Yeni yılda otomotiv sanayi son periyotların en sert virajlarından birini dönüyor. Uzun bir süredir gerek tedarik gerekse pazarda yaşanan dalgalanmalar sonrasında satışlar tam toparlanma evresine dönerken, yeniden daralmalar küçülmeler başladı.
Özellikle Avrupa’da yaşanan meseleler ve otomotivde yaşanan dönüşümler ihracat pazarını etkilerken, öteki tarafta da iç pazarda geçen yıla nazaran epeyce düşük seyreden talep karşısında üretimde de daralmayı beraberinde getirdi. Bilhassa son yıllarda artan maliyetler Türkiye’yi neredeyse Avrupa ile yarışır hale getirdi. Uzmanlar sadece bu maliyet problemlerinden ötürü tesislerin tam kapasite çalışamadığını söyledi. Tabi bu olumsuz tablo datalara de yansıdı.
İLK İKİ AYDA TABLO OLUMSUZ
2025’in birinci iki ayına ilişkin üretim ve ihracat bilgilerini açıklayan Otomotiv Sanayii Derneği (OSD), toplam otomotiv üretimi bir evvelki yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 9 düşerek 218 bin 991 adede gerilediğini, yalnızca araba üretiminin yüzde 6 kayıpla 141 bin 496 adet olarak gerçekleştiğini ortaya koydu. İç pazarın ise toplamda birinci 2 ayda yüzde 15 daralarak 164 bin 324 adet olarak gerçekleşirken, ihracat da yüzde 4 geriledi. Yani yılın birinci iki ayında ihracat, iç pazar ve üretim sert geriledi. Traktör üretimiyle birlikte toplam üretim ise 224 bin 348 adedi buldu.
İHRACATI KUR FARKI DA KURTARAMADI
Dünya’dan Ali Yıldırım’ın haberine nazaran, yılın birinci iki ayında otomotiv ihracatı geçtiğimiz yılın birebir devrine nazaran adet bazında yüzde 4 azalarak 158 bin 168 adet olarak gerçekleşti. Bu dönemde araba ihracatı da bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 7 gerilerken, ticari araç ihracatı ise yüzde 1 oranında arttı. Traktör ihracatı ise 2024 yılının tıpkı dönemine nazaran yüzde 48 azaldı ve bin 652 adet olarak gerçekleşti.
Türkiye İhracatçılar Meclisi bilgilerine nazaran, toplam otomotiv sanayi ihracatı, 2025’in şubat ayında yüzde 16 ile sektörel ihracat sıralamasında zirvedeki yerini korudu. Uludağ İhracatçı Birlikleri (UİB) verilerine nazaran, birinci iki ayında toplam otomotiv ihracatı, 2024 yılının tıpkı devrine nazaran yüzde 1 azalarak 5,9 milyar dolar oldu. Euro bazında ise yüzde 2 gerilemeyle 5,4 milyar euro olarak gerçekleşti. Bu dönemde, dolar bazında ana sanayi ihracatı yüzde 3 oranında azalırken, tedarik sanayi ihracatı da yüzde 2 arttı.
AĞIR TİCARİNİN YÜKÜ KADAR KAYBI DA AĞIR
2025 yılıyla birlikte pazarda da sert daralmalar gerçekleşti. Yılın birinci iki ayında toplam pazar bir evvelki ayı birebir devrine nazaran yüzde 15 azalarak 164 bin 324 adede geriledi. Ticari araçta yüzde 31’lik bir gerileme görülürken ağır ticari küçülmede vites yükseltti.
Ağır ticari araç pazarında yüzde 35, hafif ticari araç pazarında ise yüzde 30 daralma yaşadı. Ticari araçta toplam üretim yılın birinci iki ayında geçen seneye nazaran, yüzde 13,4 küçüldü. Bu süreçte kamyon üretimi (H TRUCK) yüzde 69,4’lük büyük bir kayıp yaşadı. (L TRUCK) kamyonda da kayıp yüzde 45’i geçti. Kamyonette yüzde 19,5 düşüş yaşanırken, otobüste bu tablo yüzde 18,7 düzeyinde gerçekleşti. Üretimde tek büyüme yaşayan sınıf yüzde 122 ile minibüste oldu.
KAPASİTE KULLANIM ORANI DÜŞTÜ
Yılın birinci iki ayında ticari araç üretimi ise bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 13 oranında geriledi. Bu devirde, ağır ticari araç kümesinde üretim yüzde 54, hafif ticari araç kümesinde ise yüzde 8 düşüş yaşandı. Bu periyotta, otomotiv endüstrisinin kapasite kullanım oranı yüzde 62 olarak gerçekleşti. Geçen yıl ise bu oran yüzde 70 düzeyindeydi. Araç kümesi bazında kapasite kullanım oranları ise hafif araçlarda (otomobil + hafif ticari araç) yüzde 64, kamyon kümesinde yüzde 26, otobüs-midibüs kümesinde yüzde 56 ve traktörde yüzde 43 düzeyinde gerçekleşti.
patronlardunyasi.com