Ocak enflasyonu beklentileri aştı, yıllık enflasyon geriledi uzmanlar şubat verisi kritik mesajı verdi

Yeni yılın birinci ayında tüketici enflasyonu (TÜFE) yüzde 4,3 düzeyindeki beklentileri aşarak aylık yüzde 5,03 arttı. Aylık enflasyondaki yüksek artışa karşın geçen yılın baz tesiriyle Aralık 2024’teki yüzde 44,38 düzeyinden yüzde 42,12’ye indi. Merkez Bankası 250 baz puan indirim yaptığı ocak ayı Para Politikası Kurulu kararında evvelki aylardan farklı olarak artık aylık enflasyon değil ana enflasyon eğilimine bakacağını duyurmuştu. Bu düşüş eğilimini sürdüren yıllık enflasyona nazaran mart ayındaki PPK toplantısında faiz indirimlerinin devam edeceğini yorumlarına yol açsa da bu hafta cuma günü açıklanacak Enflasyon Raporu ve 3 Mart’ta açıklanacak yüzde 3’ün üzerinde gelmesi beklenen şubat ayı enflasyon verisi daha da ehemmiyet kazandı.

HİZMET ENFLASYONU YÜZDE 10,3

Türkiye İstatistik Kurumu datalarına nazaran tüketici enflasyonu ocakta 11 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Aylık enflasyondaki beklentiyi aşan yüksek artışta yılbaşında yapılan kamu artırımlarının yanı sıra kira ve besindeki fiyat değişimleri tesirli oldu. Bilhassa su fiyatlarına, köprü ve otoyollara yapılan artırım, kiraya, muayene katkı hissesine yapılan artış, havale fiyatında, noter hizmetlerinde, uçak, tren biletlerinde, sigorta fiyatlarındaki yükselişler hizmet enflasyonu kaynaklı bir aylık enflasyon verisine neden oldu. Hizmet enflasyonu aylık yüzde 10,26 artarak gerilediği yüzde 1 düzeylerinden güçlü bir artışa işaret ederken mal enflasyonunda aylık artış yüzde 2,69 ile daha hudutlu gerçekleşti.

SAĞLIK, BESİN, KİRANIN TESİRİ YÜKSEK

Ocakta minimum fiyata yapılan artırım sonrası bir çok kesimde artırımların gelmesi beklentiler dahilinde olsa da fiyatlama davranışlarındaki bozulmada bir düzgünleşme yaşanmadığı için artışlar çok daha yüksek gerçekleşti. TÜİK bilgilerine nazaran besin ve içecek kümesinde yüzde 3,86 artış manşet enflasyonu 0.96 puan üste çekti. Alkollü içecekler ve tütün kümesinde yüzde 1 artışın tesiri sonlu olurken giysi ve ayakkabı kümesinde yüzde 5,17 fiyat düşüşü manşet enflasyonu 0.37 puan indirdi. Konut kümesinde hem kira hem de su fiyatı artırımlarıyla yüzde 7,34 aylık artış yaşandı bu manşet enflasyonu 1.12 puan üzere yüksek düzeyde etkiledi. Sıhhat kümesindeki yüzde 23,57’lik aylık artışın manşet enflasyonu 0.96 puan tesiri olurken, ulaştırma kümesinde artırımlarla birlikte yüzde 4,2 artan aylık enflasyon manşet enflasyonu 0.65 puan üst itti. Lokanta ve otellerde yüzde 6,5’lik artışın manşet enflasyona 0.54 puan oldu.

ŞUBAT VERİSİ ARTIK DAHA ÖNEMLİ

Aylık enflasyonda epey makûs datalarla karşı karşıya kalınırken yıllık enflasyonda güzelleşme devam etti. Şubatta aylık enflasyonun yüzde 3 üzeri gelmesi bekleniyor ve ocakta yapılan artırımların yansımaları da şubat enf asyonunda tesirini gösterecek. Uzmanlar, PPK’da yıllık enflasyona odaklanacağını ilan eden Merkez Bankası’nın faiz indirim döngüsünü olumsuz gelen ocak enflasyonunu etkilemeyeceğini belirterek şubat verisi sonrasında aylık indirim büyüklüğünde bir değişim olabileceği görüşünde.

