ABD Başkanı Donald Trump’ın açıkladığı ve geçtiğimiz hafta perşembe günü yürürlüğe giren gümrük tarifeleri otomotiv dalını tam manasıyla karıştırdı. Zira, 8 milyonu ithal olmak üzere yılda yaklaşık 16 milyon adet aracın satıldığı ABD’nin aldığı bu karar, Tayvan’daki çip üreticisinden Türkiye’deki yedek modül üreticisinde kadar herkesi yakından ilgilendiriyor. Kararın akabinde, otomotiv üreticileri üretim değişikliklerinden fiyat artışlarına yeni vergilerle başa çıkmak için atılımlar yapmaya başladı. Kimisi ihracatı durdururken, kimisi tesislerini kapatıp 1000’e yakın emekçi çıkardı. Vergilerden birinci etkilenenler ABD’ye büyük adetlerde ihracat yapan üreticiler olsa da; uzun vadede Türkiye dahil dünyanın genelinde araç ve kesim fiyatlarının artması bekleniyor.
ZAMLAR GELMEDEN BAYİLERE KOŞTULAR
Tarifelerin yürürlüğe girmesinin akabinde ABD’de yaşayan tüketiciler, artırımlar gelmeden araç satın almak için bayilere koştu. Otomotiv tahlilleri paylaşan Cox Automotive’in son bilgilerine nazaran araç satılan sitelerdeki ziyaretçi trafik yüzde 30 artış göstedi. Beklentiler, stoklar bitene kadar ABD’deki satışların artacağı lakin yaza gerçek talebin kıymetli oranda azalacağı istikametinde. Cox Automotive’e nazaran tarifelerden etkilenen araçların fiyatları yüzde 10-15 ortasında artabilir. Lakin artırımlar bununla hudutlu değil. Birinci varsayımlara nazaran tarifeye tabi olmayan araçların fiyatları bile yüzde 5 oranında artış gösterebilir.
Tarifelerin üzerinden şimdi bir hafta bile geçmeden gelen birinci reaksiyonlar, bunun ABD yahut ABD’ye araç satan üreticilerle sonlu kalmayacağını ortaya koydu. Tesirlerinin tam olarak ne olacağını ise kestirebilmek güç. Bu yüzden âlâ ve makûs olmak üzere farklı senaryolar çiziliyor. Yeterli senaryolar ortasında Elon Musk’ın da lisana getirdiği, AB yahut farklı ülkelerler yapılacak müzakereler sonrasında özgür ticaret muahedeleri bulunuyor. Berbat senaryolarda ise COVID-19 pandemisinden daha makûs bir kriz bizleri bekliyor.
Otomotiv uzmanı Hakan Doğu, Hürriyet’ten Taylan Özgür Lisan’a yaptığı açıklamada otomotiv bölümünün tedarik zinciri en büyük kesimlerden birisi olduğunu hatırlatarak, “Otomotiv tedarik zinciri çok büyük bir bölüm. Hasebiyle bu karar sonrasında üreticilerin atacağı adımlar, örneğin, bir fabrikanın taşınması yahut bir modelin yer değiştirmesi üzere hareketler fabrikalar ortası kontakları kökünden değiştirecek. Tedarik zincirinin kopması halinde COVID-19’dan daha berbat bir tabloyla karşılaşabiliriz. Sanayideki büyük kırılma Türkiye dahil tüm tüketiciler için fiyatların artmasına, araç ve yedek kesim bulunurluğunun azalmasına neden olabilir” dedi.
AMACI YERLİ ÜRETİMİ DESTEKLEMEK
Trump’ın yüzde 25 ek gümrük vergisi araba ve ticari araçların yanı sıra motor, şanzıman, güç aktarma kesimleri ve elektrikli bileşenleri de kapsıyor. Beyaz Saray’ın açıklamasına nazaran, gerekirse ilave kesimlere da ek vergi uygulanacak. Tüm bunların altında yatan neden ise üretimlerin ABD’ye çekilmesini sağlamak. Trump bu vergilerle yerli üretimi desteklemeyi ve otomotiv üreticilerini araç üretimlerini ABD’ye taşımaya teşvik etmeyi amaçlıyor. Lakin, kararın olası birinci tesiri ABD’de satılan araçların fiyatlarının 4-10 bin dolar kadar artması olacak.
MARKALARIN BİRİNCİ YANSILARI NASIL
* Stellantis 900 emekçi çıkarıyor: Dünyanın en büyük otomotiv üreticilerinden Stellantis, Meksika ve Kanada’daki birtakım tesislerinde üretimi süreksiz olarak durdurduğunu duyurdu. Bunun sonucunda şirket, Michigan ve Indiana’daki birkaç Stellantis fabrikasında 900 kişinin süreksiz olarak işten çıkarılacağını söyledi.
