Yabancıların Türkiye’deki konut yatırımları yarı yarıya azalırken, Türklerin yurt dışında gayrimenkul alımları 1 milyar doları aştı

Türkiye’de son iki yıldır kredi faizlerinin çok yüksekliği nede­niyle orta gelir kümesinin ikamet hedefli konut alımları zorlaşır­ken, üst gelir kümesindeki “yatı­rımcı tip” yerli alıcıların 2023 yı­lından bu yana gayrimenkul ya­tırımında yurt içinin yanı sıra yüksek kira getirisi, vergi avan­tajları, oturum müsaadesi ve seyahat öz­gürlüğü üzere imkanların cazibe­siyle yurt dışında alıma ilgisi ar­tarak devam ediyor.

BEŞ AYDA 40 MİLYAR LİRALIK ALIM

Merkez Bankası ödemeler istikrarı bilgilerine nazaran Türk va­tandaşları bu yıl yurt dışında ocak ayında 144 milyon, şubat­ta 190 milyon, martta 227 mil­yon, nisanda 232 milyon ve ma­yıs ayında 238 milyon dolarlık gayrimenkul satın aldı. Böylelikle ocak-mayıs periyodunda Türkle­rin yurt dışı gayrimenkul yatı­rımları geçen yılın eş periyoduna nazaran dolar bazında yüzde 19,5’luk bir artışla 1 milyar 31 milyon do­lara ulaştı. Merkez Bankası orta­lama döviz kuru ile çevrildiğinde bu meblağ yaklaşık 40 milyar TL’ye karşılık geliyor.

NET GİRİŞ YERİNİ NET ÇIKIŞA BIRAKTI

Dünya’dan Baki Bakır’ın haberine nazaran, birebir devirde yabancıların Türkiye’deki gayrimenkul yatı­rımları ise yüzde 49,5 azalarak 1 milyar 437 milyon dolardan 726 milyon dolara geriledi. Buna gö­re gayrimenkul alımı için beş ay­da çıkan döviz, tıpkı periyotta bu hedefle getirilen meblağın 305 mil­yon üzerinde gerçekleşti. Baş­ka deyişle karşılıklı gayrimen­kul yatırımlarında Türkiye’den bu meblağda bir döviz çıkışı yaşan­dı. Geçen yıl birinci beş ayda yaban­cıların gayrimenkul alımı için Türkiye’ye getirdikleri dövizden Türklerin bu maksatla yurt dışına götürdükleri sermaye düşüldü­ğünde bu alanda 574 milyon do­lar net giriş bulunuyordu.

SON BİR YILDA 2,3 MİLYAR $’LIK ALIM

Gayrimenkul yatırımlarında mayıs sonu prestijiyle son bir yıl­da ise yabancıların Türkiye’den 2 milyar 111 milyon dolarlık alımı­na karşılık, Türklerin yurt dışın­daki alımları 2 milyar 321 milyon dolara (ortalama kurla 81,5 mil­yar TL’ye) ulaştı ve yıllık bazda 210 milyon dolarlık çıkış yaşan­dı. 2020 yılında 213 milyon do­lar olan gayrimenkul alımı için yurt dışına aktarılan döviz tu­tarı, 2021’de yüzde 74,2 artışla 371 milyon dolara, 2022’de yüz­de 69,3 artışla 628 milyon dola­ra, 2023 yılında yüzde 183,8’lik rekor artışla 1 milyar 782 milyon dolara ve 2024’te yüzde 20,8 ar­tışla 2 milyar 153 milyon dolara ulaşmıştı. Mevcut ivmenin de­vam etmesi durumunda bu yılın tümünde bu hacmin 3 milyar do­lara yaklaşması bekleniyor.

Özellikle iç savaş ve istikrar­sızlıkların tesiri ile komşu Or­ta Doğu kökenliler ülkeleri kö­kenliler ile Ruslar başta olmak üzere son on yılda süratle artarak 2022’de 6 milyar 273 milyon do­larla en yüksek yıllık seviyeye ula­şan yabancıların Türkiye’de ko­nut yatırımlarında ise son üç yıldır sert bir düşüş yaşanıyor. 2023’te 3 milyar 560 milyon, 2024’te 2 milyar 822 milyon do­lara inen yabancıların gayrimen­kul yatırımlarının, mevcut düşüş ivmesi ile bu yılın tümünde 1,5 milyar doların altında kalabile­ceği belirtiliyor.

