki Hollywood sinema sanayisinin seçkin muvaffakiyet öykülerinden birine dönüştü. ‘Body horror’ olarak bilinen endişe çeşidindeki Cevher, şu ana kadar şirkete dünya genelinde 82 milyon dolar kazandırdı. Bir vakitlerin silik yayın platformları bataklığında kaybolup gitmiş üzere görünen MUBI birinci sefer Hollywood’un gerçek aktörlerinden biri haline geldi.

Şirket bu sıçrayışı alışılmadık iş modeline borçlu. Türkiye’de ayda 169 TL’ye abone olabildiğiniz platformda klasiklerden yenilere uzanan, editörlerin belirlediği bağımsız sinemalar seçkisi yer alıyor. ABD, İngiltere ve Almanya’da MUBI GO isimli üst abonelik seçeneğiyle üyelere haftada bir sinema bileti de veriliyor. Merkezi Londra’da yer alan ve dünya genelinde 400 çalışanı bulunan şirket kaç abonesi olduğunu açıklamasa da siteye 16 milyon kişinin kayıtlı olduğunu bildirdi.

Cevher sinemasının imalcisi Eric Fellner, MubI hakkında, “Dünya çapında büyük bir izleyici kitlesinin gelip sineması izlemesini sağladılar. Bunu bu türlü bir periyotta yapmak hiç de küçümsenmeyecek bir muvaffakiyet. Üstelik üyelere birinci sınıf hizmet sunmayı sürdürüyorlar” diyor.

Massachusetts Institute of Technology’de mühendislik okuduktan sonra Stanford Üniversitesi’nde MBA yapan 48 yaşındaki Türk teşebbüsçü Çakarel aslında en başından beri bunu amaçlıyordu.

Şirketi 2007 yılında, yani Netflix’in sinema ve dizi yayınlamaya başladığı sene, sinemaseverlere yönelik bir platform olarak kurdu. Emel hem sinemaya gitme alışkanlığını desteklemek hem de kaliteli sinemaları platform üzerinden göstermekti. Başlangıçta Auteurs ismini taşıyan platform üyelere günde bir sinema sunuyor ve kelam konusu imal 30 gün boyunca gösterimde kalıyordu. Çakarel yalnızca en çok takdir gören sinemacıların en düzgün sinemalarıyla ilgileniyordu. Çakarel, “İlk günden beri MUBI’nin gerçek kaygısı sinemaydı” diyor.

Hollywood stüdyolarının bu fikri satın alması yıllar sürdü. Çakarel, “Büyük bir stüdyoya gidip, ‘Şu 32 sineması almak istiyorum’ dediğimde bana, ‘Bizde işler bu türlü yürümüyor. Onları alırsanız şunları da almanız lazım’ diyorlardı” diye anlatıyor. “Sonra da beni ofisten kovuyorlardı” diyor.

Ama 2015 yılında hem Sony hem de Paramount MUBI’ye İngiltere’deki aboneleri için sinema satmayı kabul ettiler. 2017’de şirket Universal Pictures ile uzun vadeli ve birden fazla bölgeyi kapsayan birinci yayın muahedesini imzaladı. Bu sayede milletlerarası üretimlere erişebilir hale geldi. MubI’nin kütüphanesinde artık Joel ve Ethan Coen kardeşlere ilişkin A Serious Man, Spike Jonze’nin yönettiği Being John Malkovich, Billy Wilder’a ilişkin Double Indemnity ve Alfred Hitchcock’un birçok sineması de yer alıyordu. 2016’da MUBI kimi sinemaları sinemalarda göstermeye başladı. 2022’de bu süreç sürat kazandı. Seçkide İngiltere, Latin Amerika ve Almanya’da gösterime giren, Charlotte Wells’in yönettiği Aftersun ve Sofia Coppola’nın yönettiği Priscilla üzere yapımlar vardı.

