Yabancı para krediler 174,9 milyar dolara ulaşarak 2019’dan bu yana en yüksek seviyesine çıktı
Merkez Bankası faiz indirimleri başlasa da kullanabilen şirketlerin döviz cinsi kredi talebinde artış sürüyor. Merkez Bankası’nın yüzde 1 aylık büyüme hududu getirdiği yabancı para kredilerde yükseliş durmuyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına nazaran bankacılık bölümünde yabancı para krediler 14 Şubat ile biten hafta itibariyle 174.9 milyar dolara yükseldi ve toplam ticari krediler içindeki hissesi yüzde 49,7 oldu. Yabancı para krediler 20 Eylül 2019’dan bu yana en yüksek düzeye ulaştı.
Yılbaşından bu yana yabancı para kredilerde büyüme ise yüzde 4,3 olarak hesaplandı. Aylık olarak yüzde 1 olan büyüme hududuna karşın ocakta yabancı para krediler aylık yüzde 1,7, şubatta ise yüzde 2,7 büyüme gösterdi. Yabancı para krediler geçen yılın birinci aylarına kadar uzun bir devir kurdaki sert hareketlerin ve düşük TL ticari kredi faizlerinin tesiriyle yatay bir seyir izliyordu.
Merkez Bankası’nın Haziran 2023’ten itibaren başladığı sıkı para siyasetiyle yükselen TL kredi faizleri ve gerçek kıymetli TL siyaseti şirketlerin döviz cinsi kredilere yönelik ilgisini artırdı. Geçen yılın mayıs ayında Merkez Bankası’nın yabancı para kredilere yönelik birinci kısıtlaması devreye girerken bu yılın başında sıkılaştırma artırıldı ve aylık büyüme limiti yüzde 1’e düşürüldü.
YABANCI PARA KREDİ BÜYÜMESİ TL’Yİ GEÇTİ
Tüm bu sınırlamalara karşılık hem şirketlerin hem de bankaları yabancı para kredi iştahı kesilmiyor. BDDK datalarına nazaran 14 Şubat ile biten hafta itibariyle yabancı para kredi hacmi 174 milyar 900 milyon dolara yükseldi. Böylelikle geçen yıl sonundan bu yana yabancı para kredilerde büyüme yüzde 4,3 olurken bankacıların hesaplamalarına nazaran yabancı para kredilerde yıllıklandırılmış büyüme yüzde 41,6 oldu. Tıpkı periyotta TL cinsi krediler yüzde 3,3 büyüme gösterirken yıllıklandırılmış olarak büyüme yüzde 27,4 düzeyinde kaldı. Yabancı para kredilerde büyüme azalan TL ticari kredi faizlerine karşın sürdü. Merkez Bankası bilgilerine nazaran geçen yılsonundan 14 Şubat ile biten haftaya kadar TL cinsi ticari kredi faizi 5 puan düşerek yüzde 50,6’ya geriledi.
TL CİNSİ KREDİNİN HİSSESİ 7 PUAN GERİLEDİ
Ekonomim’den Şebnem Turhan’ın haberine nazaran, yabancı para kredileri yalnızca ticari müşteriler kullanabiliyor. Ticari kredi hacmi içinde yabancı para kredinin hissesi giderek artıyor. Son bir yılda yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki hissesi yaklaşık 7 puan artarak yüzde 42,8’den yüzde 49,7’ye yükseldi.
TL cinsi ticari kredilerin hissesi birebir periyotta yüzde 57,2’den yüzde 50,3’e geriledi. Döviz cinsi borçlanma şirketlere düşen TL kredi faizlerine karşın daha uygun gelmeye devam ediyor. Lakin bu durum hem şirketlerin hem de iktisadın döviz durumuna olumsuz tesirde bulunuyor. Merkez Bankası yabancı para kredi büyümesini sınırlayabilmek için limitler getirdi.
İlki Mayıs 2024’te devreye giren aylık büyüme hududu o periyotta aylık yüzde 6’yı aşan artışların akabinde devreye alınmıştı. Aylık yüzde 2 büyüme hududu ile başlayan kısıtlamalar akabinde temmuzda yüzde 1,5’e indirildi, bu yılın başında ise yüzde 1’e kadar düşürüldü. Merkez Bankası bu değişikliği, kredi büyümesi ve kompozisyonunun dezenflasyon patikası ile uyumlu seyrini temin etmek hedefiyle yaptığını açıkladı. Merkez Bankası’nın sonu yüzde 1’e çekmesine karşın BDDK datalarından yapılan hesaplamalara nazaran ocak ayında yabancı para kredi büyümesi yüzde 1,7 oldu şubat ayının birinci haftasında ise büyüme yüzde 2,7’ye kadar yükseldi.
KAMU MEVDUAT BANKALARINDA 7 HAFTADA %5,7 ARTIŞ
BDDK datalarına nazaran kamu mevduat bankalarında yabancı para kredi hacmi 61 milyar 226 milyon dolar yükseldi. Yılbaşından bu yana kamu mevduat bankalarında yabancı para kredi büyümesi ise yüzde 5,7’ye çıkarak toplam daldaki büyümenin üzerinde gerçekleşti. Aylık olarak bakıldığında ise kamu mevduat bankalarında yabancı para krediler ocakta yüzde 2,33, şubatta ise yüzde 3,25 büyüdü. Kamu mevduat bankalarında yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki hissesi da yüzde 42,5’e çıktı, son bir yılda hissedeki artış 8.1 puan olarak hesaplandı.
YABANCI MEVDUAT BANKALARINDA ŞUBAT SÜRATLİ BAŞLADI
Yabancı mevduat bankalarında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu bilgilerine nazaran yılbaşından bu yana yabancı para krediler yüzde 3,35 büyüdü ve 33 milyar 407 milyon dolara yükseldi. Yabancı mevduat bankalarında yabancı para krediler aylıklandırıldığında ocak ayında yalnızca yüzde 0,92 büyüme gösterirken şubatta ise hızlandı ve yüzde 2,1 büyüme düzeyini yakaladı. Yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki hissesi yabancı mevduat bankalarında yüzde 53,76’ya çıktı son 1 yılda bu hissedeki değişiklik ise 2.3 puan artış tarafında gerçekleşti.
YERLİ MEVDUAT BANKALARINDA AYLIK BÜYÜME %1,95
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu haftalık bilgilerine nazaran yerli özel mevduat bankalarında yabancı para krediler geçen yılsonuna nazaran yüzde 3,26 büyüdü ve 42 milyar 176 milyon dolara çıktı. BDDK dataları aylıklandırıldığında aylık büyüme yabancı para kredilerde yerli özel mevduat bankalarında ocak ayında yüzde 1,74 olurken şubatta bu oran yüzde 1,95’e yükseldi. Yabancı para kredilerin toplam ticari krediler içindeki hissesi BDDK bilgilerine nazaran yerli özel mevduat bankalarında geçen yılın tıpkı periyoduna nazaran 6.23 puan artışla yüzde 51,65’e yükseldi.
patronlardunyasi.com
