Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Spitsbergen (Svalbard) Antlaşması Türkiye açısından resmen yürürlüğe girdi.
ANLAŞMA 1925’TEN BU YANA YÜRÜRLÜKTE
9 Şubat 1920’de Paris’te imzalanan ve 1925’ten itibaren yürürlükte olan antlaşma, Norveç’in Svalbard Takımadaları üzerindeki egemenliğini tanırken, taraf ülkelerin vatandaşlarına mülk edinme, ikamet, balıkçılık, madencilik ve bilimsel araştırma yapma üzere haklar tanıyor.
Türkiye’nin antlaşmaya taraf olmasıyla birlikte, Türk vatandaşları ve şirketleri Svalbard’da mülk edinebilecek, adaların kara sularında balıkçılık yapabilecek ve ticari faaliyetlerde bulunabilecek. Ayrıyeten, Türk bilim insanları kurulacak Türk Bilim İstasyonu’nda araştırmalar yapabilecek, öğrenciler ise Svalbard Üniversite Merkezi’nde eğitim alma fırsatına sahip olacak.
TÜRKİYE’NİN ARKTİK BÖLGESİNDE FAALİYETLERİNİ ARTIRMA MAKSADI
Bu gelişme, Türkiye’nin Arktik bölgesinde bilimsel ve ekonomik faaliyetlerini artırma gayesi doğrultusunda atılmış bir adım olarak bedellendiriliyor. Tıpkı vakitte, Türkiye’nin Arktik Konseyi’ne gözlemci üye olma tarafındaki gayesi de korunuyor.
Öte yandan Türkiye, son yıllarda Arktik bölgesinde bilimsel araştırmalarını sürdürüyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (TÜBİTAK MAM) tarafından düzenlenen Ulusal Arktik Bilimsel Araştırma Seferleri kapsamında, Norveç’in münhasır ekonomik bölgesi ile Svalbard Adaları ve kara sularında gerçekleştirilen dördüncü sefer (TASE-IV) 26 Haziran – 25 Temmuz 2024 tarihleri ortasında tamamlanmıştı.
SVALBARD ADALARI NEREDE?
Svalbard Adaları, Kuzey Kutbu’nda, Norveç’e bağlı bir takımadadır. Norveç’in ana karasının yaklaşık 650 kilometre kuzeyinde, Kuzey Kutbu’na ise yaklaşık 1.000 kilometre uzaklıkta yer alır. Arktik Okyanusu’nda bulunan bu adalar, Grönland Denizi, Barents Denizi ve Norveç Denizi ile çevrilidir. Svalbard Adaları’nın ortalama sıcaklıkları mevsime ve pozisyonuna nazaran değişiklik gösterir, fakat genel olarak soğuk ve sert bir Arktik iklimine sahiptir.
Svalbard, Golf Stream’in tesiriyle birebir enlemdeki öteki Arktik bölgelere nazaran biraz daha ılımandır, lakin tekrar de yıl boyunca epey soğuktur. Hava çoklukla rüzgarlı ve kar yağışlıdır, kış aylarında ise uzun vadeli karanlık (kutup gecesi), yaz aylarında ise 24 saat güneşli (beyaz gece) periyotları yaşanır.