GIDADA SON 10 AYIN EN YÜKSEK FİYAT ARTIŞI

Ekonomim’den Şebnem Turhan2ın haberine nazaran, Türkiye İktisat Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV), Ocak 2025 devri için besin fi yat endeksi bilgilerini açıkladı. Buna nazaran, TEPAV Besin Fiyat Endeksi (TEGE), Ocak 2025’te bir evvelki aya nazaran yüzde 3,90 artış gösterdi. Bu, son 10 ayın en yüksek aylık besin enflasyonu oranı olarak kaydedildi. Bilhassa taze meyve ve zerzevat kategorisinde kabak, roka ve karnabahar üzere eserlerde fi yat düşüşleri gözlemlenirken limon, pırasa ve nar üzere eserlerde ise kıymetli artışlar yaşandı. Taze meyve ve sebzelerin dışındaki başka besin unsurlarında de fi yat artışları dikkat çekti. Baklava, yoğurt ve hazır sütlü tatlılar üzere eserlerde fi yatlar yükselirken hazır et yemekleri, balık ve zeytinyağında ise fi yat düşüşleri kaydedildi. Ocak 2025 prestijiyle yıllık besin enflasyonu, TEGE ile yüzde 35,2 olarak hesaplandı.

BAKAN ŞİMŞEK: 4 YILIN EN DÜŞÜK OCAK VERİSİ

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dönemsel tesirlerle aylık enflasyonun arttığını fakat son 4 yılın en düşük ocak ayı verisinin gerçekleştiğini söyledi. Şimşek, “Ocakta yıllık enflasyon geçen yıla nazaran 23 puan azalarak yüzde 42,1’e geriledi. Kararlılıkla uyguladığımız siyasetlerle temel mallarda yıllık enflasyon yüzde 24 ile son 38 ayın en düşük düzeyinde. Hizmet enflasyonu ise geçen yıla nazaran 27 puan gerileyerek yüzde 62,9 oldu. Dönemsel tesirlerle aylık enflasyon arttı. Lakin programımızın başka adımlarıyla birlikte bütçe imkânları dâhilinde enflasyon maksadıyla uyumlu belirlediğimiz yönetilen ve yönlendirilen fi yatların da katkısıyla son 4 yılın en düşük ocak ayı verisi gerçekleşti” dedi.

UZMANLAR ENFLASYON VERİSİNİ NASIL YORUMLADI

İNDİRİMLERİN KÜÇÜLMESİ SONUCU DOĞURABİLİR

Gedik Yatırım Baş Ekonomisti Serkan Gönençler: Ayrıntılarına da birinci baktığımda, hayli makus bir enflasyon sayısı. Sigara, toplu ulaştırma üzere birçok artırım şubat ayına sarkıtılması nedeniyle birinci beklentilerden daha düşük bir enflasyon görebileceğimizi belirtmiştik ancak bunlar olmadan (ve elektrik ve doğalgaz üzere artırımlar da olmadan) ve de giysi kaleminde mevsimsel ortalamalardan daha fazla olarak yüzde 5,2’lik düşüş varken yüzde 5,0 üzere bir sayı aldık. Hizmet enflasyonu yüzde 10,2 gelmiş, ki çok yüksek ve çekirdek enflasyon da yüzde 5,6 gelmiş (yüzde 4,5 olarak öngörmüştük). Özetle, TCMB’nin faiz indirim beklentilerini sekteye uğratmasa bile indirim oranlarının küçülmesine yol açabilir. Şubat enflasyonu daha kritik hale geldi.

FİYATLAMA DAVRANIŞI BOZUKLUĞUNU DÜZELTMEK KOLAY DEĞİL

Coface Türkiye Baş Ekonomisti Seltem İyigün: Aylık enflasyonda tekrar hizmet kümesindeki fiyatların (kira, eğitim, sıhhat, cümbüş, lokanta ve oteller gibi) enflasyonu üst ittiğini görüyoruz. Bu kalemlerdeki fiyatlama davranışı bozukluğunu düzeltmek kolay olmayacaktır. Öte yandan mevsimselliğin, manşet enflasyonu olumlu etkilediği bir ayda yeniden de bilginin epeyce yüksek geldiğini unutmamak gerekiyor. Hakikaten yüksek mevsimsellik içeren giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar aylık yüzde 5’in üzerinde düşmüşken bile, mevsimsellik tesirleri hariç aylık enflasyon neredeyse yüzde 6 olmuş. Çekirdek göstergelerdeki artış da yüzde 5’in üzerinde. Ocak ve şubat aylarında taban fiyattaki artış, kamuda vergi ve harçlara gelen artırımlar üzere nedenlerle enflasyonun artması beklentiler dahilindeydi. Enflasyon beklentileri şubat ayında da gerilemeye devam ederse, Merkez Bankası faiz indirimlerine yıllık enflasyonu baz aldığından ötürü devam edebilir.

patronlardunyasi.com