Dolandırıcılık suçlarındaki çarpıcı artış Adalet Bakanlığı verilerine yansıdı, son yöntemler akıllara durgunluk verdi

PD Hukuk Müşaviri Avukat Faruk Emre Akı yazdı

Dolandırıcılık kabahatleri günümüzde yalnızca bireyleri maddi olarak ziyana uğratan hareketler değil; tıpkı vakitte insan psikolojisine, toplum yapısına ve hukuk sistemine yönelik çok katmanlı tehditler haline geldi. Bilhassa dijitalleşmenin sürat kazandığı çağımızda, hatalılar toplumsal mühendislik tekniklerini kullanarak bireylerin zaaflarını manipüle etmekte ve toplumsal itimadı sarsıyorlar. Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı’nın 2024 İsimli İstatistik Raporu’nda yer alan datalar, bu hatalardaki yükseliş eğilimini çarpıcı biçimde ortaya koydu. Artık dolandırıcılık yalnızca banka hesaplarını değil; insan zihnini, hislerini ve hatta temel haklarını amaç alıyor.

ADLİ İSTATİSTİKLERLE DESTEKLENEN BİLGİLER:

2024 yılı adalet bilgilerine nazaran, “bilişim sistemleri kullanılarak işlenen dolandırıcılık” hatalarındaki artış, evvelki yıla nazaran yüzde 45 oranında gerçekleşti.

2025 yılı istatistikleri daha yayınlanmamış fakat bu cürüm tipindeki artışın devam edeceği öngörülüyor. Bu artış, yalnızca niceliksel bir yükseliş değil; niteliksel bir tehdit dönüşümünü de gösteriyor.

Sosyal medya, iletileşme uygulamaları ve hatta devlet kurumlarının görsellerini taklit eden düzmece iletiler, hatalıların yeni araçları haline geldi. En dikkat alımlı örneklerden biri; vatandaşlara cinsel içerikli kabahat isnadıyla kaygı verici tehdit iletileri gönderilerek, uzlaşma ismi altında maddi taleplerde bulunuluyor.

PSİKOLOJİK VE SOSYOLOJİK BOYUT:

Kriminolog ve psikologlar, dolandırıcılık hatalarının temelinde insan zaaflarına dayanan bir manipülasyon olduğunu vurguluyorlar. Üç temel duygusal zaaf şu formda öne çıkıyor.

1. Korku: “Hesaplarınızdan terör örgütüne para aktarılmış”, “Hakkınızda 9 yıl mahpus kararı var” üzere bildirilerle bireyin özgürlüğüne yönelik tehdit algısı oluşturuluyor ve mağdur savunmasız bırakılıyor.
2. Açgözlülük: “Bugün yatırım yaparsan yarın iki katı kazanırsın” vaadiyle ekonomik tasalar sömürülüyor. Bilhassa ekonomik kriz periyotlarında bu tuzaklar daha fazla işe yarıyor.
3. Şehvet ve Duygusal Boşluk: Uydurma kadın/erkek profilleriyle flört başlatılıp sonrasında mahrem manzaralar tehdit ögesi olarak kullanılıyor. Bu çeşit dolandırıcılık, yalnızlık hissinin istismarının en somut örneklerinden olarak göze çarpıyor.

Ekonomik göstergelerdeki bozulma, gelir adaletsizliği, toplumsal izolasyon ve isimli sistemin evrak yükü, dolandırıcılığı hem cazip hem de risk seviyesi düşük bir kabahat haline getiriyor.

185 BİN EVRAK; BUZDAĞININ GÖRÜNEN KISMI

2024 yılı itibariyle sırf “bilişim yoluyla dolandırıcılık” kabahati için savcılıklarda 185 binin üzerinde belge açıldı. Bununla birlikte mağdurların kıymetli bir kısmı kabahat duyurusunda bulunmuyor. Bu durum, cürmün görünürlüğünü azaltırken hatalıların hamasetini de artırıyor.

Türk Ceza Kanunu’nun 157. hususu kolay dolandırıcılığı, 158. unsuru ise nitelikli dolandırıcılığı düzenliyor. Fakat uygulamada bilişim yoluyla işlenen dolandırıcılıklar, klasik hukuksal altyapının ötesinde karmaşık yapılar sergiliyor.

SAHTE UYAP TEBLİGATLARI

Özellikle WhatsApp, Telegram üzere uygulamalardan gönderilen geçersiz “UYAP tebligatı” içerikli bildiriler, yurttaşın adalete olan itimadını zedeliyor ve hukuk devleti unsuruna ziyan veriyor. Bu bildirilerde kullanılan uydurma hukuk lisanı, profesyonel grafik ve uydurma linkler artık sıradan vatandaşın ayırt edemeyeceği seviyeye ulaştı.

SONUÇ VE TEKLİFLER:

– Dijital Okuryazarlık Seferberliği: İlkokul seviyesinden başlayarak topluma dijital güvenlik eğitimi verilmelidir.

– İsimli Protokol: Toplumsal medya platformlarında ve iletileşme uygulamalarında iletilen tehdit iletilerine karşı adliyelerde özel bir “dijital dolandırıcılık masası” kurulmalıdır.

– Kolluk Güçlerinin Yetkilendirilmesi: Siber polis ünitelerinin işçi ve donanım kapasitesi artırılmalıdır.

– Yargının Hızlandırılması : Bu cürümlere ait yargı süreçleri için süratli yargılama protokolleri geliştirilmelidir.

– Kampanyalar “Dolandırıcılığı Bildir, Korkma” üzere utancı değil cüreti teşvik eden kamu spotları hazırlanmalıdır.

Unutulmamalıdır ki, bu cürümler yalnızca ferdi mağduriyetler değil; toplumsal inanç hissinin erozyonuna neden olmaktadır. Bu nedenle uğraş yalnızca türel değil, tıpkı vakitte ruhsal ve sosyolojik bir stratejiyle yürütülmelidir.

patronlardunyasi.com