* Jaguar-Land Rover ihracatı durdurdu: İngiliz üretici Jaguar Land Rover, bu ay yani nisan ayında ABD’ye arabalarının sevkiyatını durduracağını şu sözlerle duyurdu: “İş ortaklarımızla yeni ticaret şartlarını ele almak için çalışırken, orta ve uzun vadeli planlarımızı geliştirirken, Nisan ayında bir sevkiyat duraklatması da dahil olmak üzere planlanmış kısa vadeli aksiyonlarımızı yürürlüğe koyuyoruz.”
* Mercedes-Benz kimi modellerini kaydırabilir: Alman Mercedes-Benz’in atacağı birinci adım muhtemelen ABD’nin Alabama eyaletindeki fabrikasına farklı modeller eklemek olacak. Üretim Başkanı Jörg Burzer, yeni ABD tarifeleri nedeniyle fabrikaya diğer bir model ekleyebileceğini söyledi.
* İlk artırım Ferrari’den: İtalyan marka tarifelere karşılık veren birinci araba üreticilerinden oldu. En tesirli modellerinin kimilerinin fiyatlarını yüzde 10 arttırdı. Etkilenen Ferrari’ler ortasında Purosangue SUV, 12Cilindri GT ve F80 yer aldı. 296 GTB , Roma ve SF90 üzere başka Ferrari modelleri ise ek fiyattan muaf tutuluyor.
* BMW 1 Mayıs’a kadar fiyatları tutacak: Alman BMW, Meksika’da üretilen arabalar için gümrük vergisi maliyetlerini karşılayacağını doğruladı lakin sırf 1 Mayıs’a kadar. Gümrük vergileri markanın Meksika’daki San Luis Potosi fabrikasında üretilen 3 Serisi Sedan, 2 Serisi Coupe ve M2 modelleri için geçerli.
* Ford’dan ekstra indirim: Reuters’a nazaran Ford, herkese çalışan indirimi sunarak tarifeler ile gayret ediyor. “Amerika’dan Amerika için” kampanyası yapan marka 2024-2025 Ford ve Lincoln modelleri ile Raptor’un varyantlarını içeriyor.
* Hyundaı-Genesis iki ay boyunca fiyat arttırmayacak: Hyundai, en az iki ay boyunca mevcut yeni araba serisinin fiyatlarını artırmayacağını duyurdu. Genesis Başkanı Mike Song, markanın şu anda fiyat artışı planlamadığını fakat sonunda maliyetleri müşterilere yansıtmak zorunda kalacağını söyledi.
KÖTÜ SENARYODA NASIL ETKİLENİRİZ
Gümrük vergilerinin akabinde birçok senaryo gündeme gelmeye başladı. Bu senaryolardan kimileri optimist bir geçişe kimileri ise karamsar bir kırılmaya işaret ediyor. Düzgün senaryoda ABD ile AB ve öbür birtakım ülkeler ortasında hür ticaret muahedeleri yapılabilir. Yeniden müzakareler sonucu kimi ülkelere yahut markalara farklı muafiyetler uygulanabilir. Makus senaryoda ise otomotiv bölümü COVID-19’a benzeri hatta biraz daha makûs bir durumla karşı karşıya kalabilir. Zira mevcut durumda birçok fabrikanın üretim yerini değiştirmesi, ürettiği modellerin yerini değiştirmesi, modül taleplerini güncellemesi gerekiyor. Otomotiv uzmanlarına nazaran tedarik zinciri kırılırsa yaşanacak tablo şu halde olacak:
– Araç fiyatları artabilir
– Araç bulunurluğu azalabilir
– Yedek modül bulmak zorlaşabilir
OSD: FİYATLARDA ARTIŞLAR OLABİLİR
Trump’ın tarifeleri Türk otomotiv endüstrisi için hem riskler hem de avantajlar barındırıyor. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Cengiz Eroldu, otomotiv eserleri dışında, ülke bazında Türkiye’den yüzde 10 ek gümrük vergisi alınması bir kısım tedarik sanayi açısından göreli bir avantaj oluşturabileceğini belirtiyor. Eroldu’ya nazaran, otomotiv cephesinde ise ufukta herkesi etkileyebi-lecek fiyat artışları var. Eroldu, “İthal üretim girdileri ve ithal araçlarda oluşacak maliyet artışı ABD’de araç fiyatlarında artışa, talep daralmasına ve kârlılıklarda azalmaya sebebiyet verecektir. İleride ise öteki ülkelerin ABD’ye yönelik alması muhtemel önlemler sebebiyle otomotiv eserlerinin fiyatlarında artış olması beklenebilir” diyor.
patronlardunyasi.com