Türkiye’nin lokomotif dallarından dokuma ve hazır giysi kesimlerinde 2023 yılında başlayan kapanma ve istihdam kaybı, 2025’in birinci yarısında daha da derinleşti. Her iki dalda kapanma ve işten çıkarmalara daralan ihracat da eşlik etti. Sosyal Sigortalar Kurumu datalarına nazaran, geçen yıl aralık ayında 59 bin 101 olan dokumacılık ve hazır giysi dallarında faaliyet gösteren şirket sayısı bu yılın birinci yarısında 55 bin 803’e geriledi. Sırf altı ayda 3 bin 298 firma faaliyetine son verdi. İstihdam tarafında ise tablo daha da çarpıcı: 2024 sonunda 959 bin 395 kişi olan çalışan sayısı, Haziran 2025 prestijiyle 903 bin 555’e düştü. Yani 6 ayda 55 bin 840 kişi daldan ayrıldı. Geçen yıl birebir periyotta kapanan şirket sayısı bin 536, istihdam kaybı ise 41 bin 381 düzeyindeydi. Bu yıl sayılar, şirket kapanışlarının geçen yılın birinci yarısına nazaran 2 katı aştığını, istihdam kaybının ise yüzde 35 yükseldiğini ortaya koyuyor. Sadece haziran ayında bile 868 şirket kepenk indirdi, 9 bin 936 kişi işsiz kaldı. Üstelik tüm bu gelişmeler, hükümetin çalışan başına 2.500 TL fiyatında verdiği dayanağa karşın yaşandı.
İHRACATTA DÜŞÜŞ EĞİLİMİ SÜRÜYOR
Ekonomim’den Yener Karadeniz’in haberine nazaran, şirket kapanışları ve istihdam kaybı, ihracat performansındaki daralmayla paralel ilerliyor. Türkiye’nin hazır giysi ve konfeksiyon ihracatı 2025 Ocak– Temmuz devrinde yüzde 6,2 düşerek 9,7 milyar dolara geriledi. Son 12 ayda da ihracat yüzde 4,3 oranında daraldı. Ana pazar olan Avrupa Birliği’nde meydana gelen düşüş belirleyici oldu. Dünya ticareti yüzde 6 büyürken, Türkiye ihracatında yüzde 6,5’lik bir küçülme hâlâ devam ediyor. Klâsik pazar olan Avrupa Birliği ithalatında yüzde 12’lik bir büyüme gerçekleştirirken Türkiye büyüyen pazarlarda küçülmeye devam etti. Yani Türkiye’nin pazar hissesi gittikçe küçülüyor. Çünkü AB’ye ihracat genel ortalamanın üzerinde bir oran olan yüzde 6,8 düştü, eski Doğu Bloku ülkelerine satışlar ise yüzde 16,8 geriledi. Ülke bazında bakıldığında; Almanya’ya ihracat yüzde 3,8, Hollanda’ya yüzde 7, İspanya’ya yüzde 10,9, İngiltere’ye yüzde 4,4, Fransa’ya yüzde 2, İtalya’ya yüzde 1,6 ve Polonya’ya da ihracat yüzde 13,7 geriledi.
TEKSTİLDEN RAKİP ÜLKELERE İHRACAT ARTIŞI
2025 Ocak–Temmuz devrinde dokumacılık ve hammaddeleri ihracatı ise geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 1,2 düşüşle 6,6 milyar dolara geriledi. Yılın birinci yedi ayında bilhassa iplik ihracatında yüzde 8,7 ve örme kumaş ihracatında da yüzde 1,3 kayıplar yaşanırken, konut dokuması yüzde 12,1 ve elyaf yüzde 19,8 arttı. Temmuz ayında ise dokuma ihracatı geçen yılın birebir ayına nazaran yüzde 7,7 daraldı. Dokumacılıkta ülke bazında bakıldığında ABD’ye yüzde 4,8, Almanya’ya yüzde 2,3 ve İspanya’ya yüzde 2,7 daralan ihracat, Mısır’a yüzde 13,7, Fas’a yüzde 23,6 artış kaydetti. Ocak– Temmuz toplamında ölçü bazında ise İtalya yüzde 40,7 ve Pakistan’a yüzde 89,7 üzere yüksek oranlı artış öne çıktı. İki dalda kapasite kullanım oranlarında da gerileme yaşandı. Ağustosta dokumacılık kesiminde kapasite kullanım oranı bir evvelki aya nazaran yüzde 69,4’ten yüzde 68,5’e düşerken, hazır giyside ise yüzde 74,5’ten yüzde 74,4’e düştü.
İTHALAT ARTIŞ TRENDİNDE
Türkiye üretiminde yüksek maliyetler ile daralma yaşanırken ithalat cephesinde artış devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu bilgilerine nazaran bu yılın ocak-temmuz devrinde 60- 61-62 ve 63 fasılda gruplanan hazır giysi ve konfeksiyon bölümü ithalatı geçen yılın birebir devrine kıyasla yüzde 18 artışla 2 milyar 755 milyon dolara yükseldi. Bu yılın 5 milyar doların üstünde bir ithalat sayısı ile kapanması bekleniyor. Kelam konusu ithalatta belirleyici ülkelerden biri de Mısır olmaya devam etti. Türkiye’den ülkeye taşınan yatırımlar ve yeniden Türkiye’den ülkeye yapılan dokumacılık ihracatının tesiri ile Mısır’dan yapılan hazır giysi ve konfeksiyon ithalatı geçen yıl ocak-temmuz ortasında 150 milyon dolar iken bu sayı bu yıl birebir periyotta yüzde 78 artışla 268 milyon dolara yükseldi.
PAZAR HİSSESİ YÜZDE 3’ÜN ALTINA İNMEK ÜZERE
Sektörde kısa vadede bir toparlanma beklentisi de zayıf. Avrupa pazarında yılın ikinci yarısında dahi talepte kayda bedel bir canlanma öngörülmüyor. Bilakis, maliyet–fiyat makasının daraldığı ve rekabet baskısının arttığı bir devrin devam etmesi bekleniyor. Uzun vadede çıkış için takviyelerin artması, katma bedelli eserlere yönelim, verimlilik artışı ve yeşil dönüşüm koşul olsa da, mevcut şartlar altında firmaların bu yatırımları yapabilecek finansal gücü bulması giderek zorlaşıyor. Çünkü kesimde karlılıklar negatife döndü ve son iki yıldır yüzde 5 civarı ziyanla ayakta kalmaya çalışıyor. Bu da çok önemli ölçüde öz kaynak yetersizliği olduğunu gösteriyor. Dal temsilcileri, bilhassa hazır giysi dalında iki değerli riskin dünya ihracatındaki hissenin birinci kere yüzde 3’ün altına inmesi ve klasik pazar olan Avrupa Birliği’ndeki hissenin da yüzde 5’in altına inmesi olarak gösteriyor.
patronlardunyasi.com