Ekonomim’den İbrahim Ekinci “Seyahat harcamalarındaki artış 15 yılda TÜFE’nin üç katı oldu” başlıklı yazısında artan harcamaları ele aldı. İşte Ekinci’nin yazısının tamamı:
2009’dan 2024’e seyahat başına ortalama harcamalardaki artış, TÜFE
enflasyonunun üç katı düzeye ulaşmış. 2023’te 1. çeyrekten turizm mevsimi
olan 3. çeyreğe artış yüzde 117, geçen yıl 1. çeyrekten 3. çeyreğe artış yüzde 73,67!
Yüksek enflasyon, iç turizm harcamalarının hem kompozisyonunda hem de fiyatlarda sert değişimlere yol açmış görünüyor. Fiyatlardaki artış, “fahiş” seviyede. Aralık 2009’dan Eylül 2024’e TÜİK TÜFE Endeksi 170,91’den (yüzde 1.378 artarak) 2.526,16’ya çıkmış. Birebir devirde iç turizmde seyahat başına harcama ise 201 liradan (yüzde 3.868 artışla) 7.977 liraya çıkmış.
Başka bir sözle iç turizmde seyahat başına harcama, TÜFE’nin 3 katı artmış görünüyor. Daha çarpıcı olan 2023 ve 2024’teki artışlar. 2023’te 1. Çeyrekten “turizm mevsimi” olan 3. Çeyreğe artış yüzde 117, geçen yıl ise 1. Çeyrekten 3. Çeyreğe artış 73,67! Geçen yıl seyahat başına harcama 1. Çeyrekte 4.593 lira, 3. Çeyrekte ise 7.977 lira! Bu artışın turizm mevsimi ve talep artışı ile ilgisi var lakin, artış oranlarının manşet enflasyona uzaklığı nedeniyle fiyatlama davranışlarıyla da ilgisi var. 2023 Ocak – Eylül ortası enflasyon %40,51’di. 2024 tıpkı periyotta ise %27,33’tü.
TÜİK bilgilerinde iç turizm harcamaları 8 farklı kalemde inceleniyor. Bu kalemlerden 3’ünün toplam harcamalar içindeki hissesinde harikulâde artışlar dikkat çekiyor. Öteki kalemlerin hissesi ise gerilemiş.
En kıymetli değişimlerden biri yeme içme harcamalarının en yüksek hisseli harcamaya dönüşmesi lakin oransal olarak hissesinde en yüksek oranlı artış olan harcama kalemi konaklama ile paket cins harcamaları… Konaklama (otel – pansiyon fiyatları) harcamalarının toplam harcamalar içindeki hissesi 2009’dan 2024 3. Çeyreğe %8,5’ten yüzde 17,5’e çıkmış. Bu kalemin hissesindeki artış 2023 ve 2024’te çok süratli artmış. 2021 – 2022 yıllarında konaklama harcamalarının hissesi yüzde 13 – 14 seviyesinde. 2023 ve 2024’te yüzde 17’nin üzerine ve 2024 3. Çeyrek itibariyle %17,5 düze-yine ulaşmış. 2022’den 2023’e 4 puanlık artış olmuş! Bütün evvelki yıllarda bu oranda bir artış yok. Tablo, 2023 itibariyle konaklama fiyatlarının yüksek oranda arttığını yansıtıyor. Tekrar, paket tıp harcamalarında da çok yüksek oranlı artış dikkat çekiyor. Bu kalemin top-lam harcamalar içindeki hissesi da yüzde 5’ten yüzde 12,9’a çıkmış.
EN YÜKSEK KALEM YEME-İÇME OLDU
TÜİK datalarına nazaran dağılımlar; son periyotta fahiş fiyatlamalar gerekçesiyle tartışma konusu olan yeme içme harcamalarının, iç turizm harcamalarında da en yüksek hisseli har-cama kalemine dönüştüğünü gösteriyor. Daha evvelce iç turizmde en yüksek harcama kalemi ulaştırma harcamaları iken 2015’ten sonra tablo değişmiş. Pandemi yılında (2020) yeme içme harcamalarının hissesi %36,6’ya ulaşmış. Bu sapmayı mevsimsellik olarak kabul edip elediğimizde de durum değişmiyor. 2009’dan 2024 3. Çeyreğe iç turizmde yeme içme harcamalarının hissesi %27,4’ten %31,4’e yükselmiş. Ulaştırma harcamalarının hissesi ise %30,3’ten 23,6’ya gerilemiş. İkramlık harcamaları yarı yarıya düşmüş, seyahat öncesi harcamalarda da çok sert düşüş olmuş. Bu kalemin hissesi %2,1’den yüzde 0,4’e düşmüş. Sıhhat harcamalarının hissesinde da gerileme olmuş. Buna nazaran vatandaş giysi, sıhhat, ikramlık üzere harcamalarını çok çok düşürerek parasını konaklama ve yeme içmeye harcamalarını karşılamış gözüküyor.
patronlardunyasi.com