İstanbul, 01 Ekim 2025 – Bain & Company’nin yayımladığı 6. Global Teknoloji Raporu, 2030 yılına kadar öngörülen yapay zekâ talebini karşılamak için yıllık 2 trilyon dolar ek gelire muhtaçlık duyulacağını ortaya koyuyor. Lakin yapay zekâdan sağlanacak tasarruflara karşın, 2030’a kadar gereksinim duyulan yıllık ek gelirin yaklaşık 800 milyar dolar altında kalınacağı öngörülüyor.
Rapora nazaran, 2030 prestijiyle global ek yapay zekâ süreç gücü muhtaçlığı 200 gigavata ulaşması ve bunun yarısının ABD kaynaklı olması bekleniyor. Lakin yapay zekâya yatırım yapan şirketler bilgi teknolojileri (BT) bütçelerinin tamamını buluta taşısa ve satış, pazarlama, müşteri hizmetleri ile Ar‑Ge’deki verimlilikten doğan tasarrufları data merkezlerine aktarsa dahi, bu kaynaklar yetersiz kalacağı ve talebin Moore Yasası’nın iki katından daha süratli büyüdüğünden dolayı kaynakların kâfi olmayacağı öngörülüyor.
OTONOM YAPAY ZEKÂ CASUSLARINA YATIRIMLAR HIZLANIYOR
Raporda, öncü şirketlerin yapay zekâyı pilot uygulamalardan çıkarıp çekirdek süreçlerine entegre ettiği ve son iki yılda %10–%25 FAVÖK artışı elde ettiği belirtiliyor. Buna karşılık birden fazla şirket hâlâ deneme kademesinde ve hudutlu verimlilik kazanımlarıyla yetiniyor. Bain & Company’nin tahliline nazaran teknoloji önderleri “agentic AI”, yani otonom yapay zekâ casuslarına ağır yatırım yaparak eşi gibisi görülmemiş bir inovasyon suratına ulaşıyor. Önümüzdeki 3–5 yılda teknoloji harcamalarının %5–%10’u bu sistemlere ayrılabileceği öngörülüyor. Orta vadede ise şirketlerin toplam teknoloji bütçelerinin yaklaşık yarısının, işletme genelinde çalışan yapay zekâ casuslarına yönlendirmesi mümkün.
Raporda şirketler için dört olgunluk düzeyi tanımlanıyor:
Büyük lisan modeli (LLM) tabanlı bilgi erişim casusları,
Tek misyonlu casus iş akışları,
Sistemler ortası iş akışı orkestrasyonu,
Çoklu casus sistemleri.
Bilhassa 2. ve 3. düzeyler, sermaye, inovasyon ve devreye alma suratının kesiştiği alanlar olarak öne çıkıyor. Önderler avantajlarını süratle ölçeklendirirken, geride kalanların ortayı kapatması giderek zorlaşıyor. Fakat rapor, güvenlik ve kârlılık münasebetleri nedeniyle bu evrelerdeki ilerlemelerin sistemsiz ve kademeli olacağını vurguluyor.
Yapay zekâ, SaaS (hizmet olarak yazılım) bölümünü de dönüştürüyor; fakat bu, mevcut oyuncuların kesinlikle yerinden edileceği manasına gelmiyor. Birçok durumda pazarın büyümesinin SaaS sağlayıcıları için yeni fırsatlar yaratacağı belirtiliyor. Bu durumda şirketlerin başarılı olmak için iki temel soruyu yanıtlaması gerekiyor: Yapay zekâ kullanıcı vazifelerini ne ölçüde otomatikleştirebilir ve SaaS iş akışlarına ne kadar derinlemesine entegre olabilir? Bu süreçte SaaS sağlayıcılarının datanın üzerinde denetimi elinde tutması, standartların belirlenmesinde öncülük etmesi ve fiyatlandırmayı kullanıcı sayısından sonuç odaklı modellere kaydırması gerekiyor.
EGEMEN YAPAY ZEKÂ VE PARÇALANAN GLOBAL EKOSİSTEM
Rapor, hükümetlerin “egemen yapay zekâ” amaçlarının, gümrük vergileri ve ihracat denetimleriyle birlikte global teknoloji tedarik zincirlerini parçaladığını ortaya koyuyor. Yapay zekânın artık sırf bir ekonomik büyüme aracı değil, tıpkı vakitte siyasi güç ve ulusal güvenliğin bir ögesi olarak görüldüğü vurgulanıyor. ABD ve Çin bu ayrışmanın ön saflarında yer alıyor; Çin’in, global çip üretim kapasitesinin yaklaşık %20’sine sahip olduğu belirtiliyor.
Bain & Company Ortağı Armando Guastella hususla ilgili değerlendirmesinde şunları söyledi:
“2030’a kadar yapay zekâya yönelik artan talebi karşılamak, sadece teknolojik yetkinliklere değil, birebir vakitte altyapı ve güç kaynaklarına da önemli yatırımlar yapmayı gerektirecek. Yapay zekâ artık yalnızca bir yenilik aracı değil; ekonomik ve siyasi güçle muadil stratejik bir öge hâline geldi. Uzun vadeli vizyonu, operasyonel verimliliği ve yapay zekânın sorumlu biçimde benimsenmesini bir ortaya getirebilen şirketler, giderek daha karmaşık ve rekabetin ağırlaştığı global ortamda fırsatları yakalayacak ve dayanıklılıklarını güçlendirecek.”
TEKNOLOJİ YATIRIMLARINDA YAVAŞLAMA MEVCUT LAKİN OPTİMİSTLİK SÜRÜYOR
Raporda ayrıyeten kuantum hesaplama ve insansı robotlara yönelik artan ilgiye dikkat çekiliyor. Kuantum hesaplama; ilaç, finans, lojistik ve gereç bilimi alanlarında 250 milyar dolara kadar bedel yaratabilir; lakin bunun için kusura sağlam ve ölçeklenebilir sistemlerin geliştirilmesi gerekiyor ve bu hâlâ uzak bir ihtimal olarak görülüyor. İnsansı robotlar ise şimdiden milyarlarca dolarlık değerlemelere ulaşıyor; ticari muvaffakiyetin ise etraftaki ekosistemlerin olgunluğuna bağlı olacağı vurgulanıyor. Erken benimseyenler liderlik avantajı elde edebilir; yeniden de mevcut kullanım, ağır insan nezareti gerektiriyor.
Bain & Company’nin 2025 Kuzey Amerika özel sermaye–teknoloji görünümüne nazaran, yılın birinci yarısında süreç aktivitesi artsa da ikinci yarısında ihracat vergileri ve jeopolitik riskler nedeniyle yavaşladığı gözüküyor. Yazılım harcamaları GSYH büyümesini geride bırakmayı sürdürüyor; lakin üretim ve perakende üzere büyük bölümlerde doygunluğa yaklaşılıyor. Bu nedenle yatırımcıların yeni büyüme fırsatlarını belirlemek için daha yaratıcı stratejiler geliştirmesi gerekecek. Yavaşlamaya rağmen, teknoloji öbür tüm alanlara kıyasla en güçlü yatırım dalı olmaya devam ediyor.
patronlardunyasi.com