Döviz

Rekor düzeylere yükselen dolar/TL’nin ateşini alabilmek için devreye giren Merkez Bankası geçen hafta QNB ekonomistlerinin hesaplamalarına 5.8 milyar dolar döviz satışı gerçekleştirdi. Merkez Bankası rezervleri de geçen hafta tepeden geri döndü.

Enflasyonun yüzde 44.38 olduğu 2024 yılında dolar kuru yüzde 19.88, euro kuru ise yüzde 12.45 arttı. Kurda yatay seyre ve TL mevduattaki yüksek getiriye karşın döviz hesaplarında kıymetli çözülme olmadı. 2023 yılbaşına nazaran yurt içi yerleşiklerin döviz hesaplarında 10 milyar doların üzerinde artış gerçekleşti.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, döviz varlığı bulunduran bağımsız kontrole tabi şirketlerin TL kredi almasını zorlaştıran kararını yürürlükten kaldırdı. İhracatçılar, finansmana erişimi makul ölçülerde rahatlatacak kelam konusu kararın kaldırılmasını memnuniyetle karşıladıklarını lisana getirdi.

Merkez Bankası’nı 2023 yılında 833 milyar lira ziyana uğratan kur muhafazalı mevduat 31 ayın akabinde 1 trilyon liranın altına geriledi. KKM’nin bu yıl sona ermesi beklenirken dövize hassas mevduatın toplam mevduat içindeki hissesi da yüzde 40,7’ye indi.

Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türk bankacılık dalına ait rapor paylaştı. Fitch Ratings, Türk bankalarının yabancı para likiditesinin düşük lakin kalitesinin yüksek olduğunu belirtti. Rapora nazaran, piyasaya erişim güzelleşmiş olsa da bankaların kısa vadeli dış borçları ve yatırımcı hassaslığına olan hassasiyetleri risk oluşturmaya devam ediyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 2024 yılı bilgilerine nazaran, Aksaray, Türkiye genelinde döviz mevduatlarının toplam mevduata oranının en yüksek olduğu kent oldu. Aksaray’ı, döviz mevduat oranlarıyla Bingöl ve Yozgat takip etti.

Dünya kompresör kesiminin altıncı büyük şirketi olan Dalgakıran Kümesi’nin işvereni Adnan Dalgakıran, “Paradan para kazananlar, kayıtdışı, ithalatçılar ve küresel rekabetin dışındaki işletmeler makus durumda değil. Dünya ile çarpışmak zorunda olan ve ülkeye döviz getiren ihracatçılar yaşama savaşı veriyor” dedi. Zorlanan sanayicilerin şirketlerini satma riskiyle karşı karşıya olduğunu kaydeden Dalgakıran, “Ve atmaca üzere bekleyen yabancıların bu şirketleri ucuza kapatma riski çok yüksek” ikazını yaptı.

Yeni yılla hızlanan portföy girişleri Merkez Bankası’nın döviz alımlarını da artırmasını sağladı. QNB ekonomistlerinin hesaplamalarına nazaran Merkez Bankası 17 Ocak itibariyle ocak ayında 12.9 milyar dolar, 30 günlük toplamda ise 12.2 milyar dolar alım gerçekleştirdi.

Klâsik para siyasetine dönüş öncesinde en büyük risklerden yurt içi yerleşiklerin dolarizasyon riski artık geride kalmış görünüyor. TL’nin gerçek olarak  yüzde 21 kıymet kazandığı 2024 sonrasında BDDK bilgilerine nazaran standart TL mevduatın hissesi yüzde 60’a dayanarak 8 yılın doruğuna yükseldi.

Yabancı para kredilerin daha cazip olması ve yurt dışından borçlanma şartlarının güzelleşmesi, gerçek dalın 2024 yılında bu kanallardan borçlanmasını artırdı. TCMB datalarına nazaran finans dışı dalın net döviz konum açığı Ekim 2024 itibariyle bir evvelki yıl sonuna kıyasla yüzde 62,8 artarak 132.3 milyar dolara çıktı.