Swap anlaşmaları ve ihracatla güçlenen yeni süreç: Yuan, doların yerini almaya başladı

Beş yıl evvel Türkiye’de ‘yerel para üniteleriyle dış ticaret’ stratejisiyle başlayan adımların akabinde Çin yuanı ihracatta doların yerini almaya başladı. Yüzyıllardır altın ve dövizin nabzını tutan Kapalıçarşı’da artık “yuan” tabelaları çok daha dikkat çekiyor. Döviz ofislerinin camekânlarında dolar ve euronun yanına eklenen “CNY” ibaresi, ticaretin yeni lisanını sembolleştiriyor. Kapalıçarşı esnafı için artık kasada dolar, euro ve TL’nin yanına bir de Çin yuanı eklenmiş durumda. KOBİ’lerin defterlerinde açılan yeni hesap sütunları, ticaretin istikametini Asya’ya çeviriyor. Uzmanlara nazaran bu dönüşüm, önümüzdeki yıllarda daha da güçlenecek.

ÖDEMELER CNY İLE YAPILIYOR

Sabah’tan Metin Can’ın haberine nazaran, Asya’ya ihracat yapan KOBİ’ler de bu yeni devrin öncüleri olmuş durumda… Gaziantep’teki tekstilciden İzmir’deki makine üreticisine kadar birçok işletme, ödemelerini artık yuan üzerinden alıyor. Bir üretici, “Rusya’daki müşterilerimiz Çin bankaları üzerinden ödeme yapıyor, biz de direkt yuan kabul ediyoruz” diyerek tabloyu özetliyor.

YENİ BİR TERİM ÇIKTI

Ekonomistler, Türkiye’nin dış ticaretinde son yıllarda süratle artan yuan kullanımını “dolarizasyonun çözülmesi değil, yeni bir süreç: yuanizasyon” kelamlarıyla tanımlıyor. Uzmanlara nazaran bu dönüşüm, önümüzdeki yıllarda daha da güçlenecek. Türkiye’nin 400 milyar doları aşan dış ticaret hacminde yuanın hissesinin birkaç yıl içinde çift hanelere ulaşabileceği öngörülüyor. Çin bankalarının yaptırımlar nedeniyle vakit zaman çekinceli davranması süreçleri yavaşlatsa da Kapalıçarşı’dan KOBİ’lere kadar ticaretin tüm aktörleri, yeni periyodun kapısını aralamış durumda.

YUAN REZERV PARA OLUR MU?

Ticaret savaşlarında en çok gündeme gelen mevzulardan biri de yuan Çin Halk Bankası tarafından birinci sefer 1948’de piyasaya sürüldü. Bugün devler ligine girmiş durumda. ABD doları hala ticarette, yatırımlarda ve rezerv para ünitesi olarak hakim pozisyonunu sürdürürken Çin hükümeti, yuanın milletlerarası ticaretteki kullanımını artırmaya yönelik adımlarla para ünitesinin aktifliği güçlendirmeyi hedefliyor. Bu nedenle de son 10 yılda 30’dan fazla ülke ile döviz takas mutabakatları imzalayarak karşılıklı ticarette yerele para ünitelerinin kullanımını teşvik etti. Çin ve Hong Kong’un yanı sıra Kore, Malezya, Singapur ve Endonezya üzere ülkelerde de geçerli para ünitesi olarak kullanılıyor. En son 31 Ağustos’ta Tianjin’de düzenlenen Şanghay İşbirliği Örgütü Zirvesi’nde Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in yine buluşmasında verilen iletiler, Batı’nın yaptırımları karşısında Asya merkezli yeni bir ekonomik tertibin işaret fişeği oldu. Çin’in gövde gösterisi olarak nitelendirilen buluşma, yuanın global ticaretteki rolünü güçlendirdi.

8 AYDA 168 ÜLKEYE KENDİ PARAMIZLA İHRACAT YAPTIK

SWAP muahedeleri sayesinde lokal para üniteleriyle ticaret de hızlanmış durumda. TL’yle dış ticaret, yılın 8 ayında geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 33.5 artarak 944 milyar 645 milyon liraya ulaştı ve rekor seviyeyi gördü. 8 ayda TL’yle ihracat geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 10.2 yükselişle, 196 milyar 203 milyon liradan 216 milyar 127 milyon liraya çıktı. İthalat da tıpkı devirde yüzde 42.5 artışla, 511 milyar 286 milyon liradan 728 milyar 518 milyon liraya ulaştı. Ağustosta 168 ülkeye TL’yle ihracat yapıldı.

İLK FONLAMA 2020’DE OLMUŞTU

Türkiye-Çin ortasında lokal parayla ticaret adımları 2020’de başlamıştı. TCMB ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası ortasında 2019 yılında yenilenen swap (para takası) mutabakatı çerçevesinde, Çin Yuanı (CNY) fonlamasının birinci kullandırımları Haziran 2020 tarihinde yapılmıştı. İlgili bankalar aracılığı ile çeşitli bölümlerdeki Türk şirketleri, Çin’den ithalatlarını CNY cinsinden ödeme yaparak gerçekleştirmişti. Geçtiğimiz haziran ayında Çin ile swap mutabakatı yenilenmişti. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası ile Çin Halk Cumhuriyeti Merkez Bankası ortasında imzalanan mutabakatın 3 yıl geçerli olacağı duyurulmuştu. Mutabakat, iki merkez bankası ortasında şimdiki döviz kurlarını yansıtacak biçimde azami 189 milyar Türk lirası yahut 35 milyar Çin yuan ı pahasında mahallî para ünitesi takasına imkân sağlıyor.

patronlardunyasi.com