Çakarel 2022’de kendi tabiriyle “akıl dışı bir meblağ” harcayarak Park Chan-wook’un Decision to Leave sinemasının ABD ve İngiltere’deki sinema haklarını satın aldı. Bu üretim Koreli direktörün ABD’de en çok hasılat yapan sineması oldu. Yeniden MUBI’nin gösterdiği The Girl with the Needle / Şişli Kız bu yıl En Uygun Memleketler arası Sinema Oscar’ına aday oldu. MUBI’nin içerik genel yöneticisi Jason Ropell, “İşin sırrı vakte yayılan istikrarlı bir büyüme sağlamaktı. Gerçek insanları misyona getirdik. Finansman bulduk. Bunların hepsi kademe kademe oldu. Sonuçta önümüze bu türlü bir fırsat çıktığında değerlendirmeye hazırdık” diyor.
Cevher sinemasını satın alma fırsatını farklı bir formda yakaladılar. Universal Pictures direktör Fargeat’ya beş yıldır üzerinde çalıştığı imali mevcut haliyle piyasaya süremeyeceğini lakin isterse öbür birilerine satabileceğini söylemişti.

Geçen ay Santa Barbara Memleketler arası Sinema Festivali’nde konuşan Fargeat, “Kimse telefonlarıma çıkmamaya başladı. Herkes sinemanın öldüğünü düşünüyordu” dedi. Fakat Cannes Sinema Festivali’ne girmeyi başardı ve 2024 yarışına kabul edildi.

Çakarel, MUBI’de izleyicilerin beğenisini toplayan 2017 üretimi Revenge sinemasından beri Fargeat’yı takip ediyordu. Vietnam’da tatil yaparken yeni yapımın ismini Cannes’da gösterilecek sinemalar listesinde gördü. Bunun üzerine üretimci Working Title’a ulaştı. Birkaç gün sonra Londra’daki bir cep sinemasında oturmuş sineması izliyordu.

Çakarel, “Salondan çıktığımda heyecandan duvarları yumrukluyordum. Çoktandır bu türlü bir sinema izlememiştim” diyor.

Çakarel bağımsız dağıtımcı Neon’dan daha âlâ bir teklif vererek Cevher sinemasının küresel haklarını Cannes’daki birinci gösteriminden evvel almayı başardı. O günden beri sinema tahminen yalnızca Fargeat’nın hayal edebileceği bir popülerliğe ulaştı. SAG (Ekran Oyuncuları Birliği) En Yeterli Bayan Oyuncu mükafatını alan Moore da Çakarel’e teşekkür etti. Çakarel ise, “Bence bu sinemanın kabul görmesi sonucu yeni bahadır ve orjinal sinemalar de yapılacak” sözlerini kullandı. MUBI başka platformlara kıyasla hala küçük olabilir lakin bu yıl 20 sineması sinemalarda göstermeyi amaçlıyor. Sinema müdavimleriyle bağ kurmakta zorlanan bağımsız sinema topluluğu için bu değerli.

Çakarel, “Son 18 yıl nitekim uygun geçti. Önümüzdeki 18 yıl ise inanılmaz olacak. Birinci günkü üzere heyecanlıyım. Her şey yerli yerine oturmaya başladı” diyor.

SIRADA NE VAR?

MUBI bu yıl Sundance Sinema Festivali’nden bir Hollywood hicvi olan Lurker’ı satın aldı. Josh O’Connor ve Paul Mescal’in sineması The History of Sound’un da ABD haklarını satın aldığını duyurdu. Ayrıyeten üç sinemada de üretimci olarak yer alıyor: Kelly Reichardt’dan O’Connor’lı 20 milyon $’lık soygun sineması The Mastermind. Jim Jarmusch’dan, Cate Blanchett ve Adam Driver’lı Father, Mother, Sister, Brother. Elle Fanning’in oynadığı Rosebush Pruning.

patronlardunyasi.com