Tekstil ve giyimde 65 bin kişilik istihdam kaybı
Son birkaç yıldır kapanma ve istihdam kayıpları ile gündemde olan ve 3 yılda 300 bine yakın istihdam çıkışının gerçekleştiği dokuma ve hazır giysi dalında 2024 yılı sayıları da aşikâr oldu. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) datalarından derlenen bilgilere nazaran 2023 yılı sonunda iki kesimde 1 milyon 24 bin 976 olan toplam istihdam, 959 bin 395’e geriledi.
Ekonomom’den Yener Karadenizin haberine nazaran, iki bölümün bir yıllık istihdam kaybı 65 bin 581 olarak gerçekleşti. En yüksek istihdam kaybı hazır giysi dalında yaşandı ve bu alanda çalışan sayısı 12 aylık periyotta 52 bin 768 adet birden gerileyerek 574 bin düzeyine düştü. Dokumada ise istihdam sayısı 12 bin 813 düşüşle 384 bin 711’e geriledi. Yine Sosyal Güvenlik Kurumu bilgilerine nazaran iki kesimde faaliyet gösteren firma sayısı 61 bin 352’den 59 bin 101’e geriledi.
GİYİMDE KAYIP ÇOK DAHA YÜKSEK
Tekstil ve hazır giysi bölümü, son yıllarda giderek büyüyen istihdam kayıplarıyla dikkat çekiyor. Çok daha fazla sayıda küçük işletmenin faaliyet gösterdiği hazır giysi bölümü ise bu kaybın çok daha fazla yaşandığı alan olarak öne çıkıyor. Çünkü son iki yılda giyside istihdam kaybı 163 bini aştı. Dokumacılık ve hazır giysi kesimi, global ekonomik belirsizlikler, artan üretim maliyetleri, düşük kur ve yurt dışı pazarlardaki daralma üzere faktörlerden büyük ölçüde etkileniyor. Bilhassa minimum fiyattaki artış ve yüksek finansman maliyetleri, firmaların maliyet yükünü artırarak istihdamın daralmasına yol açıyor.
Öte yandan, düşen ihracat talebi ve artan ithalat, dalın rekabet gücünü zorluyor. Uzakdoğu’dan gelen düşük maliyetli eserler, yerli üreticiler için kıymetli bir tehdit oluşturuyor. Bölüm temsilcileri, devletin teşvik sistemlerini güçlendirmesi, istihdamı koruyacak siyasetler geliştirilmesi ve ithalat baskısına karşı yerli üretimi destekleyen adımlar atılması gerektiğini vurguluyor. Aksi takdirde, Türkiye’nin klasik olarak güçlü olduğu dokuma ve hazır giysi dallarında firma kapanmaları ve istihdam kayıplarının devam edebileceği belirtiliyor.
VERİLER KAYBIN DEVAMINI İŞARET EDİYOR
Peki iki bölüm için göstergeler önümüzdeki devir için neyi işaret ediyor? Burada ise İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan PMI endeksi değerli ipuçları barındırıyor. Türkiye Sektörel PMI bilgilerine nazaran takip edilen 10 bölüm içinde en keskin düşüşler giysi ve deri eserleri ile dokuma bölümlerinde gerçekleşti. Genel olarak bakıldığında dokumacılık üretiminde yavaşlama şubat ayında da devam etti. Düşüş Ocak ayına nazaran sürat kesmesine karşın besbelli seyretti ve takip edilen 10 kesim içerisindeki en yüksek oranda kaydedildi. Yeni siparişler de Şubat’ta keskin bir biçimde yavaşlamaya devam etti.
Firmalar, üretim ihtiyaçlarındaki azalmaya bağlı olarak istihdamı, satın alma faaliyetlerini ve stoklarını azaltmayı sürdürdü. Yeniden İSO’nun sektörel PMI bilgilerine nazaran, giysi ve deri eserleri firmalarında da istihdamın üst üste 9 aydır azaldığına işaret etti ve kelam konusu azalış ocak ayına nazaran sürat kazandı. Birikmiş işlerde Nisan 2020’den bu yana en besbelli düşüşün yaşanması sonucunda azalan kapasite baskısı, istihdamın da daralmasına yol açtı. Birikmiş işlerdeki düşüş, pandemi devri hariç tutulduğunda anket geçmişinin en yüksek oranında kaydedildi. Tüm bu gelişmeler hem dokuma hem de hazır giyside devam eden istihdam çıkışlarının devam edeceğini işaret etti. İki dalın temsilcileri de kelam konusu riske işaret ederek KOBİ’leri kapsayan ve bu nedenle kesimlerin yüzde 65’inin faydalanamadığı çalışan dayanağının kapsamının genişletilmesi gerektiğini lisana getiriyor.
GİYİMDE KAPASİTE 3 YILIN DİBİNDE
Bu yılın birinci iki ayı için göstergeler düşüşü işaret ediyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan datalara nazaran bu yılın ocak-şubat periyodunda dokuma bölümünde ihracat yüzde 0,5 düşüş ile 1 milyar 586 milyon dolara gerilerken, hazır giysi ise ihracatta yüzde 5 düşüş göstererek 5 milyar 979 milyon dolarlık dış satım gerçekleştirdi. kapasite kullanım oranı ise giyside şubat ayında yüzde 74,3 ile mayıs 2021 Mayıs ayından bu yana en düşük düzeye gerilerken bu oran dokumacılık kesiminde ise yüzde 71,7 olarak gerçekleşti.
patronlardunyasi.com