EN ÇOK DUBAİ VE YUNANİSTAN

2025 yılında Türk vatandaşlarının yurtdışında en çok mesken aldığı ülkeler Birleşik Arap Emirlikleri (BAE, bilhassa Dubai), Yunanistan, İspanya ve Portekiz olarak sıralanıyor. Bu ülkeler, yüksek kira getirisi, vergi avantajları ve oturum müsaadesi üzere fırsatlar sunuyor.

Türkiye, bilhassa Dubai’de en çok gayrimenkul yapanlar ortasında Hindistan, İngiltere, Rusya, Çin, Pakistan ve ABD’nin akabinde 7’nci sırada. BAE ve Yunanistan, yüksek kira getirisi ve oturum müsaadesi avantajlarıyla öne çıkarken, İspanya ve Portekiz de Avrupa Birliği (AB) fırsatlarıyla popülerlik kazanmış bulunuyor.

Türkiye’ye yönelik vize kısıtlarına karşı özgürce seyahat imkanına sahip olmak isteyen varlıklı kesitin yurt dışındaki gayrimenkul yatırımlarında öncelikli tercihi şu an Yunanistan. Bu ülkede 250 bin Euro’luk bir gayrimenkul yatırımı, alıcıya oturum müsaadesi ile birlikte tüm Avrupa ülkelerinin kapısının açılmasını sağlıyor. AB siyaset gereği vize programlarını sırayla yatırım gereksinimi olan ülkelere yönlendiriyor. Yunanistan’ın yanı sıra İspanya, Portekiz ve Macaristan üzere ülkeler de bu kapsamda yer alıyor.

CARİ AÇIK FİNANSMANINA KATKI AZALDI

Gayrimenkul alımları da dahil olmak üzere Türklerin yurt dışına toplam direkt yatırımları (net varlık edinimi), yabancıların Türkiye’ye direkt yatırım girişlerinden (net yükümlülük oluşumu) düşüldüğünde, beş ayda Türkiye iktisadına net döviz girişi yalnızca 1 milyar 228 milyon dolar oldu. Kelam konusu meblağ geçen yılın birebir devrindeki 1 milyar 733 milyon dolarlık net girişe nazaran yüzde 29,2 düşüş kaydetti.

Başka deyişle birinci beş ayda direkt yatırımlar alanında kaydedilen net giriş, geçen yılın birebir periyoduna nazaran 505 milyon dolar daha düşük kaldı. Buna nazaran, beş ayda 21 milyar 39 milyon dolara ulaşan cari süreçler açığının finansmanında, direkt yatırımlar cephesinden gelen net giriş yalnızca yüzde 5,8 oranında bir katkı sağladı. Geçen yılın tıpkı devrinde cari açığın yüzde 11,4’ü net direkt yatırım girişi ile finanse edilmişti.

TOPLAM DİREKT YATIRIMLAR: GİRİŞLER YAVAŞLADI, ÇIKIŞ HIZLANDI

Türk sermayesinin yurt dışına direkt yatırımlar kapsamında toplam kaynak transferi, ocak-mayıs periyodunda tasfiyeler fikir net 3 milyar 499 milyon dolar oldu. Kelam konusu döviz transferi, geçen yılın eş devrine nazaran yüzde 50,2 artış gösterdi. Bu fiyatın net 2 milyar 880 milyon dolarını gayrimenkul alımları da dahil direkt yatırım oluştururken, Türk firmaları yurt dışındaki küme şirketlerine kredi ve geri ödeme olarak da 619 milyon dolar aktardı.

Küresel yatırımcıların tıpkı periyotta Türkiye’ye sermaye direkt yatırım olarak getirdikleri net kaynak ise tasfiyeler düştükten sonra 2 milyar 68 milyon dolar olurken, buradaki küme şirketlerine 1 milyar 933 milyon dolarlık kredi kullandırımları ve 726 milyon dolarlık gayrimenkul yatırımları da dahil 4 milyar 727 milyon dolarlık bir yabancı sermaye girişi yaşandı.

Söz konusu dış kaynak girişi geçen yılın tıpkı dönemindekinin yüzde 49,5 altında kaldı. Birinci beş aylık periyotlara nazaran sermaye yatırımı, gayrimenkul alımı ve kredi kullanımları toplamından tasfiyeler düşüldükten sonra Türklerin için yurt dışına aktardığı kaynağın tıpkı bazda yabancı sermaye girişine oranı yüzde 57,3’ten yüzde 74’e çıktı.

patronlardunyasi.com