Patara Antik Kenti’ndeki 2 bin yıllık deniz feneri 500 yıl sonra yeniden ayağa kalktı

Antalya’nın Kaş ilçesinde bulunan Patara Antik Kenti’ndeki 2000 yıllık deniz feneri, M.S. 64/65 yılında Roma İmparatoru Nero tarafından yaptırıldı. Yüzlerce yıl denizcilere yol gösteren 30 metre uzunluğundaki fener, 15. yüzyılın sonunda Rodos Zelzelesi sonucunda oluşan tsunami dalgaları nedeniyle yıkıldı. Yaklaşık 500 yıl boyunca kum zirvelerinin altında saklanan fener, 2004 yılından bu yana süren hafriyat ve onarım çalışmalarıyla 500 yıllık uykusundan uyandı.

2.500 TAŞLIK YAP-BOZ

Fenerin yine doğuşu 2004 yılındaki hafriyat çalışmaları ile başladı. 2005 yılı sonunda biten hafriyat çalışmaları kapsamında fenere ilişkin büyüklü küçüklü yaklaşık 2 bin 500 taş, adeta yap-boz sistemi ile yerlerine oturtuldu. Güçlendirilme ve birleştirilme süreçlerinin akabinde birinci olarak dijital ortamda taşların kopyaları hazırlandı. Böylelikle fener, dijital ortamda tekrar yükseldi. Kullanılamayacak durumda olan ya da bulunamayan taşların yerine ise aslına uygun taşlar yontuldu.

‘RÜYADA GİBİYİM’

Fenerde üst yapı hariç sadece yüzde sekiz oranında yeni taş var. En üst kısımdan düşen taşların daha fazla parçalanıp yok olması nedeniyle bu oran üst yapıyla birlikte yüzde 18’e yükseliyor. Ömrünü arkeoloji bilimine adayan ve feneri 500 yıllık uykusundan uyandıran Prof. Dr. Havva İşkan Işık, Hürriyet’ten Salim Uzun’a şu bilgileri verdi:

“Gözlerime inanamıyorum. Hayalde üzereyim. Oradaki kazılara 2004 yılında başlamıştık. Bir çocuk doğurdum ve 20 yaşına getirdim. Ortaya çıkan şey çok özel ve dünyada eşi gibisi olmayan bir yapı. Kumun altından fenerin birinci taşı çıktığında ayağa kalkacağına inanmıştım aslında.

DÜNYADA TEK ÖRNEK

Bu çalışma bilimsel manada bana çok şey kattı. Bu fener hepimiz için yeni bir bilim kapısı açtı. Bunlar simge yapılar ve bu da arkeoloji dünyası açısından çok değerli. Bu yapının ayağa kalkmış halinin yalnızca bir örneği var. Özgün bir deniz feneri olarak ise tek örnek. Dünya bilimi, deniz feneri kavramını bu yapı üzerinden ve takım olarak hazırladığımız benim de editörlüğünü yaptığım yayınlardan öğrenecek. Bu bir keşiftir. Biz bunu Türk bilim insanlarıyla başardık. Çığır açıcı bir iş oldu.”

‘DENİZCİLERE YENİDEN IŞIK OLSUN’

20 yılını deniz fenerine adayan Prof. Dr. Havva İşkan Işık, şunları söyledi:

“Her ne kadar Antalya’nın Patara’dan haberi olmasa da dünya turizmi açısından çok kıymetli bir lokasyon kazanıldı. Çalışmaya başladığımda dünyanın çeşitli noktalarından yüzlerce e-posta aldım. Çalışmaya yönelik çok büyük bir ilgi var. Fenere ışık verilmesi konusu da gündemde. Biz elektrik aksamını ve trafoyu hazırlamıştık aslında. Çizgiler ana silindir içinden geçti. Bana nazaran fenere ışık verilmeli, Akdeniz’den geçen kruvaziyer gemilerinde ‘Şu anda Patara Deniz Feneri’nin önünden geçiyoruz’ diye anonslar yapılmalı. Hatta bu fenerin bir paranın üzerine basılması bile gönlümden geçiyor.”

İMPARATOR NERO YAPTIRMIŞTI

M.S. 64 yılında Roma İmparatoru Nero tarafından yaptırılan deniz fenerinin, 1481 yılında Rodos’ta meydana gelen zelzele ve akabinde oluşan tsunami nedeniyle yıkıldığı, harabenin daha sonra liman alanındaki kum dorukları ortasında vakitle kaybolduğu biliniyor. Fenerde, imparator Nero’nun “Ben imparator Nero. Bu feneri denizcilerin selameti için yaptım” sözünün de yer aldığı yazıt ve yunus kabartması yer alıyor. Yapının mimari form açısından antik dünyadan bugüne gelen değerli bir eser olduğuna işaret ediliyor.

patronlardunyasi.com