Tarihin kayıp hazinesi Marcus Aurelius heykeli Türkiye’ye dönüyor

Antik çağın en nadide bronz yapıtlarından biri olarak kabul edilen bu heykel, Roma İmparatoru Marcus Aurelius’u bir filozof olarak tasvir etmesiyle dikkat çekiyor.

Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nde 1960’lı yıllarda yapılan kaçak kazılarla yurt dışına kaçırılan heykel, milattan sonra 2’inci ve 3’üncü yüzyıllara tarihlendiriliyor.

Antik Roma Dönemi’nin değerli bir kült yapısı olan Sebasteion’da bulunan eser bu yıl içerisinde doğduğu topraklarla yine buluşacak.

TÜRKİYE’DEN KAÇIRILDI, YILLARCA EL DEĞİŞTİRDİ

Anadolu tarihinin kayıp hazinelerinden biri olan Boubon Antik Kenti kökenli bronz heykel, 1960’lı yıllarda kaçak kazılarla yurt dışına kaçırılarak yıllarca el değiştirdi.

Amerika Birleşik Devletleri’nin Ohio eyaletinde bulunan Cleveland Sanat Müzesi koleksiyonuna dahil edilen heykel, Türkiye’nin 65 yılı aşkın bir müddettir peşinde olduğu yapıtlardan biriydi.

Boubon Antik Kenti’nden kaçırılan eserler, Prof. Dr. Jale İnan öncülüğündeki araştırmalarla gündeme getirilmiş lakin Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye iadesi bugüne kadar mümkün olmamıştı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Ünitesi ortasında 2021’de başlayan iş birliği sayesinde, Lucius Verus, Septimius Severus ve İmparator Caracalla’ya ilişkin heykeller de dahil olmak üzere birçok Boubon kökenli nadide eser anavatanına döndü.

BİLİMSEL İSPATLAR VE TÜREL SÜREÇ HEYKELİN KÖKENİNİ AÇIĞA ÇIKARDI

Kültür ve Turizm Bakanlığının uzun yıllardır süren çalışmaları ve evvelki yıllarda toplanan bilimsel bilgiler, Marcus Aurelius heykelinin Boubon Antik Kenti’ndeki Sebasteion yapısına ilişkin olduğunu kanıtladı.

Bakanlığın arşiv dokümanları, akademik araştırmalar ve antik kentteki hafriyat çalışmaları heykelin orjinal yerini açıkça ortaya koydu.

Antik kentte yapılan ağır kaçak hafriyatlar hakkında bilgi sahibi olan görgü şahitlerinin sözleri, bilimsel bilgileri destekleyince Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Ünitesi (HSI), Türkiye’nin iade talebini haklı bularak Cleveland Sanat Müzesi’ndeki heykele el konulmasına karar verdi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ABD New York Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik Soruşturmaları Ünitesinin iş birliğiyle Cleveland Sanat Müzesi’nde sergilenen Marcus Aurelius heykeline resmen el konuldu.

MÜZENİN İTİRAZI SONUÇ VERMEDİ! ESER TÜRKİYE’YE DÖNÜYOR

Cleveland Sanat Müzesi, el koyma kararına karşı Ekim 2023’te mahkemeye başvurarak heykelin kökeninin kesin olmadığı istikametinde itirazda bulundu. Lakin, Türkiye’nin sunduğu bilimsel bilgiler ve titiz tahliller, müzenin bu itirazını çürüttü.

Kültür ve Turizm Bakanlığı güçlü kanıtlara rağmen uzlaşmacı bir yaklaşım göstererek Cleveland Sanat Müzesinin bilimsel tahlil çalışmaları yapılması talebini olumlu karşıladı.

Bakanlık uzmanlarının nezaretinde 2024 yılının Mayıs ayında heykelin müzede silikon ayak kalıbı alınarak Boubon Antik Kenti’ndeki bronz heykel esaslarıyla birebir uyumlu olduğu tespit edildi.

Cleveland Müzesi tarafından yetkilendirilen arkeometri uzmanı Prof. Dr. Ernst Pernicka ve Bakanlığın uzman konservatörleri, Boubon Antik Kenti ile Burdur Müzesi’nde bulunan Boubon kökenli Valerianus heykeli ve Marcus Aurelius heykelinden kurşun izotop, taş ve toprak tahlilleri için numuneler aldı.

Ayrıca, Almanya’daki Curt Engelhorn Arkeometri Merkezi laboratuvarlarında yapılan tarafsız tahliller, heykelin Boubon’da uzun yıllar gömülü kaldığını kesin olarak kanıtladı.

Bu güçlü bilimsel bulguların akabinde Cleveland Sanat Müzesi, Marcus Aurelius heykelinin Türkiye’ye iadesini kabul etti ve bu karar Manhattan Bölge Savcılığı tarafından Türkiye’ye resmen bildirildi.

KÜLTÜREL MİRASIN KORUNMASINDA TARİHİ BAŞARI

Türkiye, bu zaferle sadece kendi kültürel mirasını müdafaa yolunda kıymetli bir adım atmanın yanı sıra tarihî eser kaçakçılığına karşı yürütülen milletlerarası uğraşta de büyük bir muvaffakiyete imza attı.

Yurt dışına kaçırılan yapıtları diplomatik, tüzel ve bilimsel yollarla geri getirmek üzere çalışmalarını kararlılıkla sürdüren Kültür ve Turizm Bakanlığı, Marcus Aurelius heykelinin dönüşünü bu uğraşın en değerli dönüm noktalarından biri olarak kayıtlara geçirdi.

patronlardunyasi.com