Türkiye’deki makarna sektöründe iç ve dış pazar rekabeti kızışıyor
Makarna kesimi, üretimde dünyada üçüncü, ihracatta ise ikinci sırada yer alıyor. Bu yıl faaliyete girecek yatırımların kapasiteye dahil olmamış haliyle dalın yıllık üretim kapasitesi 3 milyon ton olarak yer alıyor. Bunun 1,5 milyon tonu ihracata gönderiliyor. İç pazar tüketimi ise 650 bin ton olarak yer alıyor. Geriye kalan 850 bin ton ise kapasite fazlası oluşturuyor.
Bu yıl iç ve dış pazarda açılacak yeni üretim tesisleriyle makarna sektöründe kıran kırana bir rekabet de bekleniyor. İç pazarda Mardin ve Şanlıurfa’da ihracatta ise en büyük ana pazarımız olan Afrika’da Gana, Nijer ve Nijerya’da yeni fabrikaların önümüzdeki periyotta rekabeti artıracağına dikkat çekiliyor.
TÜRKİYE’DE BU YIL 8 ÇİZGİ DEVREYE GİRECEK
Makarna kesiminin doldurması gereken 850 bin ton boş kapasitesinin olduğunu söz eden Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Başkanı Aykut Göymen, bu yıl Mardin ve Şanlıurfa’da yeni kurulan fabrikalarda 7 makarna çizgisi ve bir çizginin da mevcut bir firmanın kapasite artışı yapasıyla 8 hattın devreye gireceğini söyledi. Öbür yandan, Türkiye’nin ihracat pazarlarda da kurulan yeni makarna fabrikalarının olduğunu vurguluyun Göymen, “Afrika kıtasına sadece 2025 yılında bildiğimiz kadarıyla 50’nin üzerinde sınır satışı yapıldı. Afrika’da yeni fabrikalar kuruluyor ve rekabetçiliği artıracak yatırımlar. İhracat yapılan ülkelerde kurulan fabrikalar haklı olarak gümrük vergisi de yükseltiliyor” dedi.
Sektörün 2025 yılı maksadın 1,5 milyon tonluk ihracat rakamını korumak olduğunu aktaran Göymen, buna karşılık 933,2 milyon dolarlık ihracat yapıldığını aktardı.
Yurt dışında ihracat yapılan ülkelerde kurulan her makarna tesis ile birlikte vergilerin konulduğunu bildiren Göymen, “Diğer yandan, Avrupa Birliği’ne 20 bin ton kota hududu olması ve ABD pazarına yüzde 64 oranında anti dampik vergisinden ötürü Türk üreticiler kelam konusu pazarlara eser ihraç edemiyor. Bu pazarlara gereğince ihracat yapamıyoruz. Makarna bölümünün gelişebileceği pazarlar Afrika, Güney Amerika ve Uzakdoğu yer alıyor. Bu pazarları göz önüne aldığımızda 1,5 milyon tonu müdafaa hedefimiz var” diye konuştu.
HALI FABRİKALARI ÜZERE OLMASIN
Yeni kurulan tesislerin pazarda rekabet oluşturacağına dikkat çeken Göymen, bir dönem halıcıların yatırım yaptığını ve bir mühlet sonra kârlıkları düşmeye başladığını tabir etti. Fabrikalar yeteri kadar kâr edemediği için bir kısmının kapandığını hatırlatan Göymen, “Umarız kimse kapatmaz ve herkesin işi yolunda gider. Lakin sonuçta tüketim belli, üretim artıyor” dedi.
ORTALAMA İHRACAT ÜNİTE PAHASI 720 DOLAR
Geçen yıl makarna ihracatında ölçü bakımından yüzde 8 oranında artış yaşandığını açıklayan Göymen, ihracatın şu anda stabil bir biçimde devam ettiğini kaydetti. Uzakdoğu pazarına tüketici talebine nazaran tonunu 1.000 dolara makarna sattıklarını ileten Göymen, “Afrika’da yumuşak buğdaydan yapılan makarnanın talep edilmesiyle tonunu 650 dolara da satış yapıyoruz. GTİP’e bakıldığında Türkiye ucuz deniliyor ancak durum o denli değil. 19.02 GTİP’in içinde tıpkı vakitte noodle’da var ve çok kıymetli. Kıymetli olmasının sebebi de sosları yer alıyor. Mesela Çin’in ve Tayvan’ın noodle fiyatları ton başına bin 800 ile 2 bin dolarlara çıkıyor. Burada karışıklığın sebebi GTİP’in gerisine bakılmıyor. Bizim 2024 ortalama fiyatlar yaklaşık 720 doları düzeyinde olduğunu görüyoruz. Ayrıyeten Türkiye şu anda hizmet ettiği pazarlarda bir marka” diye konuştu.
AFRİKA’DA BU YIL 50 ÇİZGİNİN FAALİYETE GİRMESİ BEKLENİYOR
Şanlıurfa ve Mardin’de yapılan yatırımları kıymetlendiren Aykut Göymen, öbür kesimlerde olduğu üzere bu cins yatırımların fizibilitesi yapılmadan makarna kesimi için de güzel olmadığını aktardı. Yeni yatırımların fiyat rekabetini daha artıracağına vurgu yapan Göymen, “Bu durum zati cüzi kârlarla çalışan bölümün kârlılığını daha da düşmesi manasına geliyor. Yeni açılan fabrikalar da kendilerine pazar bulmaya çalışacaklar. Pazar belirli ve pazardan hisse almaya çalışacaklar. 2025 içinde kurulması netleşen üç tane tesis var. Bunlar Şanlıurfa ve Mardin’de yer alıyor.
Bir tanesi şu an aktif ve bizim üyemiz. Başka yandan Türkiye’nin ihracat yaptığı ihracat pazarı Afrika’da yalnızca 2025 yılında bildiğim kadarıyla 50’nin üzerinde çizgi satıldı. Afrika’da yeni fabrikalar kuruluyor ve rekabet bahtımız oradaki yeni fabrika kurulumlarıyla düşecek. Bu yeni çizgilerle rekabet talihimiz gerileme göstermesi mümkün. Afrika’da Gana, Nijerya ve Nijer’de kurulan yeni tesisler 2025 yılında devreye girecek. Ortalama bir çizgi günlük yaklaşık 100 ton makarna üretiyor. Aylık 150 bin ton, yıllık ise 1,8 milyon ton kapasiteden bahsediyoruz” dedi.
patronlardunyasi